İhsan Ali
İhsan Ali | |
|---|---|
| Doğum | 15 Ağustos 1904 Vretça, Baf Kazası, Britanya Kıbrısı |
| Ölüm | 8 Kasım 1978 (74 yaşında) |
| Milliyet | Kıbrıslı |
| Vatandaşlık | Kıbrıs Cumhuriyeti |
| Meslek | Doktor |
| Tanınma nedeni | Cumhurbaşkanlığı danışmanlığı |
| Dönem | 1970-1978 |
İhsan Ali, Kıbrıslı Türk bir hekim ve siyasetçi olup 1970 yılından itibaren Cumhurbaşkanı III. Makarios'a danışmanlık yaptı. Danışmanlığı öncesinde ve sırasında Kıbrıs'ta toplumlararası şiddeti ve sonucunda gerçekleşen olayları engellemek için çabaladı.
1904 yılında Vretça'da doğan İhsan Ali, bir öğretmenin çocuğu olup İsviçre'de tıp okudu. Kıbrıs'a döndükten sonra toplum meseleleriyle ilgilenmeye başladı. 1950'lerde hekimlik yaptığı dönemlerde anti-koloniyalizm üzerinden Türk milliyetçisi bir tutumda olsa da Kıbrıs Türktür Partisi liderliğini eleştirmekten geri durmuyordu ve Rauf Denktaş ile çatışma yaşadı.[1]
1955'te EOKA'nın İngiliz idaresine karşı silahlı ayaklanma başlatmasından sonra gelişen olaylarda EOKA'nın ve TMT'nin ekstremist elementlerine karşı çıktı; bununla birlikte süreç içerisinde Evagoras Pallikaridis başta olmak üzere idama çarptırılan EOKA üyelerine destek çıkarak sömürge yönetimini idamlardan caydırmak için mektup yazdı. Kıbrıslıların ayrıştırılmasına karşı çıkan İhsan Ali, Zürih ve Londra Antlaşmalarına Kıbrıslıları kimliksel ve kurumsal olarak böldüğü gerekçesiyle ve Garanti Antlaşmasına ayrıca karşı çıktı.[2]
1964 yılında Türk kantonlarına çekilmeyi reddeden İhsan Ali, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin yaşatılması görüşünü benimseyerek bu dönemde çeşitli mektuplar yazdı ve ilgili kişilerden dikkat çekmeye çalıştı; bunlardan birinde İsmet İnönü'ye bir mektup yazarak olayların Denktaş'ın aktardığından farklı olduğunu anlatmaya çalıştı. Diğer yandan 1964 yılında Baf'ta yaşanan çatışmaları engelleme gayretinde bulundu. Bu çabalar sonucunda TMT'nin kara listesine alındı.
1970 yılında III. Makarios tarafından Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı'na danışman olarak atandı. Özünde İhsan Ali'nin Sağlık Bakanlığına atanması düşünülmüşken daha sonra bakanlığa bir alternatif olarak danışmanlık teklif edildi ve danışmanlık seviyesi bakanlıklara eş tutuldu.[3] Bu atamayla birlikte İhsan Ali TMT tarafından hain ilan edildi ve hem TMT tarafından, hem de EOKA-B tarafından çeşitli tehditlere uğradı.[4]
1974 yılında gerçekleşen Kıbrıs Harekatı sonrasında adanın kuzeyine geçmeyen az sayıdaki Kıbrıslıtürkten biri oldu ve öldüğü 1978'e kadar danışmanlık görevini sürdürdü.
Günümüzde İhsan Ali adına faal olan bir vakıf ve Baf'ın Mutallo mahallesinde adına verilmiş bir sokak bulunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Dr İhsan Ali gerçeği; resmi tarih ve bilmediklerimiz – Ulus Irkad". YKP. 6 Mayıs 2018. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2025.
- ^ "Ιχσάν Αλή" (PDF). Ihsan Ali Foundation. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "ΙΧΣΑΝ ΑΛΗ - Ο ΚΥΠΡΙΟΣ ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ - ΜΕ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ" [İhsan Ali - Kıbrıslı Vatansever - Türkçe Altyazılı] (Yunanca). Kıbrıs Radyo Yayın Kurumu. 2001. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2025.
- ^ "BU ADADAN İHSAN ALİ GEÇTİ (2) – Halil Paşa". YKP. 18 Mart 2011. 26 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2025.