İntron

İntron (İngilizce intragenic region + on), bir genin transkripsiyonu sonucunda oluşan öncül mRNA’dan (pre-mRNA - mesajcı RNA) uçbirleştirme (RNA splicing) süreci sırasında çıkarılan ve olgun mRNA’ya dahil edilmeyen nükleotid dizileridir.^[1]

Protein ve enzim sentezi sırasında DNA üzerindeki genetik bilgi RNA’ya aktarılır(transkripsiyon). Oluşan öncül mRNA’da, protein kodlayan bölgeler (eksonlar) ile kodlamaya katılmayan bölgeler (intronlar) birlikte bulunur. Uçbirleştirme sürecinde intronlar çıkarılır ve eksonlar birleştirilerek olgun mRNA oluşturulur. İntronlar doğrudan protein kodlamasına katılmaz.

İnsan genomunun büyük bir kısmı protein kodlamayan bölgelerden oluşur. Bu bölgeler arasında intronlar önemli bir yer tutar.

İşlevsel Önemi

Geçmişte intronlar, uzun süre işlevsiz veya “kodlanmayan DNA” olarak değerlendirilmiştir. Ancak sonraki araştırmalar, intronlar ve diğer protein kodlamayan DNA bölgelerinden türeyen bazı RNA türlerinin hücresel süreçlerde rol oynadığını göstermiştir.^[2]

Bu RNA’ların;

gen ifadesinin düzenlenmesi,
alternatif uçbirleştirme süreçleri,
hücre farklılaşması,
gelişimsel düzenleme gibi biyolojik mekanizmalarla ilişkili olduğu düşünülmektedir.^[3]^[4]

Sonuç

Evrimsel açıdan bazı organizmalarda gen sayısının benzer olmasına rağmen organizma karmaşıklığının farklılık göstermesi, protein kodlamayan DNA bölgelerinin düzenleyici rolleriyle ilişkililendirilmektedir. Bu durum, genom yapısının yalnızca gen sayısıyla değil, genlerin düzenlenme biçimiyle de ilişkili olduğunu göstermektedir.

^ "Intron". www.genome.gov (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-16.
^ Girardini, Kaitlin N.; Olthof, Anouk M.; Kanadia, Rahul N. (2023-05-16). "Introns: the "dark matter" of the eukaryotic genome". Frontiers in Genetics (English). 14. doi:10.3389/fgene.2023.1150212. ISSN 1664-8021. KB1 bakım: Tanımlanamayan dil (link)
^ Seczynska, Marta; Lehner, Paul J. (2023-04-01). "The sound of silence: mechanisms and implications of HUSH complex function". Trends in Genetics (English). 39 (4): 251–267. doi:10.1016/j.tig.2022.12.005. ISSN 0168-9525. PMID 36754727. KB1 bakım: Tanımlanamayan dil (link)
^ Mattick, John S.; Amaral, Paulo P.; Carninci, Piero; Carpenter, Susan; Chang, Howard Y.; Chen, Ling-Ling; Chen, Runsheng; Dean, Caroline; Dinger, Marcel E.; Fitzgerald, Katherine A.; Gingeras, Thomas R. (2023-06). "Long non-coding RNAs: definitions, functions, challenges and recommendations". Nature Reviews Molecular Cell Biology (İngilizce). 24 (6): 430–447. doi:10.1038/s41580-022-00566-8. ISSN 1471-0080. Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)

[1] "Intron". www.genome.gov (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-12-16.

[2] Girardini, Kaitlin N.; Olthof, Anouk M.; Kanadia, Rahul N. (2023-05-16). "Introns: the "dark matter" of the eukaryotic genome". Frontiers in Genetics (English). 14. doi:10.3389/fgene.2023.1150212. ISSN 1664-8021. KB1 bakım: Tanımlanamayan dil (link)

[3] Seczynska, Marta; Lehner, Paul J. (2023-04-01). "The sound of silence: mechanisms and implications of HUSH complex function". Trends in Genetics (English). 39 (4): 251–267. doi:10.1016/j.tig.2022.12.005. ISSN 0168-9525. PMID 36754727. KB1 bakım: Tanımlanamayan dil (link)

[4] Mattick, John S.; Amaral, Paulo P.; Carninci, Piero; Carpenter, Susan; Chang, Howard Y.; Chen, Ling-Ling; Chen, Runsheng; Dean, Caroline; Dinger, Marcel E.; Fitzgerald, Katherine A.; Gingeras, Thomas R. (2023-06). "Long non-coding RNAs: definitions, functions, challenges and recommendations". Nature Reviews Molecular Cell Biology (İngilizce). 24 (6): 430–447. doi:10.1038/s41580-022-00566-8. ISSN 1471-0080. Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)

[1]

[2]

[3]

[4]