İspanya'nın özerk toplulukları
İspanya'nın özerk toplulukları (İspanyolca: comunidad autónoma), İspanya'nın birinci düzey idari bölümleridir. Özerk topluluklar, İspanya'yı oluşturan ulusların ve bölgelerin sınırlı özerkliğini garanti altına almak amacıyla 1978 İspanya Anayasası'na uygun olarak kurulmuşlardır.[1][2][3]
İspanya bir federasyon olmayıp merkezi olmayan üniter bir devlettir.[1][4] Egemenlik bir bütün olarak ulusa verilmiş ve merkezi hükûmetin kurumlarında temsil edilmişken, ulus, gücü çeşitli derecelerde topluluklara devretmiştir ve anayasa ve özerk tüzükler içerisinde belirlenen sınırlar içinde kendi kendini yönetme hakkını kullanmaktadır. Her topluluğun kendi devredilmiş yetkileri bulunmaktadır. Genel olarak daha güçlü yerel milliyetçiliğe sahip toplulukların daha fazla yetkisi vardır ve bu tür yetkilendirme asimetrik olarak adlandırılır. Bazı akademisyenler, ortaya çıkan sistemden adı dışında bir federal sistem veya "federalizm olmayan bir federasyon" olarak bahsetmektedirler.[5] Toplu olarak özerklikler (autonomías) olarak bilinen 17 özerk topluluk ve iki özerk şehir (ciudad autónoma) bulunmaktadır. İki özerk şehir özerk topluluk olma hakkına sahip olsalar da ikisi de bunu henüz kullanmadı. Bu benzersiz bölgesel yönetim çerçevesi, "Özerklik Devleti" olarak bilinir.[5]
Özerk topluluklar, anayasaya ve üstlendikleri yeterlilikleri tanımlayan Özerklik Statüsü (Estatutos de Autonomía) olarak bilinen kendi organik yasalarına göre yönetilirler. Yetkilendirmenin doğası gereği asimetrik olması amaçlandığından, yetki kapsamı her topluluk için farklılık gösterir, ancak hepsi aynı parlamento yapısına sahiptirler.[1][6]
Özerk topluluklar, ek olarak illere veya doğrudan ilçelere veya belediyelere ayrılmaktadır.
Liste
[değiştir | kaynağı değiştir]| Adı | Başkent | Türü | Yüzölçümü (km²) | Nüfus (2009) | Yoğunluk (/km²) | ISO |
|---|---|---|---|---|---|---|
 Aragon |
Zaragoza | Ulus | 47.719,0 | 1.319.291 | 28 | ES-AR |
 Asturias[DN 1] |
Oviedo | Tarihi bölge | 10.604,0 | 1.022.800 | 96 | ES-AS |
 Balear Adaları[DN 1] |
Palma | Ulus | 4.992,0 | 1.149.460 | 230 | ES-IB |
 Bask Ülkesi |
Vitoria-Gasteiz | Ulus | 7.234,0 | 2.207.776 | 305 | ES-PV |
 Endülüs |
Sevilla | Ulus | 87.268,0 | 8.414.240 | 96 | ES-AN |
 Ekstremadura |
Mérida | Bölge | 41.634,0 | 1.067.710 | 26 | ES-EX |
 Galiçya |
Santiago de Compostela | Ulus | 29.574,0 | 2.699.499 | 91 | ES-GA |
 Kanarya Adaları |
Las Palmas de Gran Canaria Santa Cruz de Tenerife |
Ulus | 7.447,0 | 2.153.389 | 289 | ES-CN |
 Kantabria[DN 1] |
Santander | Tarihi bölge | 5.321,0 | 581.078 | 109 | ES-CB |
 Kastilya-La Mancha |
Toledo | Bölge | 79.463,0 | 2,032,863 | 26 | ES-CM |
 Kastilya Leon |
Valladolid | Tarihi bölge | 94.223,0 | 2,399,548 | 25 | ES-CL |
 Katalonya |
Barselona | Ulus | 32.114,0 | 7.675.217 | 239 | ES-CT |
 Septe |
— | Özerk şehir | 18,5 | 84.777 | 4.583 | ES-CE |
 La Rioja[DN 1] |
Logroño | Bölge | 5.045,0 | 316.798 | 63 | ES-RI |
 Madrid[DN 1] |
Madrid | Bölge | 8.028,0 | 6.663.394 | 830 | ES-MD |
 Melilla |
— | Özerk şehir | 12,3 | 86.487 | 7.031 | ES-ML |
 Murcia[DN 1] |
Murcia | Bölge | 11.313,0 | 1.493.898 | 132 | ES-MC |
 Navarra[DN 1] |
Pamplona | Ulus | 10.391,0 | 654.214 | 63 | ES-NC |
 Valensiya |
Valensiya | Ulus | 23.255,0 | 5.003.769 | 215 | ES-VC |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Organización territorial. El Estado de las Autonomías" (PDF). Recursos Educativos (İspanyolca). Instituto Nacional de Tecnologías Educativas y de Formación del Profesorado. Ministerio de Eduación, Cultura y Deporte. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
- ^ 2. madde Cortes Generales (1978). "Título Preliminar". 1978 İspanya Anayasası (İspanyolca). 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
- ^ 143. madde Cortes Generales (1978). "Título VIII. De la Organización Territorial del Estado". 1978 İspanya Anayasası (İspanyolca). 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
- ^ Bacigalupo Sagesse, Mariano (Haziran 2005). "Sinópsis artículo 145". Constitución española (con sinópsis). Temsilciler Kongresi. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
- ^ a b The Federal Option and Constitutional Management of Diversity in Spain Xavier Arbós Marín, page 375; included in 'The Ways of Federalism in Western Countries and the Horizons of Territorial Autonomy in Spain' (volume 2), edited by Alberto López-Eguren and Leire Escajedo San Epifanio; edited by Springer 978-3-642-27716-0, 978-3-642-27717-7(eBook)
- ^ Börzel, Tanja A (2002). States and Regions in the European Union. University Press, Cambridge. ss. 93-151. ISBN 978-0521008600. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Information about Spain's Autonomous Communities from rulers.org 31 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Relations between tiers – CityMayors feature 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Özerk topluluklar |  | |
|---|---|---|
| Özerk şehirler | ||
| Plazas de soberanía | ||
