İsrafil ağa hamamı
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2025) |
| İsrafil ağa hamamı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yerel ad | |||||||||
| Konum | Qazax şəhəri, Cümə məscidi qarşısı | ||||||||
| Alan | 420 m² | ||||||||
| Kuruluşu | XIX əsr | ||||||||
| Kurucusu | İsrafil ağa Kərbəlayev | ||||||||
| İnşa nedeni | Ticarət və ictimai istifadə | ||||||||
| Mimar | Müzəffər Hüseynov | ||||||||
| |||||||||
İsrafil Ağa Hamamı, Azerbaycan'ın Gazah şehrinin merkezinde yer alan tarihi bir hamamdır. İki kubbeli yapısıyla dikkat çeken hamam, şehrin en önemli mimari ve kültürel miraslarından biridir. Hamam, Gazah Cuma Camii'nin tam karşısında, merkezi bir konumda bulunmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hamam, 19. yüzyılın sonlarında, Kıraq Kesemen köyünün varlıklı sakini ve bölgenin tanınmış hayırseverlerinden biri olan İsrafil Ağa Kerbelayev tarafından inşa ettirilmiştir. Yapının mimarı, Azerbaycan'ın önde gelen isimlerinden olan Müzeffer Hüseynovdur. İsrafil Ağa Hamamı'nın inşasında kırmızı tuğla kullanılmış ve yapının taşıyıcı sistemleri kireç harcı ile sağlamlaştırılmıştır.[1]
Mimari Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]İsrafil Ağa Hamamı'nın plan yapısı, geleneksel Azerbaycan hamamları ile Doğu hamamlarının özelliklerini taşımaktadır. 30 metreye 20 metre ölçülerindeki yapı, iki ana bölümden oluşur: koridorla birbirine bağlanan iki kubbeli ana salon ve bireysel kullanıma yönelik odalardan oluşan bölüm.
Hamamın dikkat çeken unsurlarından biri, kubbe sistemidir. Dışarıdan yalnızca iki kubbe görünse de, içeride giyinme ve yıkanma alanlarının üzerinde toplam sekiz kubbe bulunmaktadır. Böylece hem içerinin doğal aydınlatılması sağlanmakta, hem de yapının estetik görünümü korunmaktadır.
Yapının girişi boyunca küçük ticari dükkânlar sıralanmıştır. Bu özellik, yapının sadece bir temizlik ve dinlenme yeri değil, aynı zamanda sosyal hayatın bir parçası olduğunu göstermektedir.
İç mekânda büyük bir havuz, çeşitli yıkanma odaları ve bir çay salonu bulunmaktadır. Duvarlar ve tavanlarda geleneksel süslemelere rastlanmaktadır. Mekânlar, üst kısımlara yerleştirilen küçük ışık bacaları sayesinde doğal ışık almaktadır.
Mimari açıdan, yapı Gence şehrindeki ünlü Çökək Hamamı ile benzerlikler göstermektedir.
Kullanım ve Koruma Durumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihi kayıtlara göre, hamam geçmişte sabah saat 06:00'dan öğle 14:00'a kadar kadınlara, öğleden sonra ise erkeklere hizmet vermekteydi. Ancak son 25 yıldır genel bölümü hizmet dışı kalmış, sadece özel odalar kullanılır duruma gelmiştir. Bu nedenle yapının ciddi bir restorasyon ihtiyacı doğmuştur.[2]
Hamam, Azerbaycan Cumhuriyeti tarafından yerel öneme sahip mimari eser olarak tescillenmiş ve devlet koruması altına alınmıştır. Toplam kapalı alanı, yardımcı bölümlerle birlikte 420 metrekaredir.
Restorasyon ve Gelecek Planları
[değiştir | kaynağı değiştir]2023 yılında ADA Üniversitesi Gazah Merkezi'nin inisiyatifiyle, tarihi hamamın restorasyonu için çalışmalar başlatılmıştır. Yenileme çalışmaları sonrasında, hamam içerisinde Gazah Halı Dokuma Okulu'nun eserlerinin sergileneceği bir müze ve aynı zamanda bir resim atölyesi açılması planlanmaktadır.
Ayrıca mekânın, küçük ölçekli müzikli ve edebi-kültürel etkinliklere ev sahipliği yapması hedeflenmektedir. Böylece İsrafil Ağa Hamamı, hem kültürel mirasın korunmasına katkı sağlayacak hem de turizm potansiyelinin artırılmasına destek olacaktır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Gazah şehri. İsrafil Ağa'nın Hamamı". 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2011.
- ^ "İsrafil Ağa Hamamı mimari örnektir". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021.
- ^ "İlham Aliyev Gazah Öğretmenler Semineri ve ADA Üniversitesi Gazah Merkezi'nde yaratılan imkanlarla tanış oldu". 9 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2023.