Şeytan ayrıntıda gizlidir
"Şeytan ayrıntıda gizlidir", gizem ve detayları yakalamak manasına gelen bir tür anonim deyiştir.[1] Bazı şeylerin ilk bakışta fark edilemeyecek kadar basit olmadığına atıf yapar, gerçek mana ve anlamı bulabilmenin beklenenden daha çok efor ve zaman gerektirebileceğine karşılık gelir.[2] Detayların önemli olduğu ve yapılan işin eksiksiz biçimde yapılması gerektiği manasına gelen "Tanrı ayrıntılardadır" deyişinden türediği düşünülmektedir.[1]
Köken
[değiştir | kaynağı değiştir]"Tanrı ayrıntılardadır" deyişi birçok kişiye atfedilmektedir, bir örnek olarak Alman mimar Ludwig Mies van der Rohe'nin (1886–1969) The New York Times'taki ölüm ilanında bu ifadeye rastlanır. Bu ifadenin Alman sanat tarihçisi Aby Warburg'un (1866–1929) favori deyişlerinden biri olduğu, onun biyografisini yazan E. H. Gombrich tarafından aktarılır. Çok daha erken bir kullanımına Gustave Flaubert (1821–1880) ile rastlanır: "Le bon Dieu est dans le détail" ("iyi Tanrı ayrıntıdadır"). Bu örneklere rağmen söylemin ilk kim tarafından üretildiği belirsizdir.[1]
"Şeytan ayrıntıda gizlidir" deyişine ise 1963 ve 1965 tarihli savaş sonrası Avrupa entegrasyonlarında rastlanır.[3][4] 1969'da bir atasözü olarak kabul gördüğüne rastlanır.[5] Bartlett'in Alıntıları'nda deyişin anonim olduğu yazılıdır.[6] New York Times'ta 1989 tarihli bir yazıda "Tanrı" ve "Şeytan"ın girift kullanımı, yani her iki sözcüğün birbiri yerine kullanılmış olduğu yazılıdır ve hangi sözcüğün daha erken bir kullanıma sahip olduğunu belirlemenin zorluğuna değinilir.[7]
"Tanrı ayrıntılardadır" deyişine Almanca metinlerde "Gott steckt im Detail" şeklindeki eşdeğer bir kullanımla 1934 yılında rastlanır. "Şeytan ayrıtıda gizlidir" deyişine denk düşen "Der Teufel steckt im Detail" deyişine de 1951'de rastlanır.[8]
Çeşitlenmeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Deyişin farklı kullanımlarında tekil (ayrıntıda) ve çoğul (ayrıntılarda) şekline rastlanır.[9] Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi de 2020 yasamalarından birindeki teklifin daha ince noktalarına vurgu yapmak isterken "Şeytan ve melekler ayrıntılarda gizlidir" ifadesini kullanmıştır.[10] Yine yakın geçmişte bu deyişin "Gerçekler ayrıntılardadır" şekline de rastlanır.[1]
Türkçede kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Google Kitaplar'dan erişilebildiği üzere, Türkçede "Şeytan ayrıntıda gizlidir" deyişinin erken bir örneğine Millı̂ Folklor Araştırma Dairesi'nin Türk Halkbilim Araştırmaları Yıllığı'nın 1977 tarihli 4. cildinde rastlanır.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Titelman, Gregory, Random House Dictionary of Popular Proverbs and Sayings, Random House Reference, March 5, 1996
- ^ "the devil is in the detail". 23 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ Mayne, Richard (1963). The Community of Europe. New York: W. W. Norton. s. 92.
[T]he member states' Foreign Ministers met in Paris on July 23-25, 1952: on the principle that 'the devil is in the details', what should have been a merely formal occasion developed into a debate about the Community's official languages and the site of its headquarters
- ^ Newsweek 21 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Volume 65, Part 1. Newsweek Inc. 1965, p. 173.
- ^ Electrical Safety: Portable Tools and Mobile Appliances; Proceedings of a Symposium 21 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., International Labour Office, 1969, p. 102
- ^ Bartlett, John, Bartlett's Familiar Quotations: A Collection of Passages, Phrases, and Proverbs Traced to Their Sources in Ancient and Modern Literature. 17th ed., Little, Brown and Company. November 2002.
- ^ Safire, William (30 Temmuz 1989). "On Language; Who's in Those Details?". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ "Google Books Ngram Viewer". 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.
- ^ "Detail | Define Detail at Dictionary.com". Dictionary.reference.com. 15 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012.
- ^ "US increases fiscal-stimulus offer to $1.8 trillion to fight COVID-19: Report". mint.com. 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
- ^ Türk halkbilim araştırmaları yıllığı, 4. cilt (1977 bas.). Kültür Bakanlığı, Millı̂ Folklor Araştırma Dairesi. s. 8. 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021.