Şinbutsu-bunri
| Makale serilerinden |
| Budizm |
|---|
 |
Şinbutsu-bunri (Japonca: 神仏分離, "kami ve budaların ayrılması"), Şinbutsu-şuugō geleneğini yasaklayıp, Şintō ile Budizmin, kamiler ile budaların, Şinto ile Budist tapınakların birbirinden kesin çizgilerle ayrılmasına denir.
Bu hareketi en erken Orta Çağ'da saptamak mümkündür,[1] fakat "şinbutsu-bunri" dendiğinde kastedilen şey, genellikle, Edo Dönemi'nin orta ve sonlarında görülen Konfüçyüsçülük, Kokugaku ve 18. yüzyıl Fukko Şintō'suyla bağdaştırılan akımdır. Tam olarak yeni Meiji hükûmetinin 1868'de seriler hâlinde çıkardığı kamilerle budaları ayırma yasalarından[2] ve buna bağlı olarak ülke çapında uygulanmaya başlanan akımdan bahsedilmektedir.
Modern Dönem öncesi Şinbutsu-bunri
[değiştir | kaynağı değiştir]Edo Dönemi'ne girerken Okayama, Mito, Yodo, Aizu gibi Konfüçyüsçülük'ün popüler olduğu derebeyliklerde Şinbutsu-bunri politikaları uygulandığı gibi 17. yüzyılda Büyük İzumo Tapınağı'nda da uygulanmıştır.
Meiji Dönemi'nde Şinbutsu-bunri
[değiştir | kaynağı değiştir]Meiji Hükûmeti 1868'de, restorasyon ve dini ritüel ile devletin politik otoritesini birleştirme ideallerine dayanarak, o tarihe kadar birbirleriyle iç içe geçmiş olan Şintoizm ve Budizmi ayırmak adına bu kanunu duyurdu.[3]
Şintō-kokkyōka adı verilen, Şintoizm'i Japonya'nın resmî dini hâline getirme planının gerçekleşmesi için kamilerle budaların ayrılması gerektiği inancına büyük ölçüde Kokugaku âlimi Hirata Atsutane sebep oldu.[4] Hükûmet, çıkarmış olduğu yasaya göre Şinto ve Budist tapınakları birbirinden ayırarak bağımsız hâle getirip Şinto tapınaklarında görev yapan Budist rahiplere ruhbanlığı bırakmayı emretti. Bunun dışında Şinto kamilerine sunulan Budist ritüellerle kamilerin vücutlarını muhafaza eden heykellerin Buda heykelleri olmasını yasakladı.[4]
Kamilerle Budaları ayırma kanunu, Budizmi yok etmeyi amaçlayan bir yasa olmasa da ülke çapında bir anti-Budist hareketi tetikledi (Japonca: 廃仏毀釈, Haibutsu-kişaku) ve pek çok yerde Budist tapınaklar ile sunaklar harap edildi. Bu hareketi körükleyenler yerel Şinto rahipleriyle Kokugaku âlimleri oldu ve Terauke sistemi yüzünden çeşitli sıkıntılara maruz kalan halk da onlara katıldı. Halkın çektiği sıkıntılara bir örnek vermek gerekirse, artık zorunlu hâle gelmiş olan tapınak bağışlarının az ödenmesi hâlinde rahipler tarafından o kişinin aforoz edilmesine dair tehditler (aforoz edilmek, düşman bir Hristiyan olarak görülüp fiilen toplumdan dışlanmaya eşdeğerdi) göze çarpar.
Devlet her ne kadar Şinto'yu devlet dinine dönüştürmek amacında olsa da, bu plan 21 Nisan 1872'de Din İşleri Bakanlığı'nın lağvedilmesi ve yerine Dini Öğretiler Başkanlığı kurulmasıyla bozuldu ve Şinto'yla Budizmin birlikteliği fikri tekrar yayılmaya başladı.
Şinbutsu-bunri, Konfüçyüsçülük, Mitogaku ve Kokugaku'da karşımıza çıkan anti-budist argümanlar, Erken Modern Dönem'in ilk yarısında Mito, Okayama, Aizu beyliklerindeki ve Erken Modern Dönem'in ikinci yarısıyla Bakumatsu Dönemi'ndeki Mito ve Tsuwano beyliklerindeki tapınak düzenleme hareketlerinde görüldüğü gibi, köklerini Erken Modern Dönem'in ideolojik, politik ve sosyal durumunda bulabileceğimiz bir olgudur. Bu yüzden, şinbutsu-bunri'nin sadece Meiji'nin ilk dönemlerinde devletin aldığı politik bir önlem olarak değil, onu kabul edecek sosyal temellerin çoktan atıldığı çok yüzlü bir olgu olarak görülmesi gerekmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 宮中においても即位灌頂・大元帥法・御斎会をはじめとする仏教儀礼の導入が行われる一方で、神仏隔離・神事優先の原則が古代より一環として守られている分野が存在しており、公家社会においても仏事と神事の間では神事優先の理念が強かった（井原今朝男『中世の国家と天皇・儀礼』校倉書房、2012年、p.168-169・172）
- ^ "太政官布告・神祇官事務局達・太政官達など". 6 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2015.
- ^ 日本史B用語集―A併記 (改訂版 bas.). 山川出版社. ISBN 9784634013025.
- ^ a b 日本史用語研究会. 必携日本史用語. 実教出版. ISBN 9784407316599.