2000 Türkmenistan depremi
  2000 Türkmenistan depremi (Türkmenistan) | |
| UTC zamanı | 2000-12-06 17:11:08 |
|---|---|
| Yerel tarih | 6 Aralık 2000 |
| Yerel saat | 17:11 (UTC) |
| Büyüklük | 7.0 M |
| Derinlik | 30 km |
| Merkez üs | Türkmenistan'ın batısı Hazar kıyısı 39.566°N 54.799°E |
| Tür | Tektonik |
| Maks. şiddet | VII (Çok güçlü) |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler |  Türkmenistan |
| Kayıplar | 11 ölü, +20 yaralı |
2000 Türkmenistan Depremi, 6 Aralık 2000 tarihinde dünya saatiyle 17.11'de 30 km derinlikte Türkmenistan'ın Hazar kıyısı yakınında Nebit-dağ bölgesinde gerçekleşmiştir.[1]
Etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'yi 17 Ağustos felaketinden bu yana diken üstünde tutan deprem gerçeği, Türkmenistan'da da kendini göstermiştir. Türkiye saati ile 19.11'de merkezi Hazar kıyısında Balkanabad ilinde olan 8 büyüklüğünde olduğu düşünülen deprem, Aşkabat'ta birkaç binanın yıkılmasına neden oldu. Depremde ilk belirlemelere göre 11 kişi hayatını kaybetmişti ve 5 kişi de yaralandı. Depremin merkez üssü ise; Hazar kıyısına yakın Nebit-dağ yerleşim bölgesinin 25 kilometre kuzeyi olarak belirlenmiştir. Çevre bölgelerde hissedilen sarsıntıların da bu depremin uzantısı olduğunu açıklayan yetkililer, Türkmenistan'daki bu büyük deprem ile Hazar Bölgesi fay hattının aktifleştiğini ve sarsıntıların ciddi biçimde devam edebileceğini düşünmüşlerdir. Depremin yol açtığı yıkım ve hasar hususunda herhangi bir bilgi alınamazken Aşkabat'ta birkaç binanın yıkıldığı haber verilmiştir. Halkın panik halinde sokaklara akın ettiği depremde can ya da mal kaybı konusunda Türkmenistan hükûmetinden bir açıklama yapılmamıştır. Depremin özellikle merkez üssüne 50 kilometre uzaklıkta olan Türkmenbaşı (Kraçnobask) Nebit-dağ ve Çeleken gibi yerleşim bölgelerinde çok ciddi hasara yol açtığı düşünülmektedir. Rusya Olağanüstü Durumlar Bakanlığı tarafından, bölgede tek bir depremin yaşandığını bildirmiştir. Çevre bölgelerde de bu depremin etkisi düşük şiddette de olsa hissedilmiştir.[2]
Tektonik
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Aralık 2000 yılında Türkmenistan'ın Balkanabad ilinde meydana gelen 30 km derinlikli ve 7 büyüklüğündeki deprem Avrasya levhasındaki sığ, ters ve oblik bir faylanmanın sonucudur. Kafkas ve Zagros dağ kuşaklarındaki yükselme ve faylanmanın oluşmasından sorumlu olan Avrasya-Arap levhaları arasındaki bölgesel levha sınırının yaklaşık olarak 1000 km kuzeydoğusunda yer alan bir bölgede deprem meydana gelmiştir. Gerçekleşen depremin odak mekanizması çözümleri kuzeybatı-güneydoğu (veya doğu-batı) doğrultusunda yönlenmiş dalımlı ve ters bir fayın üzerinde gerçekleşen yıpranmaları işaret eder. Deprem bölgesinde, Arap levhası Avrasya levhasına görece yılda yaklaşık 31 mm hızla kuzeye doğru hareket etmektedir. Türkmenistan'da büyük depremler nadir gerçekleşmektedir, ancak gerçekleştiklerinde yıkıcı olan depremler yaşanabilmektedir. 6 Aralık depreminin merkez üssünün 400 km dahilinde daha önce 6 büyüklüğü aşan 6 deprem daha meydana gelmiştir. Bu depremlerin faylanma mekanizmaları ciddi oranda farklılaşsalar da hepsi sığ depremlerdir. 10 bin ile 110 bin arası insan kaybına neden olan Orta Asya'nın yakın tarihindeki en ölümcül afeti olan 1948 Aşkabat depreminin merkez üssü de 2000 tarihli bu depremin merkezine sadece 350 km uzaklıkta yer almaktadır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Editors of USGS, Editors of USGS. "M 7.0 - Turkmenistan". www.usgs.com. USGS. 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ Hürriyet muhabiri, Hürriyet muhabiri (7 Aralık 2000). "Türkmenistan'da 8 büyüklüğünde deprem". Hürriyet. DHA. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.