2021-2023 enflasyon artışı

2020'deki COVID-19 pandemisinin ardından, dünya çapında enflasyonda bir artış 2021 ortalarında başladı ve 2022 ortalarına kadar sürdü. Birçok ülke on yıllardır en yüksek enflasyon oranlarını gördü. Bunun çeşitli nedenleri arasında pandemiyle ilgili ekonomik bozulmalar, tedarik zinciri kesintileri, 2020 ve 2021'de dünya çapındaki hükûmetler ve merkez bankaları tarafından pandemiye yanıt olarak sağlanan mali ve parasal teşvikler ve fiyat şişirme yer alıyor. Artışta etkili olabilecek önceden var olan faktörler arasında konut sıkıntısı, iklim etkileri ve hükûmet bütçe açıkları da faktör olarak gösterildi. COVID-19 durgunluğundan kaynaklanan talepteki toparlanma, 2021 yılına gelindiğinde birçok iş ve tüketici ekonomik sektöründe önemli arz sıkıntılarını ortaya çıkardı.

2022'nin başlarında, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali küresel petrol fiyatları, doğal gaz, gübre ve gıda fiyatları üzerindeki etkisini daha da kötüleştirdi.^[1] Petrol üreticileri rekor kârlar elde ettikçe, daha yüksek benzin fiyatları enflasyona önemli bir katkıda bulundu. Enflasyonist baskıların geçici mi yoksa kalıcı mı olduğu ve fiyat şişirmenin ne ölçüde bir faktör olduğu konusunda tartışmalar ortaya çıktı. Tüm merkez bankaları (faiz oranlarını 2024'e kadar %-0,1'de sabit tutan Japonya Bankası hariç^[2]) faiz oranlarını agresif bir şekilde artırarak yanıt verdi.^[3]^[4]^[5]

Amerika Birleşik Devletleri ve euro bölgesindeki enflasyon oranı 2022'nin ikinci yarısında zirveye ulaştı ve 2023'te keskin bir düşüş yaşadı. Zirvede, Amerika Birleşik Devletleri 1981'den bu yana en yüksek enflasyon oranına sahipti^[6] ve euro bölgesi 1997'de kayıtların tutulmaya başlanmasından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.^[7] Dünya çapındaki düşüşe rağmen, bazı ekonomistler daha yüksek tüketici fiyatlarının pandemi öncesi seviyelere dönmesinin olası olmadığını ve yüksek kalabileceğini ileri sürdüler. Ekonomistler, fiyatların pandemi öncesi seviyelere dönmesi için genellikle durgunlukla ilişkilendirilen deflasyonist bir dönemin gerekeceğini belirtiyorlar. 2024 itibarıyla Amerika Birleşik Devletleri, ekonomiyi büyütürken hedef enflasyona yaklaşıyordu, buna 'yumuşak iniş' de denmektedir.^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]

Kaynakça

^
Birden fazla kaynak:
- Santul Nerkar; Amelia Thomson-DeVeaux (26 Nisan 2022). "Were The Stimulus Checks A Mistake?". FiveThirtyEight. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.
- Gharehgozli, O.; Lee, S. (2022). "Money Supply and Inflation after COVID-19". Economies. 10 (5). s. 101. doi:10.3390/economies10050101.
- Van Dam, Andrew (13 Ocak 2022). "2021 shattered job market records, but it's not as good as it looks". The Washington Post. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Lynch, David (9 Ekim 2022). "Biden's rescue plan made inflation worse but the economy better". The Washington Post. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.
^ Nagata, Kazuaki (19 Mart 2024). "BOJ introduces first rate hike in 17 years following pay gains". The Japan Times (İngilizce). 5 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.
^ Weber, Alexander (2 Şubat 2022). "Euro-Zone Inflation Unexpectedly Hits Record, Boosting Rate Bets". Bloomberg. 12 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Kihara, Leika (14 Ocak 2022). "Japan's wholesale inflation at near record high on broad price gains". Reuters. 12 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Christopher Rugaber (13 Temmuz 2022). "As the causes of US inflation grow, so do the dangers". Associated Press. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.
^ Cox, Jeff (13 Temmuz 2022). "Inflation rose 9.1% in June, even more than expected, as consumer pressures intensify". CNBC. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Amaro, Silvia (31 Ekim 2022). "Euro zone inflation hits record high of 10.7% as growth slows sharply". CNBC (İngilizce). 11 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
^
Birden fazla kaynak:
- Winters, Mike (12 Ekim 2023). "Don't expect prices to go down soon: It will take a while to 'wring extra inflation out of the economy,' says economist". CNBC (İngilizce). 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2024.
- Stewart, Emily (8 Kasım 2023). "The problem isn't inflation. It's prices". Vox (İngilizce). 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2024. Prices tend to be “downwardly rigid,” [Mike Konczal, director of macroeconomic analysis at the Roosevelt Institute] added, meaning they tend not to go down (the same goes for wages).
- Rugaber, Christopher (24 Ocak 2024). "Americans' economic outlook brightens as inflation slows and wages outpace prices". PBS Newshour. 26 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025. Even with the steady slowdown in inflation, prices are still nearly 17 percent higher than they were three years ago, a source of discontent for many Americans. Though some individual goods are becoming less expensive, overall prices will likely remain well above their pre-pandemic levels. ... Many Americans might still favor having the government take steps not only to slow inflation but also to try to reduce overall prices to where they were before the pandemic. ... Economists, though, uniformly caution that any attempt to do so would require a significant weakening of the economy, resulting from either sharp interest rate hikes by the Fed or tax increases. The likely consequence could be a recession that would cost millions of jobs. David Andolfatto, an economist at the University of Miami and a former Fed economist, said it is better for wages to rise over time to allow people to adjust to higher prices.
- Rugaber, Christopher (19 Kasım 2023). "Why Americans feel gloomy about the economy despite falling inflation and low unemployment". AP NEWS. 14 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025. Most Americans,” Cook said, “are not just looking for disinflation” — a slowdown in price increases. “They’re looking for deflation. They want these prices to be back where they were before the pandemic. ... I hear that from my family.” ... Deflation — a widespread drop in prices — typically makes people and companies reluctant to spend and therefore isn’t desirable. Instead, economists say, the goal is for wages to rise faster than prices so that consumers still come out ahead.
- Duggan, Wayne (29 Nisan 2024). "5 Areas Where Inflation Is Highest". U.S. News & World Report. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024.
^ Helhoski, Anna (15 Kasım 2023). "What prices are actually deflating?". NewsNation. NerdWallet. 13 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025. The most recent CPI report shows year-over-year price index drops in 92 goods and services categories (among 338 measured).
^ "Table 2. Consumer Price Index for All Urban Consumers (CPI-U): U.S. city average, by detailed expenditure category, October 2023". Bureau of Labor Statistics. Oct. 2022- Oct. 2023. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
^ Iacucri, Greg (12 Temmuz 2024). "Here's the deflation breakdown for June 2024 — in one chart". CNBC. 22 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.
^ Rugabear, Christopher (12 Ağustos 2024). "Americans' refusal to keep paying higher prices may be dealing a final blow to US inflation spike". AP News (İngilizce). 12 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.

[1] Birden fazla kaynak:
Santul Nerkar; Amelia Thomson-DeVeaux (26 Nisan 2022). "Were The Stimulus Checks A Mistake?". FiveThirtyEight. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.

Gharehgozli, O.; Lee, S. (2022). "Money Supply and Inflation after COVID-19". Economies. 10 (5). s. 101. doi:10.3390/economies10050101.

Van Dam, Andrew (13 Ocak 2022). "2021 shattered job market records, but it's not as good as it looks". The Washington Post. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Lynch, David (9 Ekim 2022). "Biden's rescue plan made inflation worse but the economy better". The Washington Post. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.

[2] Santul Nerkar; Amelia Thomson-DeVeaux (26 Nisan 2022). "Were The Stimulus Checks A Mistake?". FiveThirtyEight. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.

[3] Gharehgozli, O.; Lee, S. (2022). "Money Supply and Inflation after COVID-19". Economies. 10 (5). s. 101. doi:10.3390/economies10050101.

[4] Van Dam, Andrew (13 Ocak 2022). "2021 shattered job market records, but it's not as good as it looks". The Washington Post. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] Lynch, David (9 Ekim 2022). "Biden's rescue plan made inflation worse but the economy better". The Washington Post. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.

[2] Nagata, Kazuaki (19 Mart 2024). "BOJ introduces first rate hike in 17 years following pay gains". The Japan Times (İngilizce). 5 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.

[3] Weber, Alexander (2 Şubat 2022). "Euro-Zone Inflation Unexpectedly Hits Record, Boosting Rate Bets". Bloomberg. 12 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] Kihara, Leika (14 Ocak 2022). "Japan's wholesale inflation at near record high on broad price gains". Reuters. 12 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] Christopher Rugaber (13 Temmuz 2022). "As the causes of US inflation grow, so do the dangers". Associated Press. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.

[Cox-6] Cox, Jeff (13 Temmuz 2022). "Inflation rose 9.1% in June, even more than expected, as consumer pressures intensify". CNBC. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Amaro-7] Amaro, Silvia (31 Ekim 2022). "Euro zone inflation hits record high of 10.7% as growth slows sharply". CNBC (İngilizce). 11 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.

[8] Birden fazla kaynak:
Winters, Mike (12 Ekim 2023). "Don't expect prices to go down soon: It will take a while to 'wring extra inflation out of the economy,' says economist". CNBC (İngilizce). 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2024.

Stewart, Emily (8 Kasım 2023). "The problem isn't inflation. It's prices". Vox (İngilizce). 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2024. Prices tend to be “downwardly rigid,” [Mike Konczal, director of macroeconomic analysis at the Roosevelt Institute] added, meaning they tend not to go down (the same goes for wages).

Rugaber, Christopher (24 Ocak 2024). "Americans' economic outlook brightens as inflation slows and wages outpace prices". PBS Newshour. 26 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025. Even with the steady slowdown in inflation, prices are still nearly 17 percent higher than they were three years ago, a source of discontent for many Americans. Though some individual goods are becoming less expensive, overall prices will likely remain well above their pre-pandemic levels. ... Many Americans might still favor having the government take steps not only to slow inflation but also to try to reduce overall prices to where they were before the pandemic. ... Economists, though, uniformly caution that any attempt to do so would require a significant weakening of the economy, resulting from either sharp interest rate hikes by the Fed or tax increases. The likely consequence could be a recession that would cost millions of jobs. David Andolfatto, an economist at the University of Miami and a former Fed economist, said it is better for wages to rise over time to allow people to adjust to higher prices.

Rugaber, Christopher (19 Kasım 2023). "Why Americans feel gloomy about the economy despite falling inflation and low unemployment". AP NEWS. 14 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025. Most Americans,” Cook said, “are not just looking for disinflation” — a slowdown in price increases. “They’re looking for deflation. They want these prices to be back where they were before the pandemic. ... I hear that from my family.” ... Deflation — a widespread drop in prices — typically makes people and companies reluctant to spend and therefore isn’t desirable. Instead, economists say, the goal is for wages to rise faster than prices so that consumers still come out ahead.

Duggan, Wayne (29 Nisan 2024). "5 Areas Where Inflation Is Highest". U.S. News & World Report. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024.

[13] Winters, Mike (12 Ekim 2023). "Don't expect prices to go down soon: It will take a while to 'wring extra inflation out of the economy,' says economist". CNBC (İngilizce). 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2024.

[14] Stewart, Emily (8 Kasım 2023). "The problem isn't inflation. It's prices". Vox (İngilizce). 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2024. Prices tend to be “downwardly rigid,” [Mike Konczal, director of macroeconomic analysis at the Roosevelt Institute] added, meaning they tend not to go down (the same goes for wages).

[15] Rugaber, Christopher (24 Ocak 2024). "Americans' economic outlook brightens as inflation slows and wages outpace prices". PBS Newshour. 26 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025. Even with the steady slowdown in inflation, prices are still nearly 17 percent higher than they were three years ago, a source of discontent for many Americans. Though some individual goods are becoming less expensive, overall prices will likely remain well above their pre-pandemic levels. ... Many Americans might still favor having the government take steps not only to slow inflation but also to try to reduce overall prices to where they were before the pandemic. ... Economists, though, uniformly caution that any attempt to do so would require a significant weakening of the economy, resulting from either sharp interest rate hikes by the Fed or tax increases. The likely consequence could be a recession that would cost millions of jobs. David Andolfatto, an economist at the University of Miami and a former Fed economist, said it is better for wages to rise over time to allow people to adjust to higher prices.

[16] Rugaber, Christopher (19 Kasım 2023). "Why Americans feel gloomy about the economy despite falling inflation and low unemployment". AP NEWS. 14 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025. Most Americans,” Cook said, “are not just looking for disinflation” — a slowdown in price increases. “They’re looking for deflation. They want these prices to be back where they were before the pandemic. ... I hear that from my family.” ... Deflation — a widespread drop in prices — typically makes people and companies reluctant to spend and therefore isn’t desirable. Instead, economists say, the goal is for wages to rise faster than prices so that consumers still come out ahead.

[17] Duggan, Wayne (29 Nisan 2024). "5 Areas Where Inflation Is Highest". U.S. News & World Report. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024.

[9] Helhoski, Anna (15 Kasım 2023). "What prices are actually deflating?". NewsNation. NerdWallet. 13 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025. The most recent CPI report shows year-over-year price index drops in 92 goods and services categories (among 338 measured).

[10] "Table 2. Consumer Price Index for All Urban Consumers (CPI-U): U.S. city average, by detailed expenditure category, October 2023". Bureau of Labor Statistics. Oct. 2022- Oct. 2023. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.

[11] Iacucri, Greg (12 Temmuz 2024). "Here's the deflation breakdown for June 2024 — in one chart". CNBC. 22 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2025.

[12] Rugabear, Christopher (12 Ağustos 2024). "Americans' refusal to keep paying higher prices may be dealing a final blow to US inflation spike". AP News (İngilizce). 12 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]