2025 Suriye Alevi katliamları

2025 Suriyeli Alevilere yönelik katliamlar
2025 Suriye Alevi katliamlarına karşı Köln şehrinde gerçekleşen bir protesto gösterisi
Bölge	Lazkiye, Tartus, Hama ve Humus Vilayetleri, Suriye
Tarih	Aralık 2024–günümüz
Hedef	Alevi siviller Ayrıca: Hristiyan siviller (İddia)
Saldırı türü	Toplu cezalandırma; yargısız infazlar; mezhepsel şiddet
Ölü	23 Şubat'a kadar: 154 ölü 6 Mart'tan itibaren: 607 (Suriye İnsan Hakları Ağı'na göre) 1,225 (Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre)
İşleyenler	Suriye Silahlı Kuvvetleri Esad yanlısı ve Baas Partisi'ne sadık isyancılar (iddia) Yerel Sünni Müslüman siviller
Sebep	Suriye Silahlı Kuvvetleri ve ilişkili taraflar: Esad yanlılarına ve Alevilere yönelik baskılar Baasçı Suriye yanlıları (iddia) Suriye devletini istikrarsızlaştırma girişimleri (Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara tarafından iddia edildi)

Suriye iç savaşı'nda Batı Suriye'de devam eden çatışmaların bir parçası olarak, Aralık 2024'ten bu yana Suriye Geçiş Hükûmeti'ne bağlı savaşçılar ve müttefik milisleri tarafından özellikle ülkenin kıyı bölgesinde Alevilere yönelik bir dizi toplu katliam ve cinayet işlendi. Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) 6 Mart'tan bu yana yaşanan çatışmalarda aralarında sivil ve savaşçıların da bulunduğu 779 kişinin öldüğünü bildirdi. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne (SOHR) göre ise 6 Mart 2025'ten bu yana yaklaşık 1.068 sivil Suriye hükümetini destekleyen silahlı milisler tarafından öldürüldü.

Özellikle ölümcül katliamlar Mart 2025'in başlarında Lazkiye vilayetinde başladı; SOHR'a göre Suriye güvenlik güçleri iki gün içinde sadece Lazkiye kırsalındaki El-Muhtariye ve El-Şir kasabalarında 52 Alevi de dahil olmak üzere yüzlerce sivili öldürdü. Bu olaylar, Suriye geçiş hükûmeti güçleri ile eski Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a sadık militanlar arasında gerginliğin ve silahlı çatışmaların arttığı bir dönemde meydana geldi. Yeni hükûmet yetkililerinin azınlıkların yeni Suriye'de güvende olacağına dair verdikleri güvencelere rağmen, Alevi topluluklar Aralık 2024'ten bu yana bir dizi katliama maruz kaldı.

Suriye'nin mevcut Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara Mart 2025'te saldırıların sorumluluğunu reddetti. Eş Şara konuşmasında “eski rejimin kalıntılarının” derhal teslim olmaktan başka çaresi olmadığını söylerken “sivillerin kanının dökülmesine karışan herkesten” hesap sorma sözü verdi. Daha sonra Esad yanlıları ve bağlantılı yabancı güçlerin Suriye devletini istikrarsızlaştırmak ve iç savaşı yeniden başlatmak için bu cinayetleri işlediğini iddia ederek cinayetlere karışan herkesi cezalandırma sözü verdi. Ofisi, her iki taraftaki tarafların şiddet suçunu belirlemek için bağımsız bir inceleme komitesi oluşturacağını belirtti.

Suriye İnsan Hakları Ağı'na göre en az 211 sivil Esad yanlısı ve Baas Partisi'ne bağlı isyancılar tarafından öldürüldü. Katliamlar Suriye İnsan Hakları Gözlemevi ve Uluslararası Hristiyan Dayanışması tarafından soykırım olarak nitelendirildi.

Arka plan

Kıyı Suriye ve özellikle Lazkiye Vilayeti, tarihsel olarak Suriye nüfusunun yaklaşık %10'unu oluşturan ve Şii İslam'ın bir alt mezhebi olarak kabul edilen azınlık bir dini grup olan Alevi toplumunun kalbinin attığı yer olmuştur. Suriye'yi onlarca yıl yöneten Esad ailesi de bu dini azınlığa mensuptu ve az sayıda üyesine rejim içinde pozisyonlar verirken (özellikle Esad ailesine yakın olanlar ve sadık Şebbiha milislerinde görev yapanlar ve Captagon ticareti gibi organize suçlara karışanlar), toplumdaki muhalefeti bastırdı ve kendisini Sünni Müslüman çoğunluğa karşı azınlıkların savunucusu olarak gösterdi. Ancak Esad hükûmeti, yolsuzlukları ve ekonomik çöküşü nedeniyle Aleviler arasında giderek daha az sevilir hale geldi.

Aralık 2024'te Esad'ın düşmesinin ardından Alevilerin kalesi Kardaha, “Şam'a girdikten sadece 24 saat sonra muhalif grupların yöneldiği ilk yer oldu. Yeni Arap adlı haber kuruluşuna göre bir muhalefet heyeti burada önde gelen Alevi şahsiyetlerle görüştü ve onlardan bir destek açıklaması alarak geri döndü.” Esad'ın devrilmesinden sonraki ilk günlerde Lazkiye'de eski rejimi destekleyen gösteriler ve her iki tarafta da mezhepçi sloganlar vardı.

Dönemin Hey'etu Tahrîri'ş-Şâm emiri Ahmed eş-Şara başkanlığında bir geçiş hükûmetinin kurulmasının ardından, özellikle Alevi nüfusun yoğun olduğu bölgelerde hükûmet güçleri ile Esad yanlısı direnişçiler arasında çatışmalar yaşandı.

Eş Şara 17 Şubat'ta ulusal tur kapsamında Lazkiye'ye sembolik bir ziyaret gerçekleştirerek çeşitli mezheplerden yerel ileri gelenlerle bir araya geldi.

The Jerusalem Post, yeni yönetimin, çoğu Alevi toplumundan gelen memurları yaygın bir şekilde görevden alarak devlet aygıtını yeniden yapılandırdığını bildirdi. Alevi aktivistlere göre, Aleviler Esad'ın düşüşünden bu yana özellikle Humus ve Lazkiye vilayetlerinin kırsal kesimlerinde hedef gözeten şiddet ve zulme maruz kalmıştı. The Jerusalem Post, Eş Şara'nın kapsayıcı yönetişim taahhüdüne rağmen, yönetimin Kürtler, Hıristiyanlar ve Dürziler de dahil olmak üzere diğer azınlık gruplarının liderleriyle yaptığı belgelenmiş toplantıların aksine, üst düzey Alevi temsilcileriyle hiçbir resmi toplantı yapılmadığının rapor edildiğini belirtti.

6 Mart 2025'te Lazkiye Vilayeti'nde Suriye güvenlik güçleri ile eski cumhurbaşkanına sadık olduğu iddia edilen silahlı gruplar arasında yoğun silahlı çatışmaların çıkmasıyla şiddet önemli ölçüde tırmandı. Çatışmalar, ağırlıklı olarak Alevilerin yaşadığı bölgedeki birkaç kasabaya yayıldı. Şiddet olayları başlangıçta Cebele bölgesinde yoğunlaştı ancak hızla diğer bölgelere de yayıldı. 7 Mart'ta Suriyeli yetkililer Suriye kıyısındaki Tartus ve Lazkiye şehirlerinde sokağa çıkma yasağı uyguladı. Kardaha sakinleri yerleşim bölgelerinde yoğun makineli tüfek ateşi olduğunu ve yoğun çatışmalar nedeniyle evlerinden çıkamadıklarını bildirdi.