Açık Toplum ve Düşmanları

Açık Toplum ve Düşmanları, filozof Karl Popper tarafından yazılmış, ilk baskısı 1945 yılında Londra'da yapılan siyaset felsefesi kitabıdır. Popper; Platon, Georg Wilhelm Friedrich Hegel ve Karl Marx gibi isimleri tarihselliğe dayanarak kendi totaliter politik felsefelerini destekledikleri için eleştirmektedir.

Felsefi düşüncede tarihselciliği eleştiren Popper'a göre, Platon'u yorumlayan sonraki düşünür ve filozofların çoğu, Platon'un büyüklüğü, taklit edilemez stili ve felsefe tarihi içerisinde aldığı konumdan büyük ölçüde etkilenmişlerdir. Bu etkilenme sonucu Platon tarafından öne sürülen siyasi felsefi içerikli düşüncelerin tümü, bu düşüncelerin modern açık toplum için tehlike arz edebilecek totaliter eğilimlere sahip olduğu düşünülmeksizin ve hatta göz ardı edilerek gelecek kuşaklara aktarılmıştır.

Öte yandan Popper'a göre Platon, hocası Sokrates'i sanki kendi sahip olduğu görüşlere sahipmiş gibi göstererek okurlarını da aldatmaktadır. Dolayısıyla Sokrates'i de totalitarizm yanlısı birisi olarak göstermektedir.

Eleştiriler

Popper'in Platon, Hegel ve Marx üzerine yaptığı yorumlar hem pozitif hem de negatif ağır eleştirilere maruz kalmıştır. Örneğin kitabın yayınından iki yıl sonra bir eleştiri yayınlayan Gilbert Ryle, Popper'in haklı olduğunu ve Platon'un Sokrates'in Yahuda'sı olduğunu söylemiştir. Sidney Hook ise Popper'in "Platon'u sadece söylediklerinin lafzına bakarak işine geldiği gibi" aldığını ve "metnin belirsiz olduğu yerlerde Platon'un demek istediği 'gerçek' anlam hakkında kendinden fazla emin" olduğunu belirtip Popper'ın Hegel'i yorumlayışının ise "baştan aşağı kötüleyici" ve "aşikar biçimde yanlış" olduğunu söyler. Tüm bunların dışında Hook, Hitler'in eseri Kavgam'ın hiçbir bölümünde Platon'a atıf yapılmadığının altını çizer.