Aşvan Kale
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Aşvan Kale |
| il: | Elazığ |
| İlçe: | Merkez |
| Köy: | Muratcık |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Keban Baraj Gölü altında kalmıştır.[1] |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Aşvan Kale, Elazığ il merkezinden kuş uçuşu 35 km. kuzeybatıda, Keban Barajı yapılmadan önce Fırat'ın bir kolu olan Murat Nehri'nin güney yakasında, eski adı Aşvan olan Muratcık Köyü'nün hemen batısında yer alan bir höyüktü. Keban Baraj Gölü'nde su toplanmasıyla sular altında kalmıştır. Üstü düz, yamaçları dik olan tepe, tabanda 130 x 110 metre boyutlarındadır.[1]
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Höyük 1945 yılında İsmail Kılıç Kökten tarafından saptanmıştır. Daha sonra 1967 yılında R. Whallon ve S. Kantman tarafından incelenmiştir. Kazılar ise 1968-72 yıllarında David French başkanlığında, Stephen Mitchell yönetiminde Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali Proje çalışmaları çerçevesinde Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü[2] tarafından gerçekleştirilen Aşvan Kale Projesi kapsamında yürütülmüştür.[1] Aynı proje içerisinde Taşkun Kale ve Çayboyu höyükleri de incelenmiştir.
Tabakalanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazılarda ulaşılan sonuçlara göre yerleşmede eskiden yeniye, Erken Tunç Çağı II. ve III. evreler, Demir Çağı, Roma Dönemi ve Orta Çağ tabakaları vardır. Erken Tunç Çağı yerleşmesi, yerleşmenin toplam kültür dolgusunun neredeyse dörtte üçü kalınlığındadır.[1][3]
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Mimaride Helenistik, Roma ve Orta Çağ'a ait buluntulara rastlanmıştır.[4] Mimaride kerpiç kullanıldığı, duvar kalıntılarından ve duvarlara ait döküntü parçalardan anlaşılmaktadır. Çanak çömleklere bakılarak yapılan çalışmalarda üst yapı katlarında Karaz malı, devetüyü açkılı mal ve Malatya – Elazığ yöresi boya bezekli mal bulunduğu anlaşılmıştır. Alt tabakalarda ise kırmızı boya bezemeli parçalar, Karaz kırmızı – siyah açkılı malı tüm çeşitleriyle görülmektedir. Tüm tabakalarda buluntu veren Karaz malı, el yapımı, taşçık ve saman katkılıdır. Dış yüzlerinde çoğunlukla siyah, ender olarak da kahverengi ve kırmızı, iç yüzlerinde kızılımsı kahverengi ya da bej renk kullanılmıştır. Ayrıca yöresel krem renkli bir başka malın varlığından söz edilmektedir.[1]
Kazı alanında ekili ürünler, yabani ot ve yararlı yabani bitki türlerine de rastlanmış ve bulan çekirdek ve bitki parçalar detaylı olarak incelenip katologlaştırılmıştır. Bölgede iklim değişikliğinin olduğunu gösteren deliller de yer almaktadır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
- ^ "Home | BIAA". biaa.ac.uk (İngilizce). 11 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023.
- ^ The Aşvan Sites 3: Keban Rescue Excavations, Eastern Anatolia The Early Bronze Age (İngilizce). The British Institute of Archeology at Ankara. 1994. s. 5-14. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023.
- ^ Aşvan Kale: Keban Rescue Excavations, Eastern Anatolia (İngilizce). B.A.R. 1980. s. 35-65. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023.
- ^ The Archeobotony of Aşvan (İngilizce). İngiliz Arkeoloji Enstitüsü. 2017. s. 31-64, 127-133. 18 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023.