McDonnell Douglas AV-8B Harrier II
| McDonnell Douglas AV-8B Harrier II | |
|---|---|
 İtalya Donanması'na ait bir AV-8B Harrier II | |
| Türü | V/STOL saldırı uçağı |
| Ulusal köken |  ABD |
| Üretici | McDonnell Douglas / British Aerospace (daha sonra Boeing / BAE Systems) |
| Tasarımcı | Ralph Hooper |
| İlk uçuş | 9 Kasım 1978[1] |
| Hizmete giriş | 12 Ocak 1985[2] |
| Durumu | Etkin hizmette |
| Ana kullanıcı | ABD Deniz Piyadeleri |
| Diğer kullanıcılar | İspanya Donanması İtalya Donanması |
| Üretim aralığı | 1981-2003 |
| Üretim sayısı | 343 |
| Program maliyeti | ~6-9 milyar $ (tahmini) |
| Birim maliyeti | 30-35 milyon $[3] |
| Gelişimi | Hawker Siddeley Harrier |
| Değişimleri | BAE Harrier II |
McDonnell Douglas AV-8B Harrier II, Harrier serisinin ikinci neslini oluşturan, dikey veya kısa kalkış ve iniş (V/STOL) kabiliyetine sahip tek motorlu bir saldırı uçağıdır. Uçak, yakın hava desteği, silahlı keşif ve çok rollü görevler gibi çeşitli operasyonlarda kullanılmak üzere tasarlandı. AV-8B, Amerika Birleşik Devletleri Deniz Piyadeleri, İspanya Donanması ve İtalya Donanması envanterinde yer almaktadır. Modelin İngiliz kuvvetleri için geliştirilen versiyonu British Aerospace Harrier II, iki koltuklu eğitim varyantı ise TAV-8B olarak adlandırıldı.
AV-8B'nin geliştirilmesine yol açan proje, 1970'lerin başında birinci nesil Hawker Siddeley Harrier'ın operasyonel eksikliklerini gidermek amacıyla ABD ve Birleşik Krallık işbirliğiyle başlatıldı. İlk çalışmalar, Harrier'ın performansını artırmak için daha büyük ve güçlü bir Pegasus motoru geliştirmeye odaklandı. Ancak bütçe kısıtlamaları nedeniyle Birleşik Krallık, 1975'te projeden çekildi. Bunun üzerine McDonnell Douglas, önceki AV-8A Harrier'ı kapsamlı biçimde yeniden tasarlayarak AV-8B'yi geliştirdi. Yeni model, genel yerleşimi korurken daha büyük kompozit kanatlara, yükseltilmiş kokpite, yeniden tasarlanmış gövdeye ve aerodinamik iyileştirmelere sahipti. Uçak, yükseltilmiş bir Pegasus motoruyla güçlendirildi. AV-8B, Kasım 1981'de ilk uçuşunu yaptı ve Ocak 1985'te ABD Deniz Piyadeleri'nde hizmete girdi. Sonraki yükseltmelerle gece görev kabiliyeti ve radar eklendi; bu versiyonlar sırasıyla AV-8B(NA) ve AV-8B Harrier II Plus olarak adlandırıldı. Daha büyük bir Harrier III varyantı da değerlendirildi ancak geliştirme aşamasına geçmedi. Birleşik Krallık, British Aerospace aracılığıyla 1981'de geliştirilmiş Harrier projesine yeniden ortak olarak katıldı ve projede önemli bir üretim payı üstlendi. 1990'larda gerçekleşen şirket birleşmelerinin ardından program Boeing ve BAE Systems tarafından ortaklaşa sürdürüldü. 2003'te sona eren 22 yıllık üretim süreci boyunca yaklaşık 340 adet AV-8B Harrier II üretildi.
Genellikle küçük uçak gemileri, büyük amfibi hücum gemileri ve ileri operasyon üslerinden görev yapan AV-8B Harrier II uçakları, hem askerî hem de insani yardım operasyonlarında çok yönlü bir platform olduklarını kanıtladı. ABD Ordusu Generali Norman Schwarzkopf, Harrier II'yi Körfez Savaşı'nın en önemli silahlarından biri olarak tanımladı. Uçak ayrıca Afganistan Savaşı, Irak Savaşı ve Libya'daki Şafak Yolculuğu Operasyonu'nda görev aldı. İtalyan ve İspanyol Harrier II'ler de NATO koalisyonlarıyla birlikte çeşitli denizaşırı çatışmalarda kullanıldı. Hizmet süresi boyunca AV-8B, özellikle kalkış ve iniş aşamalarında yüksek kaza oranıyla dikkat çekti. ABD Deniz Piyadeleri ve İtalya Donanması'ndaki Harrier II'ler, kademeli olarak Lockheed Martin F-35B Lightning II ile değiştirilmektedir; ABD'nin Harrier filosunu 2027 yılına kadar aktif tutması planlanmaktadır.
Kullanıcısı olan ülkeler
[değiştir | kaynağı değiştir]_de_la_9%C2%AA_Escuadrilla_de_la_Flotilla_de_Aeronaves_en_la_rampa_de_despegue_del_L-61_(34292836963).jpg)
.svg){kind=small}
- İtalya Deniz Kuvvetleri
- Gruppo Aerei Imbarcati "The Wolves"
- İspanya Deniz Kuvvetleri
- ABD Deniz Piyadeleri
- VMA-211
- VMA-214
- VMA-223
- VMA-231
- VMA-311
- VMA-513
- VMA-542
- VMAT-203
Teknik özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mürettebat: 1
- Uzunluk: 14.12 m
- Yükseklik: 3.55 m
- Kanat açıklığı: 9.25 m
- Kanat Alanı: 22.61 m²
- Boş ağırlığı: 6,745 kg
- Yüklü ağırlığı: 10,410 kg
- Azami Kalkış Ağırlığı:
- Geleneksel kalkma: 14,000 kg
- Dikey kalkma: 9,415 kg
- Motor: 1× Rolls-Royce F402-RR-408 (Mk 107) yönlendirilmiş jet itkili turbofan motor (96.75 kN)
Performans
[değiştir | kaynağı değiştir]- Azami hız: 0.89 Mach (1,085 km/sa.) deniz seviyesinde
- Menzil: 2,200 km
- Tırmanış değeri: 4,485 m/dak.
- Kanat yüklemesi: 460.4 kg/m²
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Norden 2006, s. 49.
- ^ Norden 2006, s. 61.
- ^ "Military aircraft prices". 14 Eylül 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- AV-8B McDonnell Douglas AV-8 “Harrier”5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
