AZ-5

AZ-5 (Rusça: АЗ-5, Аварийная защита 5-ой категории, Avariynaya zashchita 5-oy kategorii, 5'inci Kategori Acil Durum Koruması) olarak da bilinen bir scram veya SCRAM (İng. Safety Control Rod Activator Mechanism), fisyon reaksiyonunun derhal sonlandırılmasından etkilenen bir nükleer reaktörün acil olarak kapatılmasıdır. Aynı zamanda kapatmayı başlatan manuel olarak çalıştırılan durdurma anahtarına verilen addır. Ticari reaktör işlemlerinde, bu tür bir kapatma genellikle kaynar su reaktörlerinde (BWR) bir "SCRAM", basınçlı su reaktörlerinde (PWR) bir "reaktör devri" ve bir CANDU reaktöründe EPIS olarak adlandırılır. Çoğu durumda, bir SCRAM, acil kapatma sistemini test etmeye yarayan rutin kapatma prosedürünün bir parçasıdır.AZ-5 acil durum butonu kullanıldığında Grafit ve Bor içeren kontrol çubukları, reaktör içerisine yönelir ve oluşan reaktiviteyi düşürerek acil bir frenleme sistemi gibi reaktörü kapatır.Sovyetler Birliği'nin kullandığı RBMK türü nükleer reaktörlerde kontrol çubuklarının uçları grafit ile kaplı olduğundan dolayı AZ-5 kullanılması tehlikeli sonuçlar doğurabilmekteydi ve en büyük örneği Çernobil Faciası olmuştur.Sovyetler Birliği, bu büyük faciadan sonra RBMK reaktörlerini iyileştirmiş ve AZ-5 RBMK reaktörleri için güvenli hale gelmiştir.