Adalet fermanı
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Adalet fermanı 1875 yılında Padişah Abdülaziz devrinde çıkarılmış bir fermandır.
1875 Adalet Fermanı Türkiye'de İnsan Hakları'nın gelişiminde önemli bir yer teşkil etmektedir. Hemen ardından 1876 yılında Padişah 2.Abdülhamid döneminde Kanun-i Esasi ilan edilmiştir. Adalet Fermanı vergilerin yükümlüleri tarafından varlıkları ölçüsünde hak ve adalete uygun şekilde toplanmasını ifade edilmiştir.[1] Günümüzde de vergide ödeme gücü -iktidar teorisi- ilkesi uygulanmaktadır. Vergilemede ödeme gücü ilkesi anayasanın ilkelerinden olan belirlilik ve kanunilik ilkeleriyle de ilişkilidir. Bu da fermanın önemini nitelemektedir.[2] Padişah Abdülaziz ve ondan önce yapılan borçlanmalar sebebiyle Osmanlı imparatorluğu borç batağındaydı. Ancak vergilerin devlet giderlerini karşılayamamasından ötürü yeni gelir kalemleri oluşturulmak istenmiştir. Ancak Padişah Abdülaziz döneminde yapılan harcamalar daha önceki borçlanmalar ve bu fermanın ekonomik kriz altında çıkarılmış olması ardından da 1876 yılında 1.Meşrutiyetin ve Kanuni Esasinin ilan edilmesiyle 1875 yılındaki Adalet Fermanı uygulama alanı bulamamıştır. Ferman'da halkın bazı hak ve özgürlüklere kavuşması amaçlanmış, mahkemelerin tarafsız olması, baskı ve zulmün sona ermesi; vergide adalet ve hakkaniyet ile mülkiyetin korunması öngörülmüştür.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Adalet Fermanı (Ferman-ı Adalet) / Evrensel Metinler / Hukuk Ansiklopedisi". Hukuk Ansiklopedisi. 5 Kasım 2021. 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022.
- ^ author, Erdem, Metin.,. Kamu maliyesi. ISBN 978-605-327-551-0. OCLC 1019988918.