Adat Halk Hareketi
Adat Halk Hareketi «Ӏадат» халкъан болам Народное движение «Адат» | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | ӀADAT |
| Lider | Ibragim Yangulbaev |
| Kuruluş tarihi | Nisan 2020 |
| İdeoloji | Çeçen milliyetçiliği Anti-Kadirovizm |
| Resmî renkler | |
| İnternet sitesi | |
| 1adat.com | |
Adat Halk Hareketi (Çeçence: «Ӏадат» халкъан болам; Rusça: Народное движение «Адат») 2020 yılında kurulan bir Çeçen muhalefet hareketidir.
Hareket, yazarları Çeçen Cumhuriyeti başkanı Ramzan Kadırov'u eleştirileri ile ün kazandı. Adat, "Çeçen halkına yönelik soykırıma son verilmesinden, Çeçen halkının birleştirilmesinden ve Çeçenya'nın işgalden kurtarılmasından" yana olduğunu açıkladı.[1]
Bu hareketin materyalleri Rus mahkemesi tarafından aşırılıkçı olarak nitelendirildi[2] ve hareketin Rusya'daki aşırılıkçı bir varlık olarak tanımlandı.[3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Hareket, Nisan 2020'de başlangıçta bir Telegram kanalı olarak kuruldu.[4][5] Lideri Yangulbaev ailesinden İbrahim Yangulbaev'dir (1995 doğumlu). Babası Saidi Yangulbaev, eşi Zarema Musayeva'nın tutuklanmasının ardından 2022'nin başlarında ülkeyi terk eden, cumhuriyetin tanınmış eski bir yargıcıdır.[6][7]
31 Ocak 2022'de Grozni Mahkemesi, İbrahim Yangulbaev'i arananlar listesine koydu.[8] 12 Mayıs 2022'de hareketle bağlantılı "1ADAT" telegram kanalı Çeçen Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi tarafından aşırılıkçı olarak kabul edildi.[9] Daha önce savcılığın açtığı davada hareketin telegram kanalındaki yayınlar aşırılıkçı olarak kabul edilmişti.[10] Hareket, 11 Temmuz 2022'de Rusya Adalet Bakanlığı tarafından yasaklı örgütler listesine dahil edildi.[1][11] Hareket çok geçmeden Federal Aşırılıkçı Örgütler Listesi'ne 92. sıradan eklendi.[12]
Yangulbayev ailesine yönelik tehditler başta Çeçenistan'ın lideri Ramzan Kadirov olmak üzere yapıldı. Kadirov, aileyi "teröristlerin suç ortakları" olarak nitelendirdi ve onları gözaltına almaya, direnme durumunda ise "suikast" yapmaya çağırdı.[13]
Ağustos 2022'de hareketin telegram kanalının moderatörü Salman Tepsurkayev'in Kadırov'un güvenlik servisleri tarafından öldürüldüğü bildirildi.[14][15]
Hareket, Rusya'daki seferberliğin duyurulmasından sonra, insan hakları aktivistlerinin Çeçenya'da erkeklerin kaçırılması ve Ukrayna'ya gönderilmeleri yönünde tehditlerle ilgili zaten çok sayıda şikayet aldığını belirtti.[16]
Rus propaganda şirketi İnternet Araştırma Ajansı, Adat hareketini, "Çeçenya ve Rusya'yı itibarsızlaştırmak için" oluşturulmuş batılı güçlerin bir projesi olarak tanımladı.[17]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "«Народное движение "Адат"» внесено в перечень запрещенных организаций". www.kommersant.ru (Rusça). 11 Temmuz 2022. 18 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Критикующее Кадырова «Движение Адат»* внесли в перечень запрещенных". ПРАВО.Ru (Rusça). 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ ""Если Кадыров меня устранит, 1ADAT на этом не закончится". Ибрагим Янгулбаев о созданном им движении". RFE/RL (Rusça). 5 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Минюст внес чеченское оппозиционное движение «Адат» в реестр экстремистских организаций". Meduza (Rusça). 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Минюст внес в список запрещенных организаций «Народное движение «Адат»". РБК (Rusça). 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "«Народное движение "Адат"» включили в перечень запрещенных объединений". Афиша. 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ Новости, Р. И. А. (11 Temmuz 2022). "Движение сына экс-судьи Янгулбаева включили в реестр запрещенных в России". РИА Новости (Rusça). 19 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "В Чечне против сына экс-судьи завели дело о призывах к терроризму". РБК (Rusça). 10 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Верховный суд Чеченской Республики". vs—chn.sudrf.ru. 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "1ADAT не будет оспаривать признание своего движения экстремистским". RFE/RL (Rusça). 31 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Минюст внес "Народное движение "Адат" в перечень запрещенных в России организаций". Российская газета. 11 Temmuz 2022. 22 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Русский национализм и ксенофобия. Итоги июля 2022 года". SOVA Center for Information and Analysis. 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Критикующее Кадырова «Народное движение Адат» признали экстремистским. Его создателем является сын бывшего чеченского судьи Янгулбаева". The Insider (Rusça). 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ Достоевский, Генри (24 Ağustos 2022). "«Команда против пыток»: в Чечне убит модератор оппозиционного Telegram-канала". Главные события в России и мире | RTVI (Rusça). 25 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ Рудомский, Руслан (24 Ağustos 2022). "Вставили гранату в рот и взорвали: в Чечне жестоко убили похищенного критика Кадырова". OBOZREVATEL NEWS (Rusça). 28 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "В Чечне похищают мужчин, подавших на загранпаспорт – DW – 24.09.2022". dw.com (Rusça). 25 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.
- ^ "Минюст признал чеченское «Народное движение Адат» экстремистским". ura.news. 13 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2022.