Agâh Sırrı Levend
| Agâh Sırrı Levend | |
|---|---|
| Doğum | 1893 Rodos |
| Ölüm | 28 Ekim 1978 (85 yaşında) Ankara[1] |
| Defin yeri | Karşıyaka Mezarlığı,[1] Ankara |
| Meslek | Yazar, eğitimci, edebiyat tarihçisi, dilci, siyasetçi |
| Milliyet | Türk / Osmanlı İmparatorluğu |
| Dönem | Cumhuriyet |
| Tür | Düz yazı, araştırma-inceleme |
Hüseyin Agâh Levent[2] (1893 - 28 Ekim 1978), Cumhuriyet dönemi edebiyat tarihçisi, siyasetçi [(26.03.1939 ve 08.03.1943) genel seçimlerinde, VI. Dönem -Ara Seçim- ve VII. Aydın Milletvekili], yazar, eğitimci, dilci.[3]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Hüseyin Agâh Levent[4], Mehmet Sırrı Bey ve Ragıbe Hanım'ın oğludur.[1] ve 28 Ekim 1978, Ankara'da hayatını kaybetti. Evli ve 1 çocuk babasıdır.
Eğitim hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hüseyin Agâh Levent, Darülfünun Edebiyat Şubesi mezunudur. Fransızca biliyor.
Özel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hüseyin Agâh Levent, 1919'da İsmet (1897-1982) Hanım'la evlendi.[1] 20 yıl süren bu evlilikten, Sevim (Yasin/1920) adlı bir kızı vardır.[1]
Hüseyin Agâh Levent'in İkinci evliliğini, 1950'de Hatice Nahide (1911-1997) Hanım'la yaptı.[1]
Ahmet Levendoğlu, Agâh Sırrı Levend'in torunudur.[5]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Hüseyin Agâh Levent, İstiklâl Sultânîsi kurucu müdürlüğü ve edebiyat öğretmenliği, İstanbul Erkek Lisesi Edebiyat Öğretmenliği, Eminönü Kazası İdare Heyeti Azalığı, Eminönü Halkevi Reisliği, Yazarlık, Konya Babalık Gazetesi Yazarlığı, Felsefe ve İçtimâiyyât Dergisi sahipliği, Yeni Türk Dergisi Yöneticiliği, Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Öğretmenliği, İnönü Ansiklopedisi Genel Sekreterliği, TBMM VI. (Ara Seçim) ve VII. Dönem Milletvekilliği[2] (26.03.1939 ve 08.03.1943 genel seçimlerinde CHP’den VI. Dönem (Ara Seçim) ve VII. Aydın Milletvekili seçilerek 05.08.1946 tarihine kadar TBMM’de (1940-yasama çalışmalarına katıldı.)[6], Türk Dil Kurumu'nda 1951-1960 yılları arası genel sekreterlik, 1963-1966 yılları arası başkanlık yapmıştır.[7]
Birçok dergide eğitim, sosyoloji gibi konularda yazılar yazdı.
Emekli olduktan sonra Türk Dil Kurumunda Genel Yazmanlık (1951-60) ve Başkanlık (1963-66) görevlerinde bulundu.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Divan Edebiyatı,
- Nabi'nin Surnamesi
- Türk Dilinin Gelişme ve Sadeleşme Evreleri
- Türk Edebiyatında Şehrengizler
- Tarih Boyunca Türk Dili
- Türk Edebiyatında Manzum Atasözleri ve Deyimler
- Türk Edebiyatı Tarihi-I
- Maarifimiz ve Millî Terbiyemiz (1940)
- Dönemin edebiyatı için bakınız: Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
Eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Roman
- Acılar (1928)
Araştırma inceleme
[değiştir | kaynağı değiştir]- Edebiyat Tarihi Dersleri
- (I. Cilt: Tanzimat'a Kadar, 1931,
- II. Cilt: Tanzimat Edebiyatı, 1934,
- III. Cilt: Servet-i Fünûn Edebiyatı, 1938),
- Maarifimiz ve Millî Terbiyemiz (1940),
- Eserler ve Şahsiyetler (inceleme-eleştirme, 1940),
- Halk Kürsüsünden Akisler (1941),
- Divan Edebiyatı (kelimeler, semboller, kavramlar, 1941),
- Nabi'nin Surnamesi (inceleme-metin, 1944), Profesör Ferid Kam, Hayatı ve Eserleri (1946), Atâî'nin Hilyetü'l-Efkâr'ı (inceleme-metin, 1948),
- Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Safhaları (1949; Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri adıyla, 1969),
- Türk Edebiyatı (Lise II. Sınıflar için, 1950), Mantıku't-Tayr (önsöz-inceleme, tıpkı basım, 1955),
- Gazavatâmeler ve Mihaloğlu Ali Bey'in Gazavatnâmesi (inceleme-metin-1956),
- Türk Edebiyatında Şehrengizler ve Şehrengizlerde İstanbul (1958),
- Arap Fars ve Türk Edebiyatlarında Leyla ve Mecnun Hikâyesi (1959),
- Tarih Boyunca Türk Dili (1961),
- Ümmet Çağı Türk Edebiyatı (1962),
- Tarih Edebiyatında Manzum Atasözleri ve Deyimler (1962),
- Hüseyin Rahmi Gürpınar (1965-68),
- Şemsettin Sami (1969),
- Türk Edebiyatı Tarihi 1 (Giriş, 1973),
- Dil Üstüne Yazılar (1973).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mehmet Zeki / Türkiye Teracimi Ahval Ansiklopedisi (c. II, 1929),
- Sadettin Nüzhet Ergun / Türk Şairleri (c. 1, s. 19, 1936),
- Mehmet Behçet Yazar / Edebiyatçılarımız ve Türk Edebiyatı (s. 19-36, 1938),
- İbrahim Kutluk / Agâh Sırrı Levend (1963),
- İ. Ulçugür / Agâh Sırrı Levend (1982),
- Seyit Kemal Karaalioğlu / Resimli Türk Edebiyatçılar Sözlüğü (2. bas. 1982),
- İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998)
- Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004)
- Encyclopedia of Turkish Authors (2005)
- Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007),
- Mehmet Behçet Yazar / Edebiyatçılar Alemi - Edebiyatımızın Unutulan Simaları (yay. haz. Mustafa Everdi, 1999),
- Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999),
- Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999),
- M. Uyguner / “Levend, Agâh Sırrı” (TDE Ansiklopedisi, 2001, c. 6), TBE Ansiklopedisi (2001), TBMM Albümü 1920-2013 (1. cilt, 2010).[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f "Türk Parlamento Tarihi" (PDF). 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Kasım 2022.
- ^ a b "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "Hüseyin Agâh Levent mesleği, milletvekili". 8 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.
- ^ "Hüseyin Agâh Levent kimdir?". 8 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.
- ^ "İstifa etmek karakterimdir". Hürriyet. 19 Temmuz 1998. 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020.
- ^ "Hüseyin Agâh Levent milletvekili". 8 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.
- ^ Nail Tan (Temmuz 2019). 1932’den 2012’ye Türk Dil Kurumu"TÜRK DİLİ - Dil ve Edebiyat Dergisi" (PDF). CXVII (811). Türk Dil Kurumu. ss. 40, 41. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)21 Mart 2023.
- ^ "Hüseyin Agâh Levent eserleri". 8 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2025.