Aguna
Aguna (Gürcüce: აგუნა; okunuşu: "aguna"), Gürcü mitolojisinde bağ ve şarap tanrısıdır. Bu tanrı adına bugünkü Gürcistan ile Tao ve Klarceti bölgelerinde şenlikler düzenleniyordu.
Aguna adına yeni yılda ve sonbahara girerken törenler düzenleniyor, asma veya salkım formunda çörekler pişiriliyordu. Guria bölgesinde bu çöreğe "Aguna ekmeği" (აგუნას პური) deniyordu. Marani denilen mahzende ve ağaçlara tırmanmış asma altında bol ürün vermesi için Aguna'ya dua ediliyordu. "Aguna, Aguna, bize de gel... Bizim tarlamıza üzüm, başkasınınkine yaprak ver" gibi sözler söyleniyordu. Klarceti bölgesinde ise, üzüm hasat zamanı şenlikler düzenleniyordu. Delikanlılar çıplak vücutlarını asma dallarıyla süsleyerek dans ediyorlardı. Gürcistan'ın Raça ve Leçhumi bölgelerinde Aguna'ya "Agura", Samegrelo'da "Cucelia" deniyordu.[1]
Çerkeslerin Nart Destanı'nda Aguna, tanrı adına içilen içkinin konulduğu kabın adıydı. Aguna adına düzenlenen törenlerdeki bazı unsurlar, Frig, Yunan ve Roma mitolojisindeki Dionysos ve Bacchus kültleriyle benzerlik taşıyordu.[2]
Aguna kültünden gelen gelenekler, Gürcistan'ın bazı bölgelerinde 19. yüzyıla kadar varlığını korumuştur. Rus idaresi sırasında Tao bölgesinde araştırmalar yapan Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1917 yılında Parhali vadisinde Tanrı Aguna'ya adanmış törenlere benzer üzüm hasatı törenleri yapıldığına tanıklık etmiştir. Bu törenlerde çıplak gençler vücuduna üzüm salkımları asıp dans ediyorlardı. Parhali'nin aşağısındaki köylerde bu törenler yapılırken, Parhali köyünde ise hocalar delikanlıların tören yapmasına izin vermiyordu.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ G. Çitia, "Aguna" (Gürcüce) Gürcü Sovyet Ansiklopedisi, Tiflis, 1975, I. cilt, s. 76.
- ^ Z. Kiknadze, Gürcü Mitolojisi (Gürcüce), Tiflis, 2007, s. 12-13. ISBN 978-99940-27-10-1.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi (Gürcüce), 1960, Tiflis, s. 83-84". 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021.