Ahmed Celâleddin Paşa
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mart 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Ahmed Celâleddin Paşa (ö. 1924), Çerkes kökenli[1] Osmanlı asker, siyasetçi ve istihbarat şefidir. Ne zaman doğduğu bilinmemektedir. II. Abdülhamid'in en yakından çocukluk arkadaşıdır. Abdülhamid'in güvenini kazanarak serhafiye (Baş İstihbaratçı, İstihbarat Şefi) oldu. Osmanlı Teşkilat-ı Mahsusa'nın baş ajanı olarak, Mısır ve Avrupa'ya kaçmış Jön Türkler'in faaliyetlerini izlemeye ve önlemeye çalıştı.
Serhafiye Ahmed Celâleddin Paşa, 1897'de Contraxeville'de yaptığı antlaşmayla bir grup Jön Türk'ün İstanbul'a dönmesini ve bazı Jön Türk gazetelerinin kapatılmasını sağladı.[1] Ama sonrasında gayriresmi iddialara göre muhalefete geçip önce Mısır'a gitti Paris'e de defa kere uğradı ve Jön Türkler'i maddi bakımdan destekledi. Hatta 1907'de Abdülhamid'e suikast düzenlemek amacıyla tertip bile kurdu.[2] İstanbul'a fedai sokmaya çalıştı. Bazı kaynaklarda ise muhalefete geçmediği, bunun bir plan olduğu söyleniyor.[kaynak belirtilmeli] Buna inanılmasının en büyük etkeni ise Sultan II. Abdülhamid'in Ahmed Celaleddin Paşa Paris veya Mısır'a kaçtıktan sonra odasını mühürletip kimsenin girmesine izin vermemesidir.[2] Bazı kaynaklara göre Ahmed Celaleddin Paşa Abdülhamid tahttan indirildikten sonra İstanbul'a geri dönmüş ve odasını bıraktığı gibi bulmuştur.[2] Daha sonrasında odasında bulunan bütün evrakları Çamlıca'daki köşküne taşımıştır. Ama köşkte Haziran 1924'te bir yangın çıkar ve tüm belgelerle beraber Ahmed Celaleddin Paşa da yanar.[2] Ahmed Celaleddin Paşa'nın muhalif olmadığına inananlar ise o yangını Ahmed Celaleddin Paşa'nın izini kaybettirmek için çıkardığını savunurlar.[2] Ancak bu iddialar resmi kaynaklarca yalanlanmaktadır.[3]
Yapılan son araştırmalara göre kendisi 1904'te Sultan'ın gözünden düşüp İstanbul'dan Mısır'a kaçmıstır. II. Abdülhamid'in iktidarda olduğu süre boyunca Mısır'daki faaliyetleri de sürekli gözlemlendi. Jöntürk muhalefetine katılıp katılmadığı konusu ise belirsizdir.[4] Öte yandan 1908 sonrası faaliyetleri de tartışma konusudur. İddialardan birine göre kendisi Mısır'da kalıp orada 1924 yılında orada ölmüştür.[4] Diğer içinde resmi ve gayriresmi kaynakların içinde olduğu bir başka iddiaya göre 2.Meşrutiyet ilan edilince (1908) veya 1909'da 2.Abdülhamid tahttan indirilince Mısır'dan dönmüştür[2][3] ve Abdülhamit zamanında Nişantaşı'nda saraydan farksız bir konakta; mütareke ve Cumhuriyet devrinin ilk yıllarında ise, Beyazıt'ta Elektrik İdaresi sırasındaki konaklardan birinde oturmuştur, 1924 yılında vefatı ardından Karacaahmet mezarlığında defnedilmiştir.[3]
Popüler kültürde
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahmed Celâleddin Paşa'yı Payitaht Abdülhamid dizisinde Cem Uçan canlandırmıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b MÜCAHEDE-I MİLLİYE. Mizancı Mehmet Murat (Osmanlıca). Mahmut Bey Matbaası. 1908. s. 234.
- ^ a b c d e f A.Selçuk Tuna (25 Ocak 2023), "Serhafiye - Ahmet Celalettin Paşa" ANKA -Türk İstihbaratçıları Dizisi 1.Blm. Yapım: Dr. Selçuk TUNA, Anka Haber Ajansı/Youtube, 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi8 Aralık 2023
- ^ a b c Köçeoğlu Köşkü (Ahmet Celâleddin Paşa Köşkü), Üsküdar Belediyesi, 8 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi8 Aralık 2023
- ^ a b Gör, Emre (Haziran 2021), Sultan II. Abdülhamid’in İstihbarat Şeflerinden Ahmed Celaleddin Paşa: “Gözdelikten Firara” Hayatı ve Faaliyetleri, Journal of Universal History Studies (JUHIS) Cilt: 4 Sayı:1, ss. 30-53, ISSN 2667-4432, 12 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi12 Kasım 2022