Albedo özelliği
Albedo özelliği veya yansıtılabilirlik özelliği, astrojeolojide bir gezegenin veya başka bir Güneş Sistemi nesnesinin yüzeyindeki bitişik alanların karanlık ve parlaklığı arasındaki zıtlıkları gösteren geniş alanları ifade etmektedir.
Tarihsel olarak, albedo özelliğinin ilk ve belki de tek kullanımı Mars ve Merkür'ün üzerinde görülen ve adlandırılanlarıdır. Schiaparelli[1] ve Antoniadi[2] tarafından oluşturulanlar gibi erken dönem klasik haritalarda yalnızca albedo özellikleri gösterilmektedir. Ancak bu yöntem yüzeyler üzerindeki kraterlere kadar görülebilmesine imkan veren uzay sondalarının oraya çıkışından itibaren terkedilmiştir.
Mars ve Merkür dışındaki cisimlerde albedo özelliği bazen "regio" olarak adlandırılır.
Venüs ve Titan gibi kalın bir atmosfere sahip olan cisimlerde daimi albedo özellikleri sıradan teleskoplar kullanarak izlenemez çünkü yüzey tam olarak görülebilir değildir. Bu tip cisimlerde yalnızca bulutlar ve diğer geçici atmosfer olayları görülebilmektedir. Cassini-Huygens sondası 2004 yılında Satürn'ün yörüngesine varmasının ardından Titan üzerinde yaptığı gözlemlerde çoklu albedo özelliği gözlemlemiştir.
Diğer bir gezegende bugüne kadar görülen ilk albedo özelliği 17. yüzyıldaki Mars gezegeni üzerindeki Syrtis Major Planum'dur.[3][4]
Günümüzde, uzay sondaları sayesinde, Mars ve Merkür'deki yüzey özelliklerinin çok yüksek çözünürlüklü görüntüleri mevcuttur. Her ne kadar hala amatör astronomlar tarafından Mars'ın Dünya tabanlı gözlemi için kullanılıyor olsa da bu cisimlerin albedo özelliklerine dayalı klasik isimlendirme yöntemleri ise kullanımdan kaldırılmıştır.
Bununla birlikte, Yeni Ufuklar görevinden önceki Plüton gibi bazı Güneş Sistemi cisimleri için, elde olan en iyi görüntüler yalnızca albedo özelliklerini göstermekteydi. Bu görüntüler genellikle Hubble Uzay Teleskobu tarafından veya uyarlanabilir optik kullanan yer tabanlı teleskoplar tarafından elde edilmiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ley, Willy and von Braun, Wernher The Exploration of Mars New York:1956 The Viking Press Pages 70–71 Schiaparelli's original map of Mars
- ^ "Antoniadi's map of Mercury". 15 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2023.
- ^ Morton, Oliver (2002). Mapping Mars: Science, Imagination, and the Birth of a World
. New York: Picador USA. ss. 14-15. ISBN 0-312-24551-3.
- ^ William Sheehan. "The Planet Mars: A History of Observation and Discovery - Chapter 2: Pioneers". 5 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2015.
- The Origins of Martian Nomenclature, T. L. MacDonald, 1971.
- The Planet Mars: A History of Observation and Discovery, William Sheehan.
- USGS Astrologeology Program, Martian Nomenclature 21 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.