Alboka

Alboka

Alboka, (çoğulu Baskça albokak, çoğulu İspanyolca albokas), ortak bir boynuz çana açılan iki çanı olan tek kamışlı bir Bask çalgısıdır. İspanya'da albogue olarak adlandırılan boynuz boruları grubuna aittir. İki kamış, boynuzdan yapılmış bir rüzgar kapsülü tarafından alınır ve birlikte üflenir. Sol kamışın beş, sağ kamışın üç parmak deliği vardır. Bitişik deliklerin her biri bir parmakla kapatılmıştır. Eşit olmayan delik sayısı iki parçalı efektler (beşlikler) yaratır. Alboka dairesel nefesle çalınır ve fazla şişirilmez.

Kökeni ve yayılışı

Orta Çağ'dan kalma, çanı ve boynuz kamış başlığı olan tek kamışlı bir çalgının resmi.

Alboka teriminin en eski kaydı 13'üncü yüzyıl tarihli Libro de Alexandre'da tespit edilmiştir. Arapça al-bûq (البوق) "trompet" veya "borazan" kelimesinden türemiştir. İber Yarımadası'nın diğer bölgelerinde ve Pireneler'in kuzeyinde hâlâ yaygın olan basit bir ses tüpüne sahip çeşitli albogular da Arap etkisine dayandırılabilir.

زمر zam(a)r olarak da adlandırılan مقرونة maqrūna veya magrūna, tipolojik olarak alboka ile yakından ilişkilidir. Ayrıca iki ses borusu ve bir veya iki hunisi vardır, ancak eşit sayıda parmak deliği ve rüzgar kapsülü yoktur. Orta İspanya'daki Gaita serrana ve Galler'deki Pibgorn'da boynuzdan bir rüzgar başlığı vardır. Sopa ve boynuz adı verilen 18. yüzyıl İskoç çalgısında ahşap bir rüzgar kapsülü, çift delikli ahşap bir gövde ve bir boynuz hunisi vardı.

Bibliyografi

• Barrenchea, José Mariano y Riezu, P. Jorge de, "Alboka. Entorno folklórico" Archivo Padre Donostia. Lecaroz (Navarra), 1976

Dış bağlantılar

• Alboka's Day 2007 11 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Alan Griffin'in alboka çalmasının görüntüleri
• Alboka (Ibon Koteron) (İngilizce, Fransızca ve İspanyolca versiyonlar)
• Alboka 11 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (musicologie.org) (Fransızca)
• Anotaciones historicas sobre el albogue (Juan Bautista Varela de Vega) (İspanyolca)
• La alboka y otros albogues (Luis A. Payno) (İspanyolca)
• La alboka y los albokaris (Manu Gojenola Onaindia) (İspanyolca)