Aleksandr Rutskoy
| Aleksandr Rutskoy | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı | |
| Görev süresi 10 Temmuz 1991 - 4 Ekim 1993 | |
| Yerine gelen | Lağvedildi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Oleksandr Volodımırovıç Rutskoy 17 Eylül 1947  Hmelnitski, SSCB
|
| Partisi | Derjava[1] (Rusça: Держава) |
| Evlilik(ler) | Neli Zolotuhin (boşanmış) Lyudmila Novikova (boşanmış) İrina Popova |
| Çocuk(lar) | Dmitri Aleksandr Rostislav Katerina |
| Mesleği | Asker, siyasetçi |
| Ödülleri | 
|
| Askerî hizmeti | |
| Rütbesi |  |
| Çatışma/savaşları | Sovyet-Afgan Savaşı |
Aleksandr Vladimiroviç Rutskoy (Rusça: Александр Владимирович Руцкой, 16 Eylül 1947, Hmelnitski), Rus siyasetçi ve eski Sovyet subayıdır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonraki dönemi kapsayan şekilde 10 Temmuz 1991 – 4 Ekim 1993 tarihleri arasında Rusya Devlet Başkanı Yardımcılığı yapmıştır. 1996 – 2000 yılları arasında Kursk Oblastı valisi olmuştur. 1993 Rusya anayasa krizi sırasında Boris Yeltsin'e karşı devlet başkanı ilan edilmiştir.
Yaşam öyküsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Rutskoy Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Proskuriv (bugün Hmelnitski) şehrinde dünyaya geldi. 1971 yılında Barnaul Hava Kuvvetleri Lisesinden, 1980 yılında ise Gagarin Hava Kuvvetleri Akademisinden mezun oldu. Afganistan'daki Sovyet-Afgan Savaşına gönderildiğinde albay rütbesindedir. Burada hava taarruz komutanıyken 1986 ve 1988 yılında olmak üzere iki kez uçağı vurularak düşürülür. 1988 yılında kullandığı Su-25 savaş uçağı ile yanlışlıkla Pakistan hava sahasına girmiş, Pakistan Hava Kuvvetlerine bağlı bir F-16 tarafından düşürülünce kendisini fırlatmayı başarmış ancak Mücahitlerin eline düşmüştü. Mücahitlerin elinde yoğun sorgu ve işkenceden geçen Rutskoy'a CIA tarafından ajan olma teklifi yapılmış o ise reddetmiş ve bir süre sonra bırakılmıştır. 1988 yılında başından geçen olaylar sırasındaki kahramanlığından ötürü Sovyetler Birliği Kahramanı ilan edilmiştir. 1991 yılındaki seçimlerde devlet başkanı adayı Boris Yeltsin'in devlet başkanı yardımcısı adayı olmuş ve seçilmiştir.[2] Sovyetler Birliği'nin dağılması süreci sırasında ve 4 Ekim 1994'e kadar Rusya Federasyonu Devlet Başkan Yardımcısı olmuştur.
1993 Rusya anayasa krizi
[değiştir | kaynağı değiştir]Sovyetler Birliğinin dağılmasından ardından Rusya Federasyonu Devlet Başkanı olan Boris Yeltisn ile iyi ilişkiler içinde bulunan Rutskoy 1992 yılının sonlarına doğru tutumunu değiştirir. Yeltsin'in uyguladığı dış politikayı, ekonomi politikasını açıkça eleştirerek devlet kurumlarında yolsuzluk yapıldığını ilan eder. Yeltisn ile arasındaki gerilim özellikle 1993 yılı Mart ayında patlak verir. Bu dönemde Rusya Parlamentosu Yeltsin'i görevden almak için Yüce Divan'a sevk etmeye çalışsa da başarılı olamaz. Gerilimin tırmandığı bu dönemde 1 Eylül 1993 günü Yeltsin, hakkındaki yolsuzluk iddiaların bahane ederek Rutskoy'u görevden aldığını ilan eder. Rusya Anayasa Mahkemesi ise Yeltsin'in aldığı kararın anayasaya aykırı olduğuna karar verir. 21 Eylül günü Yeltsin, 1978 Anayasaını çiğneyere Yüksek Sovyeti lağvettiğini açıklar. 21-22 Eylül gecesi Rusya Parlamentosuna gelen Rutskoy artık rejimi tehdit eden bir hal alan gerilimde yeni bir adım atarak Rusya Devlet Başkanlığını ilan eder. İki hafta süren olaylar boyunca Yeltsin yanlılarıyla Parlamaneto yanlıları arasındaki silahlı çatışmalar yaşanır, çok sayıda insan hayatını kaybeder. Yeltsin 4 Ekim günü silahlı kuvvetlerin operasyonu sonucu Parlamento binasını ele geçirerek iktidarına yönelen tehdidi ortadan kaldıracaktır. Rutskoy ve diğer muhalif liderler tutuklanırken, çok sayıda gösterici yargısız infaz edilecektir.[3] Moskova'daki Lefortovo Cezaevinde 26 Şubat 1994 gününe kadar kalan Rutskoy ilan edilen af sonucu salıverilir.
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Serbest kaldıktan sonra kurduğu milliyetçi Derjava (Rusça: Держава) partisiyle 1995 Duma seçimlerine katılsa da %2,5 oy alarak seçim barajının altında kalır. 1996 yılındaki Rusya Devlet Başkanlığı seçimlerinde aday olmamaya karar verir. Onun yerine memleketi olan Kursk Oblastından vali adayı olur. İlk başta adaylığı engellenmeye çalışılsa da yasal engeller aşılır ve sol partilerin de desteğiyle oyların %76'sını alarak vali seçilir. Günümüzde hala Rus siyasetinde aktif olarak yer almaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Partinin kısa tarihi 27 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), 13 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Aynı yıl yaşanan darbe girişimi sırasında darbecilere karşı Mihail Gorbaçov ve Yeltsin'in safında yer almıştır.
- ^ Olayların 10.yıldönümünde A. Kramer tarafından yazılan 6 Ekim 2003 tarihli makale 17 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., marxist.com, (İngilizce), 13 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
