Aleksandr Tairov
Aleksandr Yakovleviç Tairov | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 6 Temmuz 1885 Romnı, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 5 Eylül 1950 (65 yaşında) |
| Defin yeri | Novodeviçi Mezarlığı |
| Meslek | Tiyatro yönetmeni |
Aleksandr Yakovleviç Tairov (Rusça: Александр Яковлевич Таиров; Ukraynaca: Олександр Якович Таїров; 6 Temmuz 1885 - 5 Eylül 1950), Sovyet döneminde ve öncesinde Rusya'da önde gelen bir yenilikçi ve tiyatro yönetmeniydi.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Aleksandr Tairov, 6 Temmuz 1885'te o dönem Rus İmparatorluğu'na ait (günümüzde Ukrayna) Romnı şehrinde doğdu. Babası Yakov Korenblit, Berdichev'de bir ilkokulun müdürüydü. Tairov 10 yaşındayken Kiev'e taşındı ve emekli bir oyuncu olan teyzesinin yanına yerleşti. Teyzesi onu tiyatroyla tanıştırdı. Amatör gösterilerde yer aldı ve takma ad olarak Tairov adını aldı. 1904 yılında Kiev Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne kayıt oldu. Aynı yıl kuzeni Olga ile evlendi. 1905 yılında Tairov, Kiev'deki Yahudilere yönelik pogromlara karşı çıktı. Çar'ın polisleri tarafından tutuklandı ve hapsedildi. İkinci kez tutuklanması Kiev'den St. Petersburg'a nakledilmesine sebep oldu. 1906 yılında ünlü Rus oyuncu Vera Komissarjevskaya tarafından davet edilerek, Vsevolod Meyerhold yönetimindeki tiyatroda oyuncu olarak yer aldı. Tairov aynı zamanda St. Petersburg Üniversitesi'nde hukuk eğitimine devam etti.
1912 yılında Tairov, Rus Drama Tiyatrosu ile işbirliğiyle organize edilen bir tiyatro oyununu yönetmek üzere Riga'ya davet edildi. Burada bir kez daha yerel Yahudi karşıtlarının saldırısına uğradı ve yerel yetkililer tarafından Riga şehrinde kalması ve çalışması yasaklandı. Anlaşmazlığın çözülmesi iki hafta sürdü. Tairov bu anlaşmazlıkta haklı bulundu, Riga'da kaldı ve Rus Drama Tiyatrosu adına çalışmalarını tamamladı. St. Petersburg'a döndükten sonra Luteryan oldu. Tairov, Alisa Koonen ile evlendi ve 1913 yılında Moskova'ya yerleşti.[2]
Tairov, 1917 Bolşevik Devrimi'nden sonra bağımsız tiyatro ilkesini devam ettirdi. 1946 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Sovyetler Birliği'nde yaşayan entelektüellere yönelik saldırılar başlattı. Anna Ahmatova, Sergey Prokofyev, Aram Haçaturyan, Boris Pasternak, Mihail Zoşçenko ve birçok isim önde gelen kültürel figürler sansüre ve şiddetli baskılara maruz kaldı. Mayıs 1949'da Sovyet Sanat Komitesi, Tairov'un çalıştığı tiyatronun kapatılması için resmi bir emir yayınladı. Tairov'un Oda Tiyatrosu "Estetizm ve Biçimcilik" ile suçlandı.[3]
Tairov'a kişisel emeklilik maaşı bağlandı ve kısa süre sonra beyin kanseri nedeniyle hastaneye kaldırıldı. 5 Eylül 1950'de Moskova'da öldü ve Moskova'daki Novodeviçi Mezarlığı'na defnedildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Tairov, Alexander. "About theatre" (Notes of a Director, Articles, Letters) on Russian. VTO publishing, 1970' s. 509
- ^ Huntly Carter, The New Spirit in the Russian Theatre, 1917-1928 (Ayer Publishing, 1929: 0-405-01606-9), s. 54.
- ^ Makovskii Sergei Konstantinovich. "Parnas of the Silver Age" XXI-soglasie, 2000 on Russian language 5-293-00003-9 s. 525
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Compton, Susan A. Alexandra Exter and the Dynamic Stage. Art in America 62.5 (1974): 100-3.
- Frenz, Horst. Alexander Tairov and the 1930 World Tour of the Kamerny Theatre. Brockett, Oscar Gross, ed. Studies in Theatre and Drama; Essays in Honor of Hubert C. Heffner. The Hague: Mouton, 1972, pp. 177-194.
- Marshall, Herbert. The Pictorial History of the Russian Theatre. New York: Crown Publishers, 1977.
- Roose-Evans, James. Experimental Theatre from Stanislavsky to Today. New York: Universe Books, 1970.
- Tairov, Alexander. Notes of a Director, Uniform Title: Zapiski Rezhissera. English. Coral Gables, Fla: University of Miami Press, 1969.
- Worrall, Nick. Modernism to Realism on the Soviet Stage : Tairov-Vakhtangov-Okhlopkov. New York: Cambridge University Press, 1989.
