Alice Prin
| Alice Prin | |
|---|---|
| Dosya:Gwozdecki - Alice Prin.jpg tarafından yapılmış portre resim|frameless|upright=1]] | |
| Doğum | Alice Ernestine Prin 02 Ekim 1901 Châtillon-sur-Seine, Fransa |
| Ölüm | 29 Nisan 1952 (50 yaşında) Montparnasse, Paris |
| Defin yeri | Montparnasse Mezarlığı |
| Takma ad | Montparnasse'ın Kraliçesi |
| Meslek | Model, ressam, gece kulübü şarkıcısı, aktris, yazar |
Alice Ernestine Prin (d. 2 Ekim 1901 - ö. 29 Nisan 1953), takma ad olarak Montparnasse'ın Kraliçesi ya da daha yaygın olan şekliyle Montparnasse'lı Kiki, 1920'li yılların Paris kültürünün belirleyicilerinden ve sembol isimlerinden biri olmuş bir Fransız model, gece kulübü şarkıcısı, aktris, yazar ve ressamdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1920'li yılların Paris'in bohem ve sanat yaşamının kalbi Montparnasse semtinde Kiki, iki savaş arası dönemde avant-garde akımın en karizmatik çehrelerinden biri olmayı başarmıştır. Uzun yıllar fotoğraf sanatının öncülerinden Man Ray'in hayat arkadaşı olan Kiki, fotoğrafçının en unutulmaz eserlerine ilham kaynağı olmuş; aralarında Kisling, Foujita, Per Krogh, Modigliani, Calder, Utrillo ve Léger gibi isimlerin de bulunduğu pek çok sanatçı tarafından ölümsüzleştirilmiştir.[1]
Çocukluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Alice Prin, Fransa'nın doğusundaki Côte d'Or ilinin Châtillon-sur-Seine kasabasında doğdu. Gayrımeşru bir çocuk olduğundan büyükannesi Maria Esprit Prin tarafından yoksulluk içinde büyütüldü. Yaşlı büyükannesinin tüm sevgisine rağmen Alice'in çocukluğu içler acısıdır. İçki kaçakçısı vaftiz babasından içki içmeyi ve kahvelerde şarkı söylemeyi öğrenir. 1950 yılında yayınlanan anılarında "Annesi uzakta olan ve gördüğü tek şefkat büyükannesinden gelen, babasız bir çocuğun yüreğindeki derin acıyı kimse bilemez." diye yazacaktır.
1914'te annesi tarafından okuldan alınan Alice Prin, I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte asker postallarının tamir edildiği bir atölyede çalışmaya başlar. 16'sında kötü muameleye isyan ettiği için çalıştığı fırın dükkanından kovulan Alice Prin, Paris'te hayatta kalabilmek için heykeltıraşlara 3-5 frank karşılığında çıplak poz vermeye başlar.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Paris'in Montparnasse semtindeki bohem ve avant-garde sanatçılarla tanışan Alice Prin, sahne adı olarak Kiki'yi kullanmaya başlar. Kiki bu dönemde Chaim Soutine, Julian Mandel, Tsuguharu Foujita, Amedeo Modigliani, Constant Detré, Francis Picabia, Jean Cocteau, Arno Breker, Alexander Calder, Per Krohg, Hermine David, Pablo Gargallo, Antoine Malliarakis, Tono Salazar, Moïse Kisling gibi farklı sanatsal akımların öncüsü olan pek çok ünlü ressam ve heykeltıraşın modeli, esin kaynağı olur.
Kiki'nin modellik yaptığı en ünlü eser, hiç kuşkusuz Man Ray'in Le violon d'Ingres'idir.[2]
Kiki, özgür davranışları ile sanat çevresinin el üstünde tuttuğu zeki, güzel ve özgün kadın olmuştur. Ünü sadece Fransa'da değil, magazin dergileri ve gazeteler aracılığıyla İngiltere ve ABD'ye kadar yayılmıştı. Montparnasse'lı Kiki'nin anıları 1929'da yani henüz 28 yaşındayken kitap olarak yayınlandığında, muhafazakâr kesimler tarafından büyük tepkiyle karşılanır. Random House'un çevirtmek için getirttiği kitabın 150 kopyasına New York gümrüğünde el konur. İlk baskıya ait bu kitaplar, 1970'lere kadar New York Halk Kütüphanesi'nin sakıncalı ve yasak kitaplara ayrılmış kısmında muhafaza edilmekteydi.[3]
Kiki'nin anıları 1954'te ABD'de yayınlanmayı başardığında, kitabın önsözü Kiki'nin Paris'ten bir diğer arkadaşı, ünlü yazar Ernest Hemingway tarafından yazılmıştır.
Kiki sanatsal anlamda elde ettiği yerden ziyade korkusuz tavrı ve kendisine tanıdığı cinsel özgürlüklerle, 20. yüzyılda kadının özgürleşmesi adına önemli adımlar atan kadınlardan biri oldu. Montparnasse'lı Kiki, özgür ve göçebe yaşamıyla tanınırken hiçbir zaman kendine ait bir mülk edinmedi. "Biraz soğan, biraz ekmek ve bir şişe kırmızı şarap. İhtiyacım olan tek şey bu ve bunları ısmarlayacak birini her zaman bulurum" diyerek yaşamını Montparnasse'deki sanatçı atölyelerinde ve bar taburelerinde geçirmiştir.[4]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Alice Prin 1953 yılında, evinin balkonunda sarhoş ve neşeli bir şekilde şarkı söylerken ansızın öldü. Son yıllarında uyuşturucu ve alkolün yıpratıcı etkisiyle şişmanlamış, hatta tanınmayacak hale gelmişti. Cenazesinde Paris'in ressamları, sanatçılar ve hayranlarından oluşan büyük bir kalabalık bir araya gelmiştir. Montparnasse Mezarlığı'ndaki mezar taşında "Kiki, 1901–1953, şarkıcı, aktris, ressam, Montparnasse'ın Kraliçesi" yazmaktadır.
Filmleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1923 : L'Inhumaine, yönetmen Marcel L'Herbier
- 1923 : Le Retour à la Raison, yönetmen Man Ray, kısa film
- 1923 : Ballet Mécanique, yönetmen Fernand Léger, kısa film
- 1923 : Entr'acte, yönetmen René Clair, kısa film
- 1923 : La Galerie des Monstres, yönetmen Jaque Catelain
- 1926 : Emak-Bakia, yönetmen Man Ray, kısa film
- 1928 : L'Étoile de mer, yönetmen Man Ray
- 1928 : Paris express ya da Souvenirs de Paris, yönetmen Pierre Prévert ve Marcel Duhamel, kısa film
- 1930 : Le Capitaine jaune, yönetmen Anders Wilhelm Sandberg
- 1933 : Cette vieille canaille, yönetmen Anatole Litvak
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Catel & Bocquet (2011). Montparnasse'lı Kiki. Ankara: Bilgesu Yayıncılık. ISBN 978-9944-795-29-6.
- ^ "Le Violon d'Ingres". Le Violon d'Ingres. 27 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013.
- ^ Blume, Mary (12 Haziran 1999). "Kiki of Montparnasse Is Brought Back to Life". The New York Times. 27 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.
- ^ Altaş, Cansu. "Özgür Kadın Kiki de Montparnasse". 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.
