Altı Şapkalı Düşünme Tekniği
 | |
| Yazar | Edward De Bono |
|---|---|
| Tür | Kişisel gelişim |
| Yayım | 1997 (1. Basım) |
| Yayımcı | Remzi Kitabevi |
| ISBN | 0-316-17831-4 |
Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Edward De Bono'nun 1985'te yayınlanan kitabıdır. İngilizce adı Six Thinking Hats 'tir.
De Bono, insanların birkaç farklı şekil ve yaklaşımla kavrama ve düşünme eylemini gerçekleştirebildiğini incelemiştir. Bu yaklaşımlar hakkında teori geliştiren yazar, insanların düşünme alışkanlıkları ile kendilerini kısıtlayarak, sadece bir veya iki yaklaşımla düşünme eylemini gerçekleştirdiğini gözlemlemiştir. De Bono, farklı yaklaşımların tanımlanması ve bu yaklaşımların nasıl kullanılabileceğinin öğretilmesi durumunda, insanların bu yaklaşımları kullanarak, toplantılarda ve takım çalışmalarında çok daha üretken olabileceğini öne sürmüştür.
Yazar, yanal düşünmeyi destekleyici olarak, bir sorunun çözümünde belli bir yaklaşımın adaptasyonunu, yanal düşünmenin hayata geçirilmesi olarak tariflemektedir. Altı farklı yaklaşım tanımlamış ve her bir yaklaşımı farklı renkte şapkaların takılması ile sembolize etmiştir.
De Bono'nun altı şapkası:
- Beyaz şapka (Boş sayfa): Tarafsız şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili net bilgi ve raporlar ortaya konur. (objektif)
- Kırmızı şapka (Ateş): Duygusal şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan, sezgi, fikir ve duygularını söyleme fırsatı verir. (sübjektif)
- Sarı şapka (Güneş): İyimser şapkadır. O işin avantajları ortaya konulur. Övgü, olumlu görüşler söylenir. (objektif)
- Siyah şapka (Yargıç cübbesi): Kötümser şapkadır. Eleştiri, olumsuz görüşler ile görüşülen konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler ortaya çıkar. modus tollens (objektif)
- Yeşil şapka (Bitki): Yenilikçi şapkadır. Konuyla ilgili alternatifler ve yeni yaklaşımlar araştırılır. 'her şey uyar' (spekülatif)
- Mavi şapka (Gökyüzü): Serinkanlı şapkadır. Düşünce sistematize edilir. "Büyük Resim," "İdareci şapka," "Meta şapka," "düşünmenin düşünülmesi", tüm süreci (gözden geçirme)
Altı şapkalı düşünme tekniğinin ana amacı:
- düşünme sürecine odaklanıp geliştirmek
- yaratıcılığı cesaretlendirmek, paralel ve lateral düşünme
- iletişimi iyileştirme
- karar verme sürecini hızlandırma
- tartışmalardan kaçınma
De Bono, Altı Düşünce Şapkası metodunun başarıyla kullanılmasının sırrının, bir toplantı veya işbirliği sırasında, yapılan tartışmanın özenle, ihtiyaç duyulan tek bir yaklaşıma odaklı olarak yapılması olduğuna inanmaktadır. Örneğin, belirli bir sorunun incelenmesi ve soruna bir çözüm getirilmesi için bir toplantı düzenlenebilir. Bu toplantıda sırasıyla sorunun önce keşfedilmesi, sonra soruna dair bir dizi çözümlerin geliştirilmesi ve son olarak bu çözüm dizisinin kritiğinin yapılarak bir çözüm yönteminin seçilmesi için, Altı Şapkalı Düşünme methodu kullanılabilir.
Toplantı, toplantının nasıl yürütüleceğini tartışmak, amaç ve hedefleri belirlemek için herkesin Mavi şapka olduğunu varsayarak başlayabilir. Daha sonra tartışma, soruna dair görüş ve tepkilerin alınması için, Kırmızı şapka düşüncesiyle devam edebilir. Bu faz, sorundan ve çözümlerden kimlerin etkileneceği gibi, asıl çözüme dair kısıtlamaların belirlenmesi için de kullanılabilir. Tartışma, fikirler ve muhtemel çözümler üretmesi için (önce Sarı ve sonra) Yeşil şapkaya geçer. Daha sonra tartışma, bilgi üretmek için düşünen Beyaz şapka ile çözümleri eleştirmek için düşünen Siyah şapka arasında gider gelir.
Herkes herhangi bir anda belli bir yaklaşıma odaklandığı için, eğer gruptan bir kişi (Kırmızı şapka) duygusal tepki göstermeye odaklanırken, başka bir kişi (Beyaz şapka) objektif düşünmeye ve yine bir başka kişi de (Siyah şapka) ortaya çıkan fikirlere karşı eleştirel olmaya çabalar ise grup çok daha işbirlikçi hale gelebilir.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gata Kütüphanesi kitap özetleri
- Kara Harp Okulu Kütüphanesi kitap özetleri 26 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- www.insankaynaklari.com kitap özetleri