Amil nitrit
| Tanımlayıcılar | |
|---|---|
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) | |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C5H11NO2 |
| Mol kütlesi | 117,148 g·mol−1 |
| 3D model (JSmol) | |
| Kaynama noktası | 99 °C (210 °F) |
| |
| |
Amil nitrit bir kimyasal bileşik ve ilaçtır.[1][2] İlaç olarak kalp kaynaklı göğüs ağrısı ve siyanür zehirlenmesi için kullanılmıştır.[1][3] Göğüs ağrısı için artık genellikle nitrogliserin kullanılmaktadır. Ayrıca, kişiyi yüksek hissettirdiği ve cinsel işlevi iyileştirdiği iddiasıyla inhalasyon yoluyla eğlence amaçlı da kullanılmaktadır.[2][3] Etkiler 30 saniye içinde başlar ve yaklaşık 4 dakika sürer.[3]
Yaygın yan etkileri; baş ağrısı, ciltte kızarıklık ve baş dönmesidir. Diğer yan etkileri ise bayılma, mesane kontrolünün kaybı, düşük kan basıncı ve mide bulantısıdır.[3] Büyük dozlar methemoglobinemiye neden olabilmektedir.[3] Bırakıldıktan sonra etkilerine karşı tolerans oluşabilir. Meyveli olarak tanımlanan bir kokuya sahip sarı bir sıvı formundadır.[1][4] Tıbbi olarak kan damarlarını genişleterek etki eder.[1]
Amil nitrit ilk olarak 1844'te belgelendi ve 1867'de tıbbi kullanıma girdi.[5] Jenerik bir ilaç olarak mevcuttu fakat Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onayı kaldırıldı.[6] 1960'larda özellikle Amerika Birleşik Devletleri'ndeki eşcinsel topluluk tarafından yaygın olarak eğlence amaçlı kullanılmıştır.[1] Sokak isimleri "poppers" ve "pearls" oalrak bilinmektedir. Bazen eğlence amaçlı kullanım için amil nitrit olduğu iddia edilerek butil nitrit ve izobutil nitrit satılmaktadır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Fisher, Gary L.; Roget, Nancy A. (2012). Encyclopedia of Substance Abuse Prevention, Treatment, and Recovery (İngilizce). SAGE Publications. s. 71. ISBN 978-1-4522-6601-5. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020.
- ^ a b Stimmel, Barry (2002). Alcoholism, Drug Addiction, and the Road to Recovery: Life on the Edge (İngilizce). Psychology Press. s. 274. ISBN 978-0-7890-0553-3. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020.
- ^ a b c d e "Amyl Nitrite Inhalant - FDA prescribing information, side effects and uses". Drugs.com (İngilizce). 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ Rietschel, Robert L.; Fowler, Joseph F.; Fisher, Alexander A. (2008). Fisher's Contact Dermatitis (İngilizce). PMPH-USA. s. 49. ISBN 978-1-55009-378-0. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020.
- ^ Fischer, Jnos; Ganellin, C. Robin (2006). Analogue-based Drug Discovery (İngilizce). John Wiley & Sons. s. XXX. ISBN 9783527607495. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020.
- ^ Fraunfelder, Frederick T.; Fraunfelder, Frederick W.; Chambers, Wiley A. (2008). Drug-Induced Ocular Side Effects: Clinical Ocular Toxicology E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 164. ISBN 978-0-323-31985-0. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.