Andelîb
| Andelîb | |
|---|---|
| Doğum | Mehmed Faik Esat 1873 İstanbul |
| Ölüm | 1902 Malatya |
| Meslek | yazar, gazeteci |
| Vatandaşlık | Osmanlı |
Andelîb (d. Fâik Esat, 1873, İstanbul -1902, Malatya),Osmanlı yazar, şair ve gazeteci.
1847'de yayınladığı ve daha ziyade Tanzimat dönemi şair ve yazarlarının eserlerinden örnekler içeren Mahşer-ün Nefais isimli şiir antolojisi ile tanınır. Tanzimat edebiyatçıları ile Servet-i Fünun edebiyatçıları arasında bir köprü vazifesi gören Ara nesil edebiyatçılardandır.[1]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1873'te İstanbul'da doğdu. Asıl adı Mehmed Fâik Esat'tır. Babası, Edirne Kadısı Paşmakçızâde Zühtü Molla'dır.[2] İlimle meşgul olan bir aileye mensuptur. Hususi hocalardan ders alarak yetişti; Arapça ve Farsçaya çok iyi derecede hakim oldu.[3]
Zaman zaman kısa sürelerle çeşitli memuriyet görevlerinde bulundu ancak genellikle matbuat işlerinde çalıştı. Şiir ve yazıları çeşitli dergilerde neşredildi. Çevirilerinde ve düz yazılarında daha çok toplumsal kaygıları ön planda tuttu.[4] Şiirlerinde bir dönem Faik mahlasını kullandı; daha ziyade Andelîb mahlası ile tanındı.[5] Mekteb, Hazine-i Fünûn, İrtika gibi dergilerde başmuharrirlik yaptı. Muallim Naci ve Recaizade Mahmut Ekrem arasındaki tartışmalarda Naci'nin düşüncelerini savundu.[5]
Küçük küçük şiir veya hikmetli sözlerin çevirilerini içeren Sabah-ı Hayatım (1890), Arap ve Fars edebiyatından tercümeler yaptığı, bunun yanı sıra Shakespeare ve Hamlet gibi batı edebiyatından bazı isimleri tanıttığı Gül Demetleri, Arapçadan tercüme ettiği bir aşk hikayesi anlatan Arapların Hikâyât-ı Şâirânesi, bazı şair ve yazarlardan yaptığı seçmeleri içeren Mahşerü'n-Nefâis adlı eserleri ve kendi şiirlerini içeren Bir Demet Çiçek, Bahar Çiçekleri, Nagamât , Gülbün adlı küçük şiir kitaplarını yayımlamıştır.
Genç yaşta yaptığı kısa süreli bir evliliğin ardından yakın arkadaşı Müstecabizade İsmet ile aynı evde yaşadı.[3] İki şairin paylaştığı ev, tüm perişanlığına rağmen devrin sanat ortamlarından biri oldu.[3]
Şairin, 1888-1890 yıllarında Rodos'ta bulunduğu bilinmektedir.[3] Andelîb Faik Esat, Sultan II. Abdülhamid'in hafiyeleriyle sürekli kavga halinde idi.[3] Yönetime karşı sert eleştirilerden kaçınmayan şair, 1901'de Tahrirat Müdürlüğü göreviyle Malatya'ya sürüldü ve 1902'de burada öldü.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sabah-ı Hayatım, (Mehmed Es'ad), (1307 H/1890) İstanbul: Karabet Matbaası, 64 s.,
- Gül Demetleri, (Hicrî 1308/1892- 1893 ) İstanbul’:Ahter Matbaası, 128 s.
- Bahar Çiçekleri, (1310 H/1892) İstanbul: A(rtin) Asaduryan Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 48
- Arabların Hikâyât-ı Şâirâneleri, (Andelib), (1312 H/1895) İstanbul: A(rtin) Asaduryan Şirket-i Mürettibiye Matbaası
- Bir Demet Çiçek, (1314/1898-1899), İstanbul: Âlem Matbası, 17 s.
- Nağamat, (1314/1898-1899), İstanbul:Ahter Matbaası
- Gülbün, (1312 H/1895) İstanbul: Asır Matbaası, 27 s.
- Mahşerü’n-Nefâis (1313/1897-1898), İstanbul, 108 s.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Harmancı, Abdullah (31 Aralık 2019). "Edebiyatımızda "Ara Nesil"". Medeniyet ve Toplum Dergisi.
- ^ "ANDELİB". istanbulansiklopedisi.org. 27 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 15 Eylül 2025.
- ^ a b c d e Çetindaş, Dilek. "Faik Esat (Andelib)". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021.
- ^ Kekil, Eyüp (2014). "Faik Esad: Hayatı, edebi şahsiyeti ve şiirlerinin tema bakımından incelenmesi". Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ a b Çakır, Mustafa Sefa (28 Şubat 2019). "Geçiş Dönemi Şairlerinden andelîb Faik Esad ve Gülbüün İsimli Eseri". Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches]. 2 (1): 478-502. ISSN 2651-3013.