Ankara Atatürk Lisesi
| Ankara Atatürk Lisesi | |
|---|---|
![]() | |
| Slogan | Dünya Dillerini Buluşturan Lise |
| Kuruluş | 1886 Ankara İdadisi 1908 Ankara Sultânîsi 1924 Ankara Erkek Lisesi 1938 Ankara Atatürk Lisesi |
| Ülke | |
| Şehir | Çankaya, Ankara |
| Türü | Anadolu Lisesi (Hazırlık + 4 Yıl) |
| Müdür | Adil Yaman |
| Müdür yardımcısı | Esra Tunca, Hüseyin Çinkaya, Hakan Yıldıran, Erkan Nakas |
| Eğitim dili | Türkçe |
| Yabancı dil(ler) | İngilizce, İspanyolca, Fransızca, Çince, Rusça, Almanca |
| Öğrenci sayısı | 1527 |
| Öğretmen sayısı | 115 |
| Derslik Sayısı | 57 |
| Adresi | Sezenler Sokak No:11 Sıhhiye-Çankaya/Ankara |
| Resmî sitesi | https://ankaraataturklisesi.meb.k12.tr |
| Okul renkleri | Sarı-Siyah |
| Koordinat | 39°55′36″K 32°51′05″D / 39.92667°K 32.85139°D |
Ankara Atatürk Lisesi (AAL veya eski adıyla Ankara Erkek Lisesi), Ankara'nın Sıhhiye semtinde bulunan bir Anadolu lisesidir. Okul, Ankara İdadisi adıyla 1886 yılında kurulmuş, 1908'de ismi Ankara Sultanisi olarak değiştirilmiştir. Cumhuriyetin kurulması ile birlikte 1924'te Ankara Erkek Lisesi adını almıştır. Türkiye'de Atatürk'ün adını alan ilk lisedir. Mustafa Kemal Atatürk 30 Aralık 1919'da Ankara Sultanisini ziyaret etmiş ve burada bir konuşma yapmıştır.[1] Okul kuruluş tarihi itibarıyla Türkiye'nin ilk on lisesinden biridir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Anadolu'da Türkçe eğitim yapmak üzere kurulan ilk liselerden biridir. Okulun ilk binası, bugünkü Yüksek İhtisas Hastanesi'nin bulunduğu saha üzerine kurulmuş olup Ankara halkı arasında "Taş Mektep" adıyla tanınmıştır. 1886 yılında zamanın Ankara Valisi Sırrı Bey tarafından temeli atılan okul binası, 1889 yılında tamamlanmıştır. 1886 yılında beş yıllık idadi olarak eğitim ve öğretime başlayan okul, 1908'de sultani hâline getirilmiştir.
Atatürk tarafından ilk defa 30 Aralık 1919'da ziyaret edilmiştir.[1]
1921 senesinde Kurtuluş Savaşı şartları gereğince diğer resmî dairelerle birlikte Kayseri'ye nakledilen okul, bir yıl sonra 1922'de tekrar Ankara'ya alınarak eski binasında hizmetine devam etmiştir. Kurtuluş Savaşı'nda birçok öğrencisi muharebelere katılıp ölmüştür.[1] Bu sebeple okula savaş sonrasında bizzat Atatürk tarafından sancak verilmiştir. Söz konusu sancak okulun bahçesinde bulunan 75. Yıl Cumhuriyet Eğitim Müzesi'nde korunmaktadır.[1]
Okulun adı, 3 Mart 1924'te kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun yürürlüğe girmesinden sonra Ankara Erkek Lisesi olarak değiştirilmiştir.
Atatürk, lisenin ziyareti sırasında okula bir izci oymağı kurulmasını istemiş ve bu izci oymağına Gazi Oymağı adını vermiştir. Oymağın flaması da 75. Yıl Eğitim Müzesinde korunmaktadır.
Okulun yeni binasının hâlen inşaat hâlinde olduğu 1938 yılında, zamanın Orta Tedrisat Genel Müdürü H. Avni Yukaryuç, Ankara Maarif Müdürü Salim Atalık ve okul müdürü İhsan Üngüt´ten oluşan bir heyet okulun isminin Atatürk Lisesi olması hususunu Çankaya Cumhurbaşkanlığı Köşkü'nde Atatürk'e teklif etmiş ve Atatürk'ün izniyle okulun ismi Ankara Atatürk Lisesi olmuştur. Okul, 10 Ekim 1940 tarihinde de yeni yapılan bugünkü binasına taşınmıştır.[1]
İlk zamanlar bir bloktan oluşan (bugünkü C blok) okula zamanla iki blok daha eklenmiş (bugünkü A ve B blokları), ayrıca toplantı salonu ve kapalı spor salonları da yapılmıştır. 1960 - 1970 yılları arasında okulun bazı bölümleri Ankara Yüksek Öğretmen Okulu'na tahsis edilmiş, yatakhane, yemekhane ve etüt hizmetleri karşılanmıştır. Yine bu yıllardan itibaren okul öğrencileri için pansiyon (yatılılık) açılmış, ancak ileriki yıllarda ortaya çıkan sorunlar sebebiyle 1987 - 1988 öğretim yılının sonunda pansiyon hizmetleri kaldırılmıştır.
Okul, 1974-1975 öğretim yılından itibaren kız-erkek karma eğitime geçmiştir.
Ankara Atatürk Lisesi, 1991 - 1992 öğretim yılından itibaren bazı derslerin öğretimini yabancı dille yapan Anadolu lisesi statüsüne kavuşmuştur.
Bugün
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara Atatürk Lisesi, Ankara'daki Anadolu liseleri arasında tek hazırlık sınıfı olan ve Türkiye'nin beş yıl eğitim veren başarılı 10 okulundan biridir.[2] Hazırlık sınıfından başlayarak temel yabancı dil İngilizce ile birlikte Almanca, Fransızca, İspanyolca, Rusça ve Çince dillerini de 5 yıl boyunca ikinci yabancı dil olarak okutmaktadır. 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılından itibaren sayılı proje okullarından biri haline gelmiştir. Okul LGS puanı açısından Ankara'daki en iyi ikinci Anadolu lisesidir.
Ankara Atatürk Lisesi Eğitim Vakfı (ALEV), okulun öğrencilerini burs, başarı teşvik ödülü, yurt dışında dil eğitimi destekleri, hazırlık sınıfı sürerken öğretmenlerce verilen dil kursları ve üniversiteye hazırlanmaları için destekleyici kurslar, yol, yemek gibi yardımlarla sürekli olarak desteklemektedir. Atatürk Lisesi mezunlarının oluşturduğu Atatürk Lisesi Mezunlar Derneği, okul kültürünün devamı ve geliştirmesine yönelik birçok faaliyet düzenlemektedir.
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Mimarları Bruno Taut ve Franz Hillinger olan günümüzdeki bina üç aşamada tamamlanmıştır. 1937-38 yılları arasında bugünkü A ve C Bloklar yapılmış, sonradan özgün tasarıma uygun olarak B Blok eklenmiştir. Özgün projede B Bloğun kuzeyine bitişik olan spor salonu ise uygulanmamış, bunun yerine, İmar Dairesi Başkanlığının 1966'da aldığı bir kararla başka bir proje uygulanmıştır.
Yapı, doğu-batı doğrultusunda uzanan yaklaşık 30.000 metrekarelik büyük yapı parselinin batısına yerleştirilmiş, simetrik olmayan farklı mimari özelliklerdeki kütlelerden oluşmaktadır. Büyük bir bahçe içinde yer alan yapı, dört yönden alçak duvarlarla kuşatılmıştır.
Yapıda, işlevine uygun olarak yerleştirilmiş birbirine bitişik üç ayrı kütle algılanmaktadır. A, B ve C olarak adlandırılan bu blokların doğu-batı doğrultusundaki uzun kollarında derslikler ve çok amaçlı mekânlar; kuzey-güney doğrultusundaki kısa kollarda ise konferans salonu, yemekhane, spor salonu gibi büyük mekânlar yer almaktadır. Parselin güneybatı köşesinde, A Bloğa sütunlu ve saçaklı bir yol ile bağlanmış olan müdür lojmanı (günümüzde 75. Yıl Cumhuriyet Eğitim Müzesi) bulunur. A Bloğun doğusundaki dört katlı yönetim bölümü dışında, A ve B Blokların uzun kolları yarım bodrum üzerine üç katlı, büyük mekânlar bir katlıdır. C Blok ise yarım bodrum üzerine iki katlı olarak tasarlanmıştır. Yapıda, konferans salonu dışında bütün bölümler kiremit kaplı kırma çatı ile örtülüdür.
Doğu cephede A ve C Blokların özenle tasarlanmış olan ana girişleri dikkati çeker. A Bloğun doğusunda Ankara taşı ile kaplı olan yükseltilmiş zemin üzerinde, geniş bir saçak taşıyan iki sıra kolon yer alır. Ana giriş, saçak kodu daha alçak olan revaklar ile diğer blokların girişlerine bağlanmaktadır. Doğu cephenin güney ucunda C Blok girişini vurgulayan, özgün projede okul bahçesine ana ulaşımı sağlayan merdiveni de örtecek şekilde geniş tutulmuş, on kolonun taşıdığı geniş saçak bulunur.
Yapının taşıyıcı sistemi betonarme iskelettir. Giriş portiğindeki sütunlar ile giriş bölümünün zemini Ankara taşı ile kaplıdır. İç mekânlarda giriş holünün zemin kaplamasında dökme mozaik ve mermer kullanılarak geometrik bir düzenleme yapılmıştır.[3]
Mezunları
[değiştir | kaynağı değiştir]Liseden mezun olan önemli kişiler şu şekildedir:[4][5]
- Ahmet Kurtcebe Alptemoçin
- Alpay
- Altan Öymen
- Attila Özdemiroğlu
- Aydın Sayılı
- Berna Burçak Başbuğ
- Burhan Doğançay
- Can Yücel
- Cemal Taluğ
- Cihat Arman
- Cüneyt Arcayürek
- Cüneyt Özdemir
- Ergün Toğrol
- Erman Toroğlu
- Erol Üçer
- Gazi Yaşargil
- Güneri Cıvaoğlu
- Hasan Cemal
- Hikmet Çetin
- Hikmet Uluğbay
- Hüsamettin Cindoruk
- Hıfzı Veldet Velidedeoğlu
- İhsan Sabri Çağlayangil
- İlber Ortaylı
- Kartal Tibet
- Kenan Işık
- Mehmet Barlas
- Mahfi Eğilmez
- Mehmet Nazif Günal
- Melih Cevdet Anday
- Münci Kalayoğlu
- Murat Bardakçı
- Mustafa Bumin
- Mustafa Yolaçan
- Müşfik Kenter
- Oktay Rifat
- Ömer Saatçioğlu
- Önder Sav
- Oral Pektaş
- Orhan Veli Kanık
- Recep Akdağ
- Reşat Baykal
- Rüşdü Saracoğlu
- Sinan Çetin
- Süha Sevük
- Şevket Uğurluer
- Tayfun Talipoğlu
- Tekin Akmansoy
- Tuğrul Pırnar
- Turgut Özakman
- Vehbi Koç
- Yılmaz Önge
- Ziya Selçuk
Öğretmenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Lisede öğretmenlik yapmış önemli kişiler şu şekildedir:[6]
- Ahmet Hamdi Tanpınar
- Şükrü Elçin
- Hüseyin Kılıçkan
- Vecihi Timuroğlu
- Türkan Örs Baştuğ
- Selahattin Tansel
Mezun Kuruluşları
[değiştir | kaynağı değiştir]Gazi Oymağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Atatürk'ün bugünkü Sıhhiye'de bulunan Sezenler Sokak'taki Atatürk Lisesi'ni (O zamanki adıyla Ankara Erkek Lisesi) ziyareti sırasında idarecilere okulda bir oymak kurulmasını istediğini söylemiş ve bunun üzerine okulda bir oymak kurulmuş, buna da Atatürk'ü temsilen Gazi adı verilmiştir.
Atatürk bu oymağa bir sancak hediye etmiştir. Bu sancak, okulun bahçesinde bulunan müzede sergilenmektedir.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e "Ankara Atatürk Lisesi´nin Tarihçesi". 17 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ Kaplan, Pervin. "Hazırlık sadece 4 ilde 10 Anadolu lisesinde". PervinKaplan.com. 12 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-11-02.
- ^ "Bir Başkentin Oluşumu: Avusturyalı, Alman ve İsviçreli Mimarların İzleri - Eğitim Kurumları - Ankara Atatürk Lisesi - Goethe-Institut". www.goethe.de. Erişim tarihi: 2025-11-02.
- ^ Karpuz, Haşim (1992). "Kayıplar - Prof. Dr. Yılmaz ÖNGE (1935-1992)". Türk Kültürü. 30 (350). ss. 369-373.
- ^ "Ankara Atatürk Lisesi Eğitim Vakfı". alev.org.tr. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2023.
- ^ "Biyografi | A.H. Tanpınar". 10 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-11-02.
