Anna Cartan
Anna Cartan | |
|---|---|
.jpg) Marthe ve Anna Cartan. Oturanlar: Madeleine, Marie Curie ve Eugénie Cotton. | |
| Doğum | 15 Mayıs 1878 |
| Ölüm | 1923 (44-45 yaşlarında) |
| Milliyet | Fransız |
| Eğitim | École normale supérieure de jeunes filles |
| Akraba(lar) | Élie Cartan, Henri Cartan, Jean Cartan, Hélène Cartan, Louis Cartan |
| Kariyeri | |
| Dalları | Matematik |
Anna Cartan (15 Mayıs 1878 – 1923), Marie Curie ve Jules Tannery'nin öğrencisi olan bir Fransız matematikçi, öğretmen ve ders kitabı yazarıydı.
Erken dönem yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Cartan, Anne Florentine Cottaz (1841-1927) ve köyün demircisi olan Joseph Antoine Cartan'ın (1837-1917) en küçük çocuğuydu. Anna'nın terzi olan Jeanne-Marie (1867-1931) adında bir ablası, Léon (1872-1956) adında babasının demirci dükkânında demirci olarak çalışmaya başlayan bir kardeşi ve Élie Cartan (1869-1951) adlı tanınmış bir matematikçi ve matematikçi bir ailenin reisi olan, özellikle de daha sonra bu alanda etkili olan ilk oğlu Henri Cartan'ın ebeveyni, bir ortanca kardeşi vardı.[1][2]
Anna'nın erkek kardeşi Élie Cartan, daha sonra ailenin çok yoksul olduğunu ve çocukluğunun “her sabah şafaktan itibaren başlayan örs darbeleri” altında geçtiğini ve “annesinin çocuklarla ve evle ilgilenmekten boş kaldığı nadir dakikalarda çıkrıkla çalıştığını” dile getirmişti.[1]
Matematik kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Aile fakir olduğu için, çocuklardan herhangi birinin üniversiteye gitmesi çok sıra dışı olurdu, ancak 1901'de, kısmen Élie'nin etkisi altında, Anna Cartan Paris, Fransa yakınlarındaki Sèvres'de École normale supérieure de jeunes filles'e girdi.[1][2] Anna, ortaokul öğretmeni olmak için matematiği seçti. Katıldığı kurslar arasında Marie Curie (1900'den 1906'ya kadar orada fizik dersleri verdi) ve Jules Tannery tarafından verilenler de vardı.[2] Arkadaşlarından biri, 1936 yılında okulun müdürü olacak olan bilim insanı ve kadın hakları aktivisti Eugénie (Feytis) Cotton idi. Bir diğer arkadaşı ise Jules Tannery'nin yeğeni Marthe Baillaud'dur. Anna 1904'te matematik eğitimini tamamladı ve 1904-1906 yılları arasında Fransa'nın Poitiers kentindeki lisede, 1906-1908 yılları arasında da Dijon'da öğretmenlik yaptı.[2]
1908 yılında Cartan, Fransız hayırsever Albert Kahn tarafından “yeteneklerini ve gelecekteki eğitimini dünya hakkında doğrudan bilgi edinerek zenginleştirmesine” olanak sağlamak amacıyla dünyayı dolaşması için verilen bir yıllık bursu aldı.[3] Ziyaret ettiği yerler arasında Amerika Birleşik Devletleri (New York, St. Louis, Chicago, Boston ve Niagara Şelaleleri), Quebec, Meksika ve Küba vardı.[2] Turdan sonra Dijon'a döndü ve 1916'ya kadar orada öğretmenlik yaptı. Daha sonra Paris'teki Jules Ferry lisesinde ve 1920'ye kadar normal okula bağlı Sèvres uygulama okulunda öğretmenlik yaptı.[2]
Cartan, 1912 ve 1913'te kızlar için aritmetik ve geometri üzerine iki kitap yazdı ve daha sonra kardeşi Élie ile birlikte hem erkekler hem de kızlar için iki ders kitabı daha yazdı.[2]
Cartan, 1923 yılında kanserden ölmüştür.[2]
Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Anna Cartan (1921) [1912], Arithmetic and geometry, first year, secondary education for young girls.
- Anna Cartan (1918) [1913], Arithmetic, secondary education for young girls, second year.
- Anna Cartan & Élie Cartan (1931) [1928], Arithmetic, secondary education, boys and girls, classes of 4th and 3rd.
- Anna Cartan & Élie Cartan (1926), Arithmetic, secondary education, boys and girls, grades 6 and 5.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Élie Cartan", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ a b c d e f g h SMF – Gazette (2009). "En Hommage a Henri Cartan" (PDF). emath.fr (Fransızca). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "Albert KAHN". judaisme.sdv.fr (Fransızca). 7 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2019.
