António de Andrade

António de Andrade
António de Andrade
Doğum	1580; Oleiros, Portekiz Krallığı
Ölüm	19 Mart 1634; Goa, Portekiz Hindistanı
Vatandaşlık	Portekizli
Meslek	Kaşif, rahip
Tanınma nedeni	Himalayalar'ı aşıp Tibet'e varan ilk Avrupalı

António de Andrade (Tibetçe : ཨང་ཋོ་ནཱི་་དྷུ་་ཨང་དྷུ་ཝ་དྷུ། ; 1580 - 19 Mart 1634), Portekizli bir Cizvit rahibi ve kaşif.^[1] 1596'da Cizvitlere girdi.^[1] 1600'den 1634'teki ölümüne kadar Hindistan'da misyonerlik faaliyetlerinde bulundu.^[1] Andrade, Himalayalar'ı geçip Tibet'e ulaşan ve Tibet topraklarında ilk Katolik misyonunu kuran bilinen ilk Avrupalıydı.

Yaşamı

António de Andrade, Portekiz'in Oleiros kentinde doğdu.^[1] 1600 yılında Portekiz Hindistanı'nın başkenti Goa'ya gitti ve burada yüksek öğrenimine devam etti ve rahip olarak atandı. Babür imparatoru Cihangir'in sarayına bağlı Cizvitlerden biriydi ve Agra'daki Cizvit misyonunun başkanıydı. 1624'te Agra'dan Delhi'ye gitmek üzere ayrıldı ve burada kendisi ve Cizvit kardeşi Manuel Marques, günümüz Hindistan eyaleti Uttarakhand'ın kuzey kesiminde bulunan Badrinath tapınağına giden bir grup Hindu hacıya katıldı. Yolculuk sırasında inanılmaz zorlukların üstesinden gelerek Mana Geçidi'ni geçerek Tibet'e ulaştılar ve bunu yaptıkları bilinen ilk Avrupalılar oldular.^[2]

Başkent Tsaparang'daki Batı Tibet krallığı Guge'nin hükümdarı^[1] tarafından Tibet'te nazikçe karşılanan Andrade, bir aydan kısa bir süre sonra Goa'daki eyalet pederinden görev için resmi izin almak ve kaynak sağlayıp Tsaparang'a geri dönerken kendisine eşlik edecek diğer misyonerleri getirmek üzere ayrıldı. Andrade 1625'te Tibet'e döndü ve diğer Cizvit misyonerleri de ona katıldı. Bir kilise inşa etmeyi başardılar ve kralın ve kraliyet ailesinin diğer üyelerinin desteğiyle çok sayıda kişinin dinini değiştirdiler. Andrade 1629'da Goa'ya döndü; misyon kısa süre sonra Ladah'ın Guge'yi işgal etmesi, misyoner yanlısı kralın ölümü ve Tsaparang'da Ladahi kontrolündeki düşman bir hükûmetin kurulmasıyla başarısız oldu. Misyonerlere zulme uğradı veya sınır dışı edildi, Tibetli Hristiyanlar Ladah'a gönderildi ve büyük umutlarla başlayan misyon 1640'ta sona erdi.^{[kaynak belirtilmeli]}

Andrade, 1630'da Cizvitlerin Goa eyaleti Başbabası oldu, 1633'te bu görevden ayrıldı ve St. Paul Koleji'nin rektörlüğüne devam etti. Bu dönemde Goa Engizisyonu'nun temsilcisi olarak da etkindi. 4 Mart 1634'te zehirlendi ve 19 Mart'ta ölene kadar acı içinde kaldı. Onun ölümüyle ilgili Engizisyon soruşturması, olasılıkla Goa yetkilileri ve tüccarları arasındaki güçlü düşmanların desteklediği üniversitedeki hoşnutsuz Cizvitler tarafından öldürüldüğünü ortaya çıkardı. Konu örtbas edildi ve hiç kimse bu suçtan dolayı yargılanmadı. Daha sonraki Cizvit anlatıları, Andrade'yi, Engizisyon görevlisi olarak gösterdiği gayret nedeniyle öldürülen bir inanç şehidi olarak betimledi.^{[kaynak belirtilmeli]}

Andrade'nin 1624 ve 1626'da yazdığı iki kapsamlı Tibet anlatımı, 1626'da Lizbon'da Portekizce orijinali, ardından 1628'de Segovia'da (İspanya) İspanyolca çevirisi ve aynı yıl Kraków'da (Polonya) bir baskı yayınlandı ve ivedilikle tüm önemli Avrupa dillerine çevrildi; onların Avrupa'nın Tibet hakkındaki bilgisi ve tutumları üzerinde önemli bir etkisi vardı. Andrade'nin anlatımlarının İtalyanca ve Fransızcaya modern çevirileri Toscano (1977) ve Didier'de (2002) bulunmaktadır. Andrade'nin Tibet'le ilgili yazılarının İngilizce çevirisi 2017'de Sweet ve Zwilling tarafından yayınlandı.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e Woods, Joseph Michael (1907). "Antonio de Andrada". Herbermann, Charles (Ed.). Katolik Ansiklopedi (İngilizce). 1. New York: Robert Appleton Company.
^ A. J. R. Russell-Wood (8 Temmuz 1998). The Portuguese Empire, 1415-1808: A World on the Move. JHU Press. s. 90. ISBN 978-0-8018-5955-7.

Bibliyografi

Desideri, Ippolito. 2010. Mission to Tibet: The Extraordinary Eighteenth-Century Account of Fr. Ippolito Desideri, S.J. trans. Michael Sweet, ed. Leonard Zwilling.
Esteves Pereira, Francisco (editör). 1924. O Descobrimento do Tibet pelo P.Antonio de Andrade . Coimbra: Imprensa da Universidade.
Wessels, C. (1924). Early Jesuit travellers in Central Asia 1603-1721. Asian Educational Services. ISBN 81-206-0741-4. 1997 yeniden basımı.
Didier, Hugues. 1999. Os Portugueses no Tibete. Os primeiros relatos dos jesuitas (1624-1635).
Didier, Hughes. 2002. Les Portugais au Tibet .
Sweet, Michael J. Murder in the Refectory: The Death of António de Andrade, S.J. Catholic Historical Review, 102, no.1, 2016, pp. 26–45.
Sweet, Michael J. (trans. and intro) and Leonard Zwilling (ed.). 2017 More than the Promised Land: Letters and Relations from Tibet by the Jesuit Missionary António de Andrade (1580-1634). Boston: Institute of Jesuit Sources/Boston College.
Tavares, Célia Cristina da Silva. 2006. Jesuítas e Inquisidores em Goa. A Cristianidade Insular (1540-1682).
Toscano, Giuseppe. 1977. Alla Scoperta del Tibet .
A missão tibetana na correspondência jesuíta (1624-1631): https://teses.usp.br/teses/disponiveis/8/8138/tde-21102009-164743/pt-br.php bağlantılar
De Andrade'nin ayrıntılı biyografisi
İsa Cemiyeti'nin Goa Cizvit Eyaleti - Goa'daki Cizvitler
TYBET - Wielkie Panstwo w Azyey (Tibet - Asya'da büyük bir ülke) - 1628

[CE-1] Woods, Joseph Michael (1907). "Antonio de Andrada". Herbermann, Charles (Ed.). Katolik Ansiklopedi (İngilizce). 1. New York: Robert Appleton Company.

[Russell-Wood1998-2] A. J. R. Russell-Wood (8 Temmuz 1998). The Portuguese Empire, 1415-1808: A World on the Move. JHU Press. s. 90. ISBN 978-0-8018-5955-7.

[1]

[2]