Apepşin
| Apepşin | |
|---|---|
| Türü | Yaylı çalgı |
| İlişkili çalgılar | şiçepşin, pşinetarko |
| Önemli müzisyenler | Betal İvanov |
Apepşin, epepşin veya Çerkes sazı, yaylı çalgılar sınıfından Adıgelerin kullandığı müzik aletidir. Abhaz kültüründeki açamgur, Gürcülerdeki panduri ile benzerdir.
Alttan kesik armut biçimindeki gövdesi ince uzun bir sap şeklinde devam ederek bazen düz bir şekilde bazen helezon bir kıvrımla sona erer. Gövde kapağının üzerine birçok küçük, yuvarlak ses deliği açılmıştır. At kılından dört tel, bir uçlarından deri parçasıyla gövdeye tutturulmuştur. Diğer uçlarından ise, üç tanesi baş kısmının sapla birleştiği yerdeki deliklerden geçirilerek başın yan taraşarına çakılmış (ikisi bir tarafta, üçüncüsü karşıda), ağaç çubuklara sarılmıştır. Kısa olan dördüncü tel de aynı şekilde, sapın ortasındaki bir delikten geçirilerek yanda bulunan çubuğa sarılmıştır. Tellerin altındaki gövde kapağının üzerinde dört kertikli yüksek bir eşik bulunur. Tellerin düzeni farklıdır ve çalınan parçanın perdesine bağlıdır. Alet kısa tele göre akort edilir. Oturarak çalınan bu çalgı, boynu yukarı gelecek şekilde tutulur ve gövde sağ bacağa dayanır. Tellerine boynun gövdeyle birleştiği yerden vurularak çalınır; bu da ayrı bir tarafta duran kısa tele gerek kalmadan çalmaya yarar.[1]
Günümüzde yerine ukulele bazen de balalayka kullanıldığı da olur.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Ӏэ [ʔa] "at" - пэ [pa] "kuyruk" - пщынэ [pʃəna] "müzik aleti".
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rahşan Erdoğan, "Çerkes müzik çalgıları"