Astrafobi
Astrafobi, gök gürültüsü ve şimşeklere karşı duyulan anormal korkudur. İnsanlarda ve eğitilebilen hayvanlarda, tedavi edilebilen bir fobidir. Astrofobi kelimesi Yunancadaki (astrape; şimşek) ve (phobos; fobi) kelimelerinden türemiştir.
Belirtiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Astrafobik bir birey, sağanak yağışın olduğu durumlarda bu durumun ufak bir tehlike olduğunu bilse dahi kendini endişeli hisseder. Titreme, ağlama, terleme, panik halde verilen tepkiler, ani tuvalete çıkma isteği, mide bulantısı, korkuyla beklemek ve hızlı kalp atışı gibi, diğer fobilerle oldukça benzeşen belirtileri vardır. Fakat, sadece astrafobiye özgü bazı tepkiler de vardır. Örneğin, astrafobikler diğer insanların yanında olup kendilerini güvende hissetmek isterler ve eğer yalnızlarsa endişeleri daha da artar. Çoğu astrafobik, fırtınadan korunmak için kendine güvenli yerler arar.[1] Battaniyenin, hatta yatağın altına, dolaba, bodrum kata veya kendilerini güvende hissedecekleri herhangi bir boş alana saklanmak isterler. Bunu yapmalarının sebebi dışarıdan gelecek gök gürültüsü sesini en aza indirme istekleridir; bunun için kulaklarını kapatabilir ve perdeleri kapatabilirler.
Birinin astrafobik olduğunu gösteren belirtilerden biri de kişinin hava durumu haberlerine aşırı derecede önem vermesidir. Astrafobik kişi gelebilecek fırtınaları önceden bilebilmek için haberleri dört gözle takip eder. İnternet üzerinden gök gürültülü yağışların izini sürmek de onlara özgü davranışlardan biridir. Ayrıca, hava durumunu kontrol etmeden dışarı çıkmaktan hoşlanmazlar. Ağır durumlarda astrafobi, agorafobi'ye -evden dışarı çıkma korkusu- dönüşebilir.
Çocuklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Astrafobi, her yaştan insanda görülebilir. Çocuklarda da oldukça fazla görülür, fakat hemen fobi olarak nitelendirilmemelidir. Çocuklar, doğaları gereği birçok şeyden korkarlar ve bunların çoğu ilerleyen yaşlarda ortadan kaybolur. Korkuları 6 aydan fazla sürmediği sürece fobi olabileceği düşünülmemelidir. Eğer bir çocukta böyle bir problem varsa, bu yetişkin olduğunda daha ciddi bir probleme dönüşmemesi için erkenden çözülmelidir. Gök gürültülü ve şimşekli günlerde çocuğun korkusunu azaltmak için dikkati oyun ve aktiviteler gibi başka alanlara kaydırılmalıdır. Korkusuz bir yetişkin, çocuklar için bu sorunu aşmada iyi bir çözüm olacaktır. Gök gürültülü zamanlarda bazı çocuklar dikkatlerini oyunlara ve aktivitelere veremeyebilirler. Bazı çocuklar, genellikle bodrum gibi penceresi olmayan ve ses bakımından daha az sese sahip ortamlara gitmeyi tercih ederler.
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]En bilindik tedavi, gök gürültüsüne maruz bırakılmak ve vücudun ona karşı bağışıklık geliştirmesini beklemektir. Diğer bir deyişle korkuların üstüne gitmektir. Bilişsel davranışçı terapi, astrafobiyi çözmek için yaygın kullanılan bir terapidir.[2] Astrafobik, endişeli anlarında önceden belirlediği kelimeyi kendi kendine tekrar ederek kendini rahatlatmayı amaçlar. Derin nefes almak da bu yönteme oldukça katkı sağlayan bir yoldur.
Köpekler ve kediler
[değiştir | kaynağı değiştir]Köpeklerin %15'i ile %30'u gök gürültülü ve sağanak yağışlı günlerde endişeli davranışlar sergileyebilir. Araştırmalar yüksek seviyede kortizolün gök gürültülü sağanak yağış esnasında köpeklere etki ettiğini doğruladı. Karşı şartlanma, duyarsızlaştırma, anti-anksiyete ilaçları ve feromon (emziren anne köpekler tarafından salgılanan bir hormon) kullanabilecek tedavilerdir.
Araştırmalar aynı zamanda kedilerin de gök gürültüsünden ve şimşeklerden korkabildiğini göstermektedir. Çok nadir görülse dahi, kediler de gök gürültülü ve sağanak yağışlı günlerde koltukların kenarına ve masaların altına saklanma eğilimi gösterirler.
Eğer bir hayvan genellikle gök gürültüsü gibi zararsız durumlar karşısında endişe duyuyorsa, sanki hiçbir şey yokmuş gibi davranmak gerekir. Hayvanı rahatlatmaya çalışmak, hayvanı daha çok endişeli hale getirebilir. Korkusuz bir şekilde davranmak, korkunun en güçlü tedavisidir.