Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi
| Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Tür | Millet Bahçesi |
| Konum | Yeşilköy, Bakırköy, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 40°59′03″K 28°48′29″D / 40.98417°K 28.80806°D |
| Yüzölçümü | 2.000.000 m² |
| Sahibi | Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı |
| Durum | İnşaat hâlinde |
| Arazi | Atatürk Havalimanı 35L/R pistleri |
| Bitki varlığı | Çeşitli ağaç ve çalı türleri |
| Bitki türleri | Meşe, çınar, ıhlamur, çam vb. |
| Bütçe | İlk ihale: ₺2.127.000.000 İkinci ihale: ₺2.250.000.000 |
Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi, İstanbul'daki eski Atatürk Havalimanı arazisinin dönüştürülmesiyle oluşturulan bir şehir parkı. İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, Bakırköy ilçesine bağlı Yeşilköy semtinde yer almaktadır. Parkın ilk etabı 7 Mayıs 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla düzenlenen törenle resmi olarak açılmıştır.[1] Resmi açılış töreni henüz inşası tamamlanmamış haldeyken yapılan park fiili olarak halkın ziyaretine henüz açılmamıştır. Parkın inşaat ve düzenleme çalışmaları sürmektedir.[2] Proje tamamlandığında parkın yaklaşık 2 milyon metrekare alanı kapsayacağı ve böylece Türkiye'nin en büyük, dünyanın ise sayılı büyük şehir parklarından biri olacağı açıklanmıştır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Projenin ortaya çıkışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Atatürk Havalimanı'nın park alanına dönüştürülmesi fikri ilk kez 2018 yılında gündeme geldi. 23 Mayıs 2018'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi kampanya sürecinde bir televizyon röportajında Atatürk Havalimanı arazisinin "Millet Bahçesi" yapılacağını duyurdu.[3]
Aynı yıl yayımlanan Adalet ve Kalkınma Partisi seçim beyannamesinde de Atatürk Havalimanı'nın park olarak değerlendirileceği vaadi yer aldı.[4] Bu açıklama ile birlikte, Türkiye genelinde eski stadyumlar ve kamu arazilerinde millet bahçeleri kurulmasına yönelik kapsamlı bir proje başlatıldı ve Atatürk Havalimanı da bu kapsamda planlamaya dahil edildi.
Atatürk Havalimanı’nın tarifeli uçuşlara kapanması
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Nisan 2019'da tüm tarifeli ticari uçuşların İstanbul Havalimanı'na yönlendirilmesiyle Atatürk Havalimanı tarifeli uçuşlara kapatıldı.[5] Böylece 1953'ten beri sürdürülen tarifeli uçuşlar sona erdi. Havalimanı bu tarihten sonra özel jetler, devlet uçakları ve kargo uçakları tarafından kullanılmaya devam etti.
2020 yılı başlarında COVID-19 salgınının başlaması, arazinin planlanan dönüşüm sürecini etkiledi. Nisan 2020'de İstanbul'da biri Anadolu Yakası'nda, diğeri Avrupa Yakası'nda olmak üzere iki acil durum hastanesi inşa edilmesine karar verildi. Avrupa Yakası'ndaki hastane için Atatürk Havalimanı arazisi seçildi. 8 Nisan 2020'de başlanan inşaat, 31 Mayıs 2020'de tamamlanarak Yeşilköy Prof. Dr. Murat Dilmener Acil Durum Hastanesi adıyla hizmete girdi. 184.000 m² alan üzerine kurulan tesisin yapımı sırasında mevcut pistlerden ikisi kullanılamaz hale gelecek biçimde kırıldı.[6] Bu durum, arazinin bir bölümünün millet bahçesi projesi dışında kalmasına da neden oldu ve planlarda revizyona gidildi.
Planlama ve hazırlık süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]2019 itibarıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından millet bahçeleri için hedef, 81 ilde toplam 81 milyon m² millet bahçesi olarak belirlendi ve Atatürk Havalimanı projesinin bu hedefe önemli katkı sağlayacağı ifade edildi.[7] Bu dönemde, plan onay süreçlerinde belirsizlikler yaşandı. TMMOB Şehir Plancıları Odası ve bazı uzmanlar, onaylı imar planı bulunmadan fiili çalışmaların başlatıldığını ve sürecin şeffaf yürütülmediğini belirterek eleştirilerde bulundu.[8] Millet bahçesi projesine ilişkin ayrıntılı imar planı kararı, Mayıs 2022'ye kadar resmi olarak duyurulmadı ve süreç büyük ölçüde merkezi idarenin idari kararlarıyla ilerledi.
İlk ihale ve inşaat çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ), 29 Nisan 2022 tarihinde Kamu İhale Kanunu'nun 21/B maddesi kapsamında davet usulü bir ihale düzenledi. Yaklaşık 2 milyar 127 milyon TL bedelle en düşük teklifi veren Yapı&Yapı İnşaat ihaleyi kazandı. Sözleşme imza süreci tamamlanmadan havalimanındaki kuzey–güney doğrultulu iki pistin kırılmasına ve saha hazırlıklarına başlandı. Projenin başlangıcını simgelemek amacıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın katılımıyla 29 Mayıs 2022'de (İstanbul'un fethinin 569. yıl dönümü) fidan dikim töreni düzenlendi. Törende, Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi'ne 145.300 ağaç dikileceği ve ilk etabın 2023 yılına kadar tamamlanacağı açıklandı. İnşaatın ilk aşamasında, iki paralel pist ve çevresindeki apron alanları kaldırıldı, hafriyat çalışmaları yapıldı. Beton ve asfalt malzemenin bir kısmı sahada depolanırken bir kısmı dışarıya taşındı. Çalışmalar 2022 yaz ve sonbaharında yoğun şekilde sürdü. Bu süreçte, sahada Teknofest gibi etkinlikler düzenlendi, ancak park inşaatı etaplar hâlinde devam etti.
İlk etabın açılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]7 Mayıs 2023'te Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın katılımıyla havalimanının apron bölümünde “Büyük İstanbul Mitingi” düzenlendi. Etkinlik kapsamında parkın 499.000 m²’lik ilk etabı açıldı. Ancak bu alan tören sonrası halka serbest girişe açılmadı. Açılışın seçim dönemi propagandası amacıyla yapıldığı yönünde eleştiriler basına yansıdı.
Yargı süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), 2022’de yapılan kapalı ihale sürecinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava açtı. Ankara 16. İdare Mahkemesi, 7 Eylül 2023’te ihalede hukuka aykırılık olmadığına hükmederek davayı reddetti. İBB’nin temyiz başvurusu üzerine Danıştay 13. Dairesi, 15 Kasım 2023’te yerel mahkeme kararını bozarak ihaleyi iptal etti. İBB ayrıca bakanlığın imar planı değişikliğine karşı açtığı davada bilirkişi raporu elde etti. Raporda, planın şehircilik ilkelerine aykırı ve kamu yararına uygun olmadığı, ayrıca havalimanının olası bir depremde kritik rol oynayabileceğinin göz ardı edildiği belirtildi.
İkinci ihale ve devam eden çalışmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]30 Eylül 2024’te TOKİ koordinasyonunda tamamlama (ikmal) ihalesi düzenlendi. Bu kez ihale, Kamu İhale Bülteni’nde ilan edilerek yapıldı ve 2 milyar 250 milyon TL bedelle Özülke İnşaat A.Ş. en uygun teklifi sunarak ihaleyi kazandı. Yeni ihale kapsamında, 64.891 m² kapalı inşaat alanına sahip sosyal donatıların ve altyapı işlerinin 360 günde tamamlanması planlandı. 2024 yılı sonunda Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi inşaatı yeniden aktif hâle geldi. İptal edilen ilk ihale ve yargı süreçleri nedeniyle yaşanan gecikmelerin ardından çalışmalar sürmektedir.
Mimari detaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]Külliyeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi’nin kuzey ve güney uçlarında, birbirinin simetriği olarak tasarlanmış iki yerleşke bulunmaktadır. Neo-Osmanlıcı bir yaklaşımla “külliye” olarak adlandırılan bu yapılar, doğu-batı doğrultusunda uzanan ve birbirine bağlı bölümlerden oluşan birer kompleks niteliğindedir. Her iki yerleşkenin de merkezinde birer “Dua Kubbesi” bulunur. Kubbelerin doğu ve batı yönlerinde ise ikişer adet han/dükkân, aşevi, lokanta, sergi binası, kütüphane ile atölye ve derslikler konumlanmıştır. Yapıların yerleşimi, merkezdeki kubbe etrafında simetrik ve doğrusal bir düzen oluşturacak şekilde planlanmıştır.
Hayat Suyu
[değiştir | kaynağı değiştir]Hayat Çeşmesi'nden başlayıp parkın kuzeyinden güneyine dik bir hat şeklinde uzanan yapay dere yaklaşık 2,2 km uzunluğundadır. Dere boyunca seyir terasları, piknik alanları ve dinlenme yerleri bulunmaktadır.
Etkinlik Çayırı
[değiştir | kaynağı değiştir]Festival, konser, tiyatro gösterileri ve toplu buluşmalar için planlanmış açık çim etkinlik alanı parkın güney bölümünde yer almaktadır. Dev ekrana sahip bu alan, yaklaşık 28 bin kişilik kapasitesiyle büyük ölçekli organizasyonlara ev sahipliği yapabilecek şekilde tasarlanmıştır.
Tepeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Parkta, İstanbul'un yedi tepesine atıfla, yedi farklı türde ağaçlarla donatılmış yedi yapay tepe yer almaktadır. Her biri yaklaşık 5 metre yüksekliğinde olan bu tepeler, kuzeyden güneye şu şekilde sıralanır:
- Çemberlitaş Tepesi – Manolya ağaçları
- Kocamustafapaşa Tepesi – Zeytin ağaçları
- Edirnekapı Tepesi – Sedir ağaçları
- Yavuz Selim Tepesi – Çam ağaçları
- Fatih Tepesi – Erguvan ağaçları
- Süleymaniye Tepesi – Ihlamur ağaçları
- Sarayburnu Tepesi – Servi ağaçları
Spor alanları ve çocuk oyun alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Park içerisinde, havalimanı pistlerinin kırılmamış kesimleri üzerinde konumlandırılmış on bir basketbol sahası, on bir tenis kortu, altı futbol sahası, altı voleybol sahası ve iki kaykay pisti bulunmaktadır. Ayrıca parkın çeşitli bölgelerinde toplam yedi çocuk oyun alanı yer almaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Zeynep Rakipoğlu (6 Mayıs 2023). "Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi'nin ilk etabı açıldı". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2025.
- ^ "Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi'ne vatandaş girişleri yasaklandı". Yeni Bakış Gazetesi. 18 Ağustos 2023. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2025.
- ^ "Erdoğan 'en önemli müjdem' diye açıkladı: Atatürk Havalimanı yerine 'millet bahçesi'". Diken. 24 Mayıs 2018. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2025.
- ^ AK Parti Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ve Genel Seçimler Seçim Beyannamesi (PDF). AK Parti. 24 Mayıs 2018. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2025.
- ^ İzzet Taşkıran, Kenan Irtak, Hikmet Faruk Başer, Halis Akyıldız, Ali Ebubekir Tokcan (5 Nisan 2019). "Atatürk Havalimanı'nda taşınma hazırlıkları tamamlandı". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2025.
- ^ "Atatürk Havalimanı'nda milyar dolarlık pistler kullanılamaz hale getirildi". Yeşil Gazete. 14 Nisan 2020. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2025.
- ^ T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Plan (PDF). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. s. 15. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2025.
- ^ Pelin Ünker (17 Mayıs 2022). "Atatürk Havalimanı: Millet bahçesinin imar kararı yok". DW. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2025.
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |