Atların tromboembolik sancısı

Atların tromboembolik sancısı. Atlarda ciddi düzeyde sancı ile seyreden bir sendromdur. Etken Strongylus vulgaris adında bir nematoddur. Sancıya söz konusu parazitin larvalarının Arteria mesenterica cranialis adlı arter'deki göçlerinden kaynaklanan tromboz ve nihayetinde gelişen emboli neden olur.

Strongylus vulgaris erişkin formu, ağız bölgesi

Klinik görünümü ve patogenez

Hastalığın temel mekanizması; diğer strongyloidea familyasına ait parazit nematodlarda olduğu gibi S. vulgaris de ağız yoluyla alınır ve ince bağırsaklara geldiklerinde buranın bir kısmını besleyen A. mesenterica cranialis'e parazitler yerleşir. Parazitler kan akımına ters yönde hareket etmeye başlar. Ancak bu olay arter'de endotel hasarına neden olur. Gelişen endotel hasarı ve parazitin ürettiği bazı toksinler hem damar duvarında hasara hem de bölgede tromboz oluşumuna neden olur. Tromboz ve parazitin mekanik etkisi sonucu bu arterde yeterince kan perfüzyonu sağlanamaz. Bu da bağırsakların ilgili bölgesinde anoksemi'ye ve devamında iskemi'ye neden olur. Bunun sonucunda geri dönüşümü olmayan bağırsak nekrozları gelişir. Bazen arter duvarı yırtılabilir ve hayvan ölür. Bu sancıya kızıl kurt sancısı adı verilir.

Ani başlayan ve iskemik sebepli bir sancı ile karakterizedir. Dışkıda bazen kan görülebilir (hematochesia).

Nispeten hafif seyreden olaylar Enteralgia catarrhalis'e benzeyebilir. Ancak tromboembolik sancı sürekli karakterdedir. Periyodik dalgalanmalar göstermez. Sancı orta şiddette ve aniden başlar. Karın bölgesine punksiyon yapılacak olursa alınan punktatta kan görülebilir. Daha şiddetli olaylar bağırsaklardaki patolojik vaziyet değişikliğindeki belirtilere benzer. Seyri oldukça hızlıdır ve bu sancı sırasında hayvan gerek kendine, gerek bakıcılarına zarar verebilir.

Tedavi

Hastalığın tedavisinde amaç olarak öncelikle spazmolitik ve analjezik uygulamalar ile sancı hafifletilmeye çalışılır. Var olan tromboemboli'nin çözülmesi amacı ile kan sulandırıcı ilaçlar kullanılır. Antibiyotik ve sıvı-elektrolit tedavisi ile destek sağlanma amaçlanır.

Kaynakça

1. Veteriner Patoloji Ders Notları, Sindirim Sistemi. Prof. Dr. N. METİN
2. Helmintoloji, Prof. TINAR
3. Klinik Pratikte At Hekimliği, Dr. SANCAK, Yrd. Doç. Dr. SAĞLAM