Avro Lancaster
| Avro Lancaster | |
|---|---|
 | |
| Türü | Ağır-Bombardıman |
| Ulusal köken |  Birleşik Krallık |
| Üretici | Avro |
| Tasarımcı | Roy Chadwick |
| İlk uçuş | 9 Ocak 1941 |
| Hizmete giriş | Şubat 1942 |
| Hizmetten çıkış | 1963 (Kanada) |
| Durumu | Hizmet dışı |
| Ana kullanıcı | Kraliyet Hava Kuvvetleri |
| Diğer kullanıcılar | Kraliyet Kanada Hava Kuvvetleri Kraliyet Avustralya Hava Kuvvetleri Kraliyet Yeni Zelanda Hava Kuvvetleri |
| Üretim sayısı | 7,377 |
| Birim maliyeti | £45-50,000 |
| Gelişimi | Avro York Avro Lincoln |
| Değişimleri | Avro Lancastrian |
Avro Lancaster, II. Dünya Savaşı Büyük Britanya ağır-bombardıman uçağı.[1]
Hizmete 1942 yılında girdi.[1] İngiliz Milletler Topluluğu ülkeleri tarafından da kullanıldı. Handley-Page Halifax ile birlikte Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin ana bombardıman uçağıydı. Genel olarak gece-bombardıman görevlerinde kullanıldı. Savaş sonuna kadar 7,366 adet Lancester üretilmiştir.
Gelişim süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]Lancester, Avro firması tarafından tasarlanan Avro Manchester (Mençestır) uçağı temel alınarak tasarlanmıştır. Avro firması bu uçakları iki motorlu orta seviye bir bombardıman uçağı olarak düşünmüştü. Uçağın hızlı olması için Rolls-Royce Vulture motorları takıldı. Ancak bu motorlar emniyetli bulunmadı ve bu uçaklar 1942 yılında hizmetten alındı.
Bunun üzerine dört adet Rolls-Royce Merlin motorlu ve daha geniş kanatlı bir uçak yapılmasına karar verildi. Bu motorlar daha güçsüz ama daha emniyetliydi. İlk deneme uçuşları 9 Ocak 1941'de yapıldı. Uçak çok başarılı bulunmuştu ve üretilmekte olan bütün Manchester'lar Lancester'a dönüştürüldüler. İki uçakta burun taretine, çift kuyruğa ve greenhouse kokpit sistemine sahiptiler bunun için dönüştürme işlemi kolay oldu. Modele bağlı olmak üzere avcı uçaklarına karşı 8 veya 10 adet makinalı tüfekle donatıldılar.
Lancester'ın en önemli özelliği yüksek bomba yükü kapasitesidir. Taşıyabildikleri bomba yükü dönemindeki uçakların neredeyse iki katıdır. II. Dünya Savaşı'nda kullanılan en büyük bomba olan Grand Slam'i de bu uçaklar taşımıştır. Bu bomba yaklaşık 9944 kg¹'dır.
Yaklaşık 300 adet Lancaster MK II çeşitlemesi yapıldı bunlar Bristol Hercules motorlarına sahiptiler. Yeni Merlin motorlarına sahip Lancaster MK III'lerden ise 3.030 adet üretildi. 1943 yılında bir Lancaster 45-50.000 £'a mal oluyordu.
Lancaster'lar tahtadan yapılma uçaklar olduğundan avcı atışına ve uçak-savar atışına karşı dayanıksız olup daha çok gece görevlerine veriliyorlardı. Bunun için Kraliyet Hava Kuvvetleri Lancaster'ların radarlarını ve sefer sistemlerini geliştirmeye çalıştı. Bu sistemlerden en ünlüleri 1155 radyo alıcısı ve 1154 radyo vericisidir. Bunlar yol bulma faaliyetleri için kullanıldıkları gibi iletişim ve Mors amaçlı da kullanılmıştır. Aşağıda Lancaster'a ait radar sistemlerini görebilirsiniz:
- H2S: Yer tabanlı radar sistemi. Bu sistemin gönderdiği sinyaller Alman avcı uçakları tarafından fark edilebildiği için dikkatli kullanılması lazımdı.
- Monica: Yakın çevredeki uçakları tespit etmek için kullanılmıştır. Alman avcılarını tespit etmek için kullanılan bu sistem tam bir hayal kırıklığıydı. Çünkü aynı düzende uçan diğer dost uçaklarını da bildirdiklerinden mürettebat tarafından dikkate alınmayan bu sistem Alman avcı uçakları tarafından tespit edilebiliyordu.
- Fishpond: H2S sistemine bir eklentidir. Uçağın altından gelen avcı uçaklarına karşı mürettebatı uyarmak için yapılmıştır.
- GEE: Bir alıcıdan oluşan bu sistem. Birleşik Krallık'tan gönderilen sinyallere göre kendi yerini tespit edebiliyordu. Menzili yaklaşım 3-400 mildi.
- Oboe: Çok başarılı bir yol bulma sistemidir. Kara radar üstü yalnız bir uçakla meşgul olabildiğinden konvoyun önünde giden uçaklara takılmıştır. Daha sonra GEE-H eklentisi ile buna gerek kalmamış her uçağın konumu ayrı olarak hesaplanabilmiştir.
- Village Inn: Radar ile nişanlama yapabilen bir top yuvasıdır. 1944 yılından sonra kullanılmaya başlanmıştır.
¹Rakam kesin değildir
Önemli muharebeler
[değiştir | kaynağı değiştir]1942-1945 yılları arası 156.000 operasyonda görev alan Lancaster'lar yaklaşık olarak 608.612 ton bomba bırakmışlar, 3.249 da kayıp vermişlerdir. Sadece 35 Lancaster 100'den fazla görev yapmayı başarmış bunların en uzun ömürlüsü 139 görevi tamamlamıştır. Bu uçak 1947 yılında hurdaya ayrılmıştır.
Lancester'ların en büyük başarısı Ruhr vadisine yapılan Chastise Operasyonudur. Bu operasyonun amacı Almanların hidro elektronik santrallerini yıkmak ve Alman sanayisini sekteye uğratmaktı. Operasyonda Branes Wallis tarafından tasarlanan varil şeklindeki bombalar kullanılmıştır. Bu görevdeki başarılarından dolayı Dambusters(Barajları Yıkanlar) adını almışlardır.
Alman zırhlısı Tirpitz'i bir dizi saldırı ile batırmışlardır. Bu saldırılarda Tall Boy bombası kullanılmıştır.
Savaşın sonlarına doğru Lancesterlar Japonya'ya saldırmak için "Tiger Force" adı altında hazırlanıyorlardı. Ama savaşın bitmesiyle bu görevi yerine getiremediler. Savaş sonrasında Lancester'lar birçok ülkeye satıldı ve nakliye uçağı olarak da kullanıldı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Avro Lancaster | Avro Lancaster Bomber". RAF Museum (İngilizce). 8 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.
Wikimedia Commons'ta Avro Lancaster ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.