Ayasofya'daki runik yazıtlar
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Mayıs 2024) |
Ayasofya'nın mermer korkuluklarında en az iki tane runik yazı bulunmaktadır. Bu yazılar Viking Çağı'nda Konstantinopolis'te bulunan Vareg Muhafızları'nın üyeleri tarafından kazınmış olabilir.
Halfdan yazıtı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayasofya'nın güney galerisi üst katındaki bir parapet üzerinde 1964 yılında keşfedilen ilk runik yazı, günümüzde ne yazık ki aşınmış durumdadır. Yazıdan günümüze yalnızca İskandinav adı Halfdan anlamına gelen "-ftan" okunabilmektedir. Yazıtın geriye kalan kısmının okunamadığı düşünülse de, yazının "NN bu runları kazıdı" şeklindeki ortak formülü takip etmesi mümkündür.[1]
İkinci yazıt
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayasofya'nın aynı galerisinin kuzey kısmında bulunan bir niş içinde 1975 yılında Uppsala'dan Folke Högberg tarafından ikinci bir runik yazı keşfedildi. Keşif 1984 yılında Stockholm'deki Run Bölümü'ne bildirildiyse de yayımlanmadı. Arkeolog Mats G. Larsson 1988 yılında rünleri yeniden keşfetti ve buluntuyu "Nyfunna runor i Hagia Sofia", Fornvännen 84 (1989), 12-14'te yayımladı. Larsson, yazıyı "ari:k" olarak okudu ve bunu "Ári yaptı" veya "Ári runları yaptı" şeklinde yorumladı. Okunmasındaki belirsizlik nedeniyle, yazıt 1989 yılı Nytt om runer 4 sayısında kayıt altına alınmadı.[1]
1975 yılında Högberg, Larsson'un okumasından farklı bir okuma yapmıştı ve bu okuma, 1997 yılında Bergen Üniversitesi'nde arkeoloji profesörü olan Svein Indrelid tarafından desteklendi. Högberg ve Indrelid'in okuması ismin "Árni" olduğu yönündedir ve Larsson'ın aksine yazıtın basit bir grafiti olduğunu düşünmektedirler. Larsson, Högberg'in yorumundan 1989 yılında haberdar olmuştur ancak kendi yorumunu savunmaya devam etmiştir.[1]
Daha fazla yazıt
[değiştir | kaynağı değiştir]Professor Indrelid, 1997 yılında parmaklık üzerindeki beş olası runik yazıtın kopyasını çıkardı ve bunları Norveç Rün Arşivi'ne teslim etti. Ayasofya'nın duvarlarında ve diğer bölümlerinde bulunmayı bekleyen başka runik yazıtlar da olabilir.[1]