Aymaklar

Aymak (Moğolca: Аймаг, [[æːmɑ̆ɡ̊]]), Türkçe ve Moğolcada kullanılan bölge ve toplumu ifade eder terimdir.

Anlamı

Aymak sözü, ayırmak, ayrı bölmeler, grup, kabile, toplum anlamlarına gelir. Günümüz Moğol coğrafyasında ve Türk coğrafyalarından Kazakistan, Kırgızistan, Altay, Hakasya, Şorya ve Türklerin yaşadığı Çin'in batı ve kuzey kesiminde gibi yerlerde aymak kelimesi bölge, ilçe, yöre için idari anlamda kullanılmaktadır. Türk kültürü etkisinde kalmış Fin kökenli Ural toplumları (mesela Mariler), Farslar, Buryatlar, bazı Kafkas halkları bu terimi kullanmaktadırlar. Hakasya'da Şira aymağı örnek olarak verilebilir.

Aymak (zona; region, zone) — bölüm, bölge, ilçe, toplum, sayfa, siyasi birlik manalarına gelir.^[1] ^[2]

Afganistan'daki aymaklar

Aymaklar (Farsça: ایماق), Afganistan'da farklı kökene sahip göçebe kabilelerden oluşan bir topluluk olmasına rağmen, topluluğu oluşturan neredeyse tüm kabileler günümüzde artık anadili olarak Farsçayı konuşmaktadır. Yaşadıkları bölgeler Afganistan'ın orta bölgeleridir. Yaklaşık olarak Afganistan nüfusunun %2'sini teşkil etmektedirler. Aymak kelimesi Türkçe Oymak veya Moğolca Aimag kelimelerinden gelir ve boy demektir.

Afganistan'da daha ziyade dört oymak anlamına gelen Çohar-Aymaq (Farsça: چهار ایماق) olarak bilinmektedir. Bu dört kabilenin adları şöyledir:

Hazara (Türk-Moğol kökenli)
Cemşidi (Fars kökenli)
Teymuri (Fars kökenli)
Taymani (Fars kökenli)

Aymak-ı Hazara, Afganistan'da yaşayan diğer bir etnik grup olan Hazara'lar değildir. İslam'ın Şiî itikadına mensup olan Hazara milletinden farklı olarak Aymak-ı Hazara milleti Sünnî Müslümanlardır.

Faydalanılan kaynak

Kırgızistan. Ulusluk Ansiklopedisi, 1.cilt. Devlet dil ve Ansiklopedisi Merkezi yayını. “Кыргызстан”. Улуттук энциклопедия: 1-том. Башкы ред. Асанов Ү. А., Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2006. ISBN 9967-14- 046-1

Kaynakça

^ Қазақ Энциклопедиясы, 1-том
^ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Информатика және компьютерлік техника / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А. Қ. Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5

[1] Қазақ Энциклопедиясы, 1-том

[2] Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Информатика және компьютерлік техника / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А. Қ. Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5

[1]

[2]