Azmanlar
| Diğer ad(lar)ı | Uğuzlar |
|---|---|
| Ülke | Azerbaycan |
| Makale serilerinden |
| Mitolojiler listesi |
Azmanlar, Mitolojik Azerbaycan metinlerinde yer alan dev yaratıklardır.
Tasviri
[değiştir | kaynağı değiştir]Uğuzlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Azerbaycan'ın bazı yörelerinde yazılan efsanelere göre Uğuzlar daha önce yaşamış iri, devasa yaratıklardır. Yemek istedikleri bir şeyi elleriyle Güneş'e kaldırıp pişirip yerlerdi. Onlar tarafından büyük halılar yapıldı. Normal boydaki insanlar gözlerinde cüce gibi görünürdü. İnsanlar eski mezarlarda bulunan iri kemiklerin Azmanlara ait olduğunu iddia eder ve onlara "Uğuzdan kalma" derlerdi. İri vücutlu insanlara "tembel olma" da denirdi.[1]
Halk inanışlarında Uğuz ve Tepegöz farklıdır. Uğuzlar insan sayılır ve halı dokur. Göçebedirler ve öldükleri yere gömülürler. Tepegöz, devler kabilesindendir. Uğuz gibi o da uzun boyludur. Ancak insan sayılmaz ve kafasında tek gözü vardır.[1]
Uğuzlar hakkındaki inanışlar, mitik çağlardan kalma dev insan biçimli varlıkların, dağ büyüklüğünde insanların ve kalantaların varlığına olan inancın bir kalıntısıdır. Eski mitolojik düşüncelere göre, geçmişin insanları çok iriydi, bacakları dizlerinin sadece iki buçuk metre altındaydı ve bin yıldan fazla yaşadılar. Bu inanca göre insanlar zamanla küçülüyor ve zamanla küçülecekler.[2]
Uzunlar/Uzuxlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Azerbaycan mitolojik metinlerinde Uğuzların adına Uzunlar olarak da rastlanmaktadır. Bu metinlerde Uzunlar geçmişte yaşamış, uzun boylu ve üç yüz yıla kadar yaşamış varlıklardır. Onlardan bahsederken “bizim atalarımız olmuşlar” derler [3] Uzunlar insan ırkını ormanda bulmuş ve Uzunların yaşlı adamı geleceği görmüş ve Uzunların yerini insanların alacağını açıklamıştır.[4]
Yayılmış bölgeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Oğuzlar veya Uğuzlar hakkındaki efsaneler en çok Gencebasar bölgesinde bulunur.[5] Gürcü folklorunda Oğuzlarla ilgili kıssanın Azerbaycan'dan geçtiği sanılmaktadır.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Beydili 2003, ss. 573.
- ^ Beydili 2003, ss. 573-574.
- ^ Beydili 2003, ss. 574.
- ^ Əsatirlər, əfsanə və rəvayətlər. Bakı, "Şərq-Qərb", 2005. anl.az
- ^ Gədəbəy folklor örnəkləri. I cild. Bakı, "Elm və təhsil", 2016, −360 səh.
- ^ Azərbaycan qeyri-maddi mədəni irs nümunələrinin dövlət reyestri. "Miflər" (Azerice). Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı. 6 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2022.