Badra İrgit
| Bаdrа Üjünеy-оglu İrgit | |
|---|---|
| Doğum | 10 Şubat 1910 Tandı Tıva ülkesi, Аmbın kоjuununda (şimdiki Tеs-Hеm ili) Çırgаlаñdı köyü. |
| Ölüm | 4 Ağustos 1984 |
| Meslek | Yazar, düzyazı ustası |
| Milliyet | Tıva (Türk) |
Badra Üjüneyoğlu İrgit (Tıva Türkçesi:Бадра Үжүней-оглу Иргит) (10 Şubat 1910 - 4 Ağustos 1984) Tandı Tıva ülkesi, Аmbın kоjuununda (şimdiki Tеs-Hеm ili) Çırgаlаndı'da doğmuştur. Tıva Türklerinden yazar, nesirci. İlk Tıva çocuk yazarı. Tıva Arat Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin ilk üyelerinden biridir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]B. Ü. İrgit 10 Şubat 1910'da Tandı Tıva'nın Ambın vilayetinde (şimdiki Tes Hem ili) Çırgalandı adlı yerde doğmuştur. Okuma yazmayı Sаmаgаldаy Buda düşüncesi öğretim tapınağında öğrenmiştir. Küçük yaşlardan itibaren marangozluk, çiftçilik yapmıştır. 1929 yılında Tıva'nın inkılap ordusunda görev alır. Arat İnkılap Orudusunun Küçük Komandalar Okulu'nu bitirip Moskova'nın Frunze adlı Harp Akademisinde ve Sovyet-Parti okulunda öğrenim görmüştür. 1932 yılında Tıva Arat Cumhuriyetinde Sovyet Rus devlet düzenine karşı başkaldıran basmacıların yanına katıldı.
Daha sonra Arat (işçi) devrimci gençlerinin birliğinde Merkez komitesinin baş sekreteryasında görev alır: 1941-1942 yıllarda Tıva Arat Cumhuriyetinin Bakanlar Konseyi içinde Kültür Komitesinin başkanlığına, 1942-1943 yıllarda Tıva Arat Cumhuriyeti'nin Moğolistan'a görevlendirilen yetkili elçisi olmuştur. Tıva, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne katıldıktan sonra, Sovyetler birliği Komünist Partisi Tıva Oblast Komitesinin sekreteryasında çalışmıştır. 1950-1960 yıllarda Şаgааn-Аrıg, Аrıg-Bаjı, Еylig-Hеm, Tеs-Hеm okullarında öğretmenlik ve idarecilik yapmıştır.[1] 1967 yıldan başlayıp Kızıl şehri Belediyesinin Görevliler şubesi başkanlığını yürütmüştür. Tıva cumhuriyetinin Birçok devlet ödülüne layık görülmüştür.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Badra İrgit yazarlık işine 1932 yılında girende, 1940'lı yıllarda şiirleri, edebi yazıları «Şın», «Аrеvе şını», «Hоstug аrаt» gazetelerinde ve «Rеvоlustuñ hеrеli» dergisinde yayına çıkmıştır. Onun yazmış olduğu
- «Аrzılаñ Küdеrеk», roman
- «Bistiñ kırındаn», roman
- «Ujudukçu Kidispеy» roman
bu eserleri Stalinizm ve Türk uluslarına Rus ve Sovyet baskısı döneminde yayınlatılmamıştır. «Аrzılаñ Küderеk» adlı romanının ilk kitabını yazarın oğlu olan yazar İgor İrgit 1996 yılında yayınlatabilmiştir.
- Yalnızca 1976 yılında «Аldın-Mıyıs» adlı masallar kitabı yayınlanabilmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- «Tıvаnıñ çоgааlçılаrı / Pisаtеli Tuvı» 2000 yılında yayınlanmış kitap.