Bahçeköy Su Kemeri

Bahçeköy Su Kemeri, İstanbul'un Sarıyer ilçesinde, bulunduğu Bahçeköy ile aynı adı taşıyan su kemeridir.

Bahçeköy Su kemeri

Genel bilgiler
Durum	Ayakta
Tür	Su kemeri
Mimari tarz	Osmanlı mimarisi
Konum	Bahçeköy, Sarıyer, İstanbul
Ülke	Türkiye
Koordinatlar	41°10′15″K 28°59′29″D
Başlama	1731
Tamamlanma	1732
Yükseklik	11 m
Ölçüler
Genişlik	3 m
Teknik ayrıntılar
Yapı sistemi	çok gözlü taş kemer sistemi
Malzeme	küfeki taşı, taş örgü
Boyut	400 m
Kat sayısı	2

Gelişen şehrin, Beyoğlu, Galata, Beşiktaş ve Boğaziçi'nde artan su ihtiyacını karşılamak üzere 18. yüzyılda başlayan çalışmanın sonucu olarak I. Mahmud döneminde 1732 yılında yapılmıştır. İnşası sırasında suyun geniş bir alana ulaştırılmasını sağlayacak ölçekte planlanan kemer, döneminin büyük hidrolik yapılarından biri kabul edildi. Kemerin inşa maliyeti, 500.000 kuruş olarak belirtilmiştir. Tarihî metinlerde kemerin üst kısmında bir su haznesi ve küçük bir köşkün bulunduğu, ancak bu köşkün günümüze ulaşmadığı aktarılır.

Tarihi

1809–1838 yılları arasında Bahçeköy Su Kemeri'ne ait bir görüntü.

1809–1838 yılları arasında Bahçeköy Su Kemeri'ne ait bir görüntü.

Osmanlı döneminde Kanuni Sultan Süleyman zamanında geliştirilen Kırkçeşme Su Tesisleri, Mimar Sinan tarafından projelendirilmiş olup, Bahçeköy ve çevresindeki derelerden toplanan suların şehre iletilmesinde çeşitli bentler, maslaklar ve kemerlerden yararlanılmıştır. Bahçeköy Su Kemeri, bu sistemdeki diğer kemerler gibi suyun dere yataklarını aşarak iletim hattına katılmasını sağlayan yapısal bir eleman konumundadır.

Mimari

Kemer yaklaşık 400 metre uzunluğunda, 11 metre yüksekliğinde ve 3 metre genişliğindedir. Yapı toplam 21 kemer gözünden oluşur. Bu gözlerin yirmisi yaklaşık 5–6 metre arasında değişen açıklıklara sahiptir. Vadinin en alçak bölümünde, dere yatağına geçiş sağlamak amacıyla ikinci bir tabaka oluşturan ek bir göz daha yer alır. Kemerin menba ve mansap yüzeyleri küfeki taşıyla kaplanmıştır. Bu özellikleriyle yapı, vadinin iki yakası arasında geniş ve düzenli bir geçiş sağlayan su iletim elemanı olarak tasarlanmıştır.

Kemer, Osmanlı dönemine ait birçok su yapısında olduğu gibi kesme taş ve moloz taş örgülü bir inşa tekniği kullanılarak yapılmıştır.

Konum ve peyzaj

Kemer, Büyükdere’den Bahçeköy’e ulaşan yol üzerinde bulunmakta ve yolun kemerin altından geçtiği ifade edilmektedir. Yapının en büyük kemerinin altından Boğaziçi görülebilmektedir. Bu konumu nedeniyle yapı, 18. ve 19. yüzyıllarda bölgeyi ziyaret eden seyyah ve diplomatların yazılarında sık sık yer almıştır. Tchihatcheff (1877), kemeri mimari açıdan "sıradan" olarak nitelese de, İstanbul’daki en etkileyici manzaralara sahip su yapılarından biri olduğunu yazmaktadır. Müller (1897), Belgrad Ormanı’na doğru yapılan gezilerde kemerin ihtişamından bahsederken, 19. yüzyılda Boğaziçi’nde yaşayan Avrupalı diplomat ve yerli elitlerin de kemerin manzarasından sıklıkla etkilendiği aktarılmaktadır.

Bahçeköy yerleşimi içinde, su yolunu destekleyen tek açıklıklı ve tonozlu küçük bir taş kemer daha bulunmaktadır. Bu yapı, dere geçişinin sağlandığı noktalardan biri olarak sistemin tamamlayıcı elemanları arasında yer alır.

Galeri

• 
• 
• 
•