Bassel Hartabil
Bassel Hartabil | |
|---|---|
| باسل خرطبيل | |
.jpg) | |
| Doğum | 22 Mayıs 1981 Şam, Suriye |
| Ölüm | 3 Ekim 2015 (34 yaşında) |
| Meslek | Yazılım mühendisi |
| Tanınma nedeni | Aiki Framework, Openclipart, Open Font Library, Fabricatorz, Mozilla, Creative Commons |
| İmza | |
 | |
Bassel Hartabil (bilinen adıyla Bassel Safadi), (Arapça: باسل خرطبيل) (22 Mayıs 1981, Şam-3 Ekim 2015), Suriyeli-Filistinli açık kaynak yazılım geliştirici.[1]
Özgür yazılım ve özgür internet kültürünü geliştirmeye yönelik çalışmalar yapan yazılımcı, 2012 yılında Suriye’deki sivil ayaklanmaların birinci yıldönümü sırasında Şam’da Suriye hükûmeti tarafından tutuklanmış ve 2015'te idam edilmiştir.
Tutuklanmasının tam nedeni hiçbir zaman açıklanmamış olan Hartabil'in[2] Ekim 2015'te bilinmeyen bir yere transfer edildikten sonra yargılandığı, işkence gördüğü, Kasım ayında ölüme mahkûm edildiği duyuldu; nerede olduğunun açıklanması ve kurtarılması için açık yazılım camiası ve insan hakları örgütlerinin yaptığı tüm girişimler ve protestolara rağmen nerede olduğu öğrenilemedi.[2] Şam kırsalındaki bir başka hapishaneye transfer edildikten birkaç gün sonra idam edildiği bilgisi, tutuklanmasından 5 yıl sonra doğrulanmış ve 1 Ağustos 2017'de eşi tarafından sosyal medya hesabı üzerinden duyurulmuştur.[3][4]
Creative Commons Suriye yöneticisi olan Bassel Hartabil, Mozilla Firefox, Vikipedi, Openclipart, Fabricator ve Sharism projelerine destek vermekteydi. Çalışmaları Suriyelilerin internete özgürce bağlanabilmelerini, içeriklerini paylaşabilmelerini ve teknik konularda daha fazla bilgi edinebilmelerini sağlamıştır. En önemli çalışması Arapça Creative Commons için ortak bir dil oluşturmasıdır.[2] IŞİD örgütünün yıktığı antik Palmira harabelerinin üç boyutlu canlandırılması ile ilgili projenin fikir babası idi ve ortadan kaybolduğu Ekim 2015’e kadar hapishaneden de bu projeye katkı sağlamıştır.
Bassel Hartabil, Foreign Policy dergisinin "2012 Dünyanın En Önemli 100 Düşünürü" listesine girmiş, 2013'te de İngiltere merkezli Sansür Endeksi Örgütü'nün ifade özgürlüğü ödülünü almaya hak kazanmıştır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ McKernan, Bethan. "Bassel Khartabil Safadi dead: One of Syria's most famous activists has been executed in prison, widow confirms". Independent.co.uk, 2 Ağustos 2017. 13 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017.
- ^ a b c Nebil, Füsun Sarp. "Diktatörlükler, gazeteciler ve insan hakları savunucuları kadar geliştiricileri de hedef alıyor". t24.com.tr haber sitesi, 24 ocak 2016. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.
- ^ "Offline: Bassel (Safadi) Khartabil". Electronic Frontier Forum sitesi, 1 Ağustos 2017. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.
- ^ "Esed rejimi Suriyeli ünlü aktivisti idam etmiş". trthaber.com sitesi, 2 Ağustps 2017. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.
- ^ "Washington: Esed rejiminin gerçekleştirdiği eylemler yasa dışı". Şark'ul Avsat Türkçe, 5 Ağustos 2017. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kurucusu olduğu NewPalmyra dijital arkeoloji projesi 22 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
