Bellum se ipsum alet
Bellum se ipsum alet (Latince: "Savaş kendini besler") veya bellum se ipsum alit (Türkçe: "Savaş kendini besler", Fransızca: La guerre doit se nourrir elle-même) ve Almanca çevirisiyle Der Krieg ernährt den Krieg, işgal altındaki toprakların kaynaklarıyla orduları besleme ve finanse etme askeri stratejisini tanımlar. Bu strateji, aynı zamanda işgal edilen topraklarda kitlesel açlıkla ilişkilidir.
Bu ifade, Antik Roma devlet adamı Marcus Porcius Cato tarafından ortaya atılmıştır. Başlangıçta, bu strateji özellikle Otuz Yıl Savaşları (1618–1648) ile ilişkilendirilmiştir.[1][2][3]
Kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]"Bellum se ipsum alet" ifadesi, Roma tarihçisi Titus Livius'un (MÖ 59 - MS 17) yazdığı Ab urbe condita libri XXXIV,9,12 adlı eserinde ilk kez geçmiştir. Livius, bu ifadeyi, Antik Roma devlet adamı Marcus Porcius (Yaşlı Cato)'ya (MÖ 234–149) atfetmiştir. Livius’a göre, Marcus Porcius MÖ 195’te Hispania’nın fethinde bu ifadeyi kullanmış, İberya'da (günümüz İspanya ve Portekiz) ordusuna ek malzeme almayı reddetmiştir.[2][4][5]
Bu slogan, Otuz Yıl Savaşları'na referansla daha da yaygınlaşmıştır. Friedrich Schiller, yarı tarihsel drama Wallenstein (I/2, The Piccolomini) adlı eserinde, Albrecht von Wallenstein’in ordusunda bir general olan Johann Ludwig Hektor von Isolani'nin, diğer komutanlarla yaptığı bir konuşmada bu sözleri sarf ettiğini belirtir.[3][6]
| Illo: | Ei was! Es war ein gutes Jahr, der Bauer kann / Schon wieder geben! | Ne olmuş yani! İyi bir yıl oldu, köylü yeniden verebilecek! |
| Questenberg: | Ja, wenn Sie von Herden / Und Weideplätzen reden, Herr Feldmarschall - | Evet, eğer sürülerden ve otlaklardan bahsediyorsanız, mareşalim! |
| Isolani: | Der Krieg ernährt den Krieg. Gehn Bauern drauf / Ei, so gewinnt der Kaiser mehr Soldaten. | Savaş savaşı besler. Köylüler ölür, ah! Böylece İmparator daha fazla asker kazanır. |
| Questenberg: | Und wird um so viel Untertanen ärmer! | Ve o kadar çok tebaasını kaybeder! |
| Isolani: | Pah! Seine Untertanen sind wir alle! | Eh! Hepimiz onun tebaasıyız! |
Otuz Yıl Savaşları
[değiştir | kaynağı değiştir]Otuz Yıl Savaşları'ndan önce, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun yasaları, orduları finanse etmek için özel savaş vergileri toplama düzenlemesini öngörüyordu. Ancak, savaş sırasında oluşturulan büyük ordular için gereken fonlar, savaşın yöneticilerinin bu vergilerden elde ettikleri gelirden çok daha fazla oldu ve bu da onları ek, olumsuz önlemler almaya zorladı; bunlar arasında borçlanma ve para değerinin düşürülmesi de vardı. Savaşın ilerleyen süreçlerinde, bellum se ipsum alet ilkesinin iki aşamalı bir şekilde uygulandığı görüldü: İlk olarak, ordu için gereken gıda temini, bu ordunun işgal ettiği topraklardan doğrudan sağlanıyordu. Daha sonra ise askerlerin maaşları da işgal edilen topraklardan sağlanmaya başlandı.[7]
Tilly'nin 1623'te bellum se ipsum alet ilkesini işgal altındaki düşman topraklarında uygulaması
[değiştir | kaynağı değiştir]1623'te, bu ilke, Üst Sakson Dairesi tarafından kendi topraklarında, ayrıca Johann Tserclaes tarafından, Katolik Ligi'nin ordusunun komutanı olarak düşman topraklarında uygulanmıştır. Üst Sakson Dairesi, savunması için bir ordu kurmuş ve bu orduyu kendi topraklarına yaymıştı. Bu topraklar Kontributionsbezirke (katkı bölgeleri) adı verilen bölgelere ayrılmış, her biri askerler ve atlar için belirli miktarlarda yiyecek temin etmekle yükümlüydü. Askerler, sıradan halkın evlerine yerleştirilmiş ve halk, onlara barınma, yiyecek ve Servisgeld adı verilen bir miktar para sağlamak zorunda kalmıştı. Bu para, askerin odun ve tuz satın almasına imkan tanıyordu.[7]
Bu önlemler, dairenin soyluları tarafından kendi kendilerine uygulanmış ve yerel otoriteler bu önlemleri uygulamakla yükümlü kılınmıştı. Buna karşın, Tilly, aynı yıl işgal ettiği Hersfeld topraklarında benzer önlemleri zorla uygulamıştır. Onun talep ettiği katkılar aşırı yüksek olup, bunlar askeri yöntemlerle toplanmıştır.[7]
Wallenstein ve bellum se ipsum alet
[değiştir | kaynağı değiştir]1625'te, Albrecht von Wallenstein, Kutsal Roma İmparatoru II. Ferdinand'a bir ordu kurmayı ve bunu kendisinin finanse edeceğini vaat etmiştir. II. Ferdinand, Wallenstein'a işgal ettiği toprakları kullanma izni vermiş, ancak paranın zorla toplanmaması gerektiğini belirtmişti. Fakat bu uyarı dikkate alınmamış ve ordu tamamen katkılar ve savaş ganimeti ile beslenip maaşlandırılmıştır. Sonrasında, savaşta yer alan tüm ordular bellum se ipsum alet ilkesini benimsemiştir.[8]
İşgal altındaki topraklardan toplanan katkılar, Kontributionsbezirke'lere bölünerek, askeri kuvvet ve yerel otoriteler aracılığıyla toplanmıştır. Bu süreçte, etkilenen topraklar harabe haline gelmiştir. Otuz Yıl Savaşları sırasında askeri taleplerin karşılanabilmesi için para borçlanma ihtiyacı doğmuş ve bu borçlar, birçok Alman topluluğu tarafından 18. yüzyıla kadar taşınmıştır.[9]
2. Dünya Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası 1941'de Sovyetler Birliği'ni işgal etti. Fakat fethedilen topraklar, Nazi Almanyası'nın beklediği kadar kaynak sağlamadı; bu, Sovyet planlı ekonomisinin önceki zorlukları ve işgal sırasında yaşanan yıkımlar nedeniyle oldu. Bunun üzerine, Reichsmarschall Hermann Göring, Altreich ve orduyu yiyecek tedarikinde aksama yaşanmaması için yerel halk üzerinde kısıtlamalar getirdi. Bu önlemlerin sonuçlarının farkında olan Göring, Eylül 1941'de işgal altındaki bölgelerde "Otuz Yıl Savaşları'ndan sonra en büyük açlığın" yaşanacağına dair bir kehanette bulundu. 1942'de ise bu topraklardaki Nazi stratejisini açıkça "bellum se ipsum alet" (savaşın kendi kendini beslemesi) olarak tanımladı.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "A hundred years ago". Nature. 278 (5703): 402-402. Mart 1979. doi:10.1038/278402b0. ISSN 0028-0836.
- ^ a b Author index, Elsevier, 2008, ss. 579-58014 Ekim 2025
- ^ a b Reaka-Kudla, Marjorie L. (2001), Crustaceans, Elsevier, ss. 915-94314 Ekim 2025
- ^ Plankenbühler, Roland; Feiten, Bernhard; Lauterbach, Thomas (2 Nisan 2002). "Data Services and Applications". Digital Audio Broadcasting: 101-118. doi:10.1002/0470841702.ch4.
- ^ Demandt, Alexander (31 Aralık 2000), Rom - Weltmacht im Widerstreit, De Gruyter, ss. 1-914 Ekim 2025
- ^ Powell, John L. (Mayıs 2004). "Biographic Sketch: Powell's Pearls: Walter Schiller, MD (1887–1960)". Obstetrical & Gynecological Survey. 59 (5): 319-320. doi:10.1097/00006254-200405000-00003. ISSN 0029-7828.
- ^ a b c Krüger, Oswald (2005), Kunststoffe, Springer Berlin Heidelberg, ss. 343-41414 Ekim 2025
- ^ Beier, Ekkehard (1997), A Generic Approach to Computer Graphics, Springer Berlin Heidelberg, ss. 227-23814 Ekim 2025
- ^ Krüger, Thomas (Şubat 2005). "Die Sparkasse als Einkaufswelt". Bankmagazin. 54 (2): 38-38. doi:10.1007/bf03230402. ISSN 0944-3223.
- ^ Neumärker, Bernhard (1 Mayıs 2007). "Neuroeconomics and the Economic Logic of Behavior". Analyse & Kritik. 29 (1): 60-85. doi:10.1515/auk-2007-0105. ISSN 2365-9858.