Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi
 Narikala kalesinden Aziz Beytüllahim Kilisesi görünümü (ön planda) | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Eski Tiflis, Gürcistan |
| Koordinatlar | 41°41′20″K 44°48′17″D / 41.68889°K 44.80472°D |
| İnanç | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Mimari | |
| Mimari biçim | Ermeni |
| İnşaat başlangıcı | 13. yüzyılın ikinci yarısı |
| Tamamlanma | 1727 |
Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi (Gürcüce: ზემო ბეთლემის მაცხოვრის შობის ტაძარი, zemo betlemis matskhovris shobis tadzari; Ermenice: Բեթղեհեմի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի Betlehemi Surb Astvatsatsin yekeghetsi; ayrıca bilinen adıyla Yukarı Beytüllahim Kilisesi)[1] Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te konumlanmış bir kilisedir. 18. yüzyılda daha eski bir kilisenin arazisine Ermeni kilisesi olarak inşa edilen kilise, günümüzde Gürcü Ortodoks kilisesi olarak faaliyet göstermektedir.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yukarı Beytüllahim Kilisesi, Tiflis'in Kldis-Ubani (Roç Bölgesi) ilçesindeki Narikala kalesinin eteğinde bulunmaktadır. Kiliseden önce şapel inşa edilmiş, ancak şapel inşa edilirken inşaatın yöneticisi rahip Gregory ölmüş ve şapelin yanına gömülmüştür. İnşaat, torunu Barsegh tarafından tamamlanmıştır. Uzun süre ibadetler o şapelde yapılmış ve kilise tamamlanmamıştır. Kara taştan inşa edilen üst kısımlar, Nadir Şah'ın Hindistan seferine katılan Ağa-Melik Bebutyan tarafından yapılmıştır. Bebutyan, 1724 yılında Türklerle yapılan bir savaşta ölmüştür. Ölmeden önce, Yeni Culfa'daki Azize Yekaterina Manastırı'ndan iki rahibeyi kiliseye davet etmiştir. Bebutyan'ın oğlu Melik Avetis çitleri inşa etmiştir. Kilise rahipleri Melikset ve Mesrop Ter-Grigoryan'a göre, yeni kilise, Hacı-Parukh, Baghdasar, Harutyun ve Stepan'ın işbirliğiyle rahip Sargis tarafından kurulmuştur. Şapel, 13. yüzyılın sonlarında inşa edilmiştir. Daha büyük bir kilisenin inşaatı Katolikos Eghiazar (1681–1691) ve Alexander (1706–1714) döneminde yapılmıştır. 18. yüzyılın ikinci yarısında kilisenin başpiskoposu Mhitar olmuştur. Mhitar, kilisedeki hazinelerinin saklandığı yeri göstermeyi reddettiği için Ağa Muhammed Şah tarafından öldürülmüştür. Mhitar'dan sonra rahip olan oğlu, yazıtlarda çokça bahsedilen "doğuştan yetenekli rahip" Stepanos'tur. 1981 yılında, kilisenin içindeki kazılarda, şapelin bodrum katı bulunmuştur.[2]
Gürcü sahiplenmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1994 yılında kilise, Gürcü Ortodoks Kilisesi'ne bağlanmıştır.[1] 1990 yılında, kilisedeki orijinal Ermeni haçı kaldırılmıştır. 1990-1991 yıllarında, kubbenin içindeki Ermeni freskleri silinmiştir. Ayrıca, aslen 1898 yılında inşa edilmiş bir Ermeni sunak parçası, yapımını gösteren Ermenice yazıtıyla beraber 1990'ların başında tamamen yıkılmıştır. Vaftiz havuzu da tamamen tahrip edilmiştir. 17. yüzyılın sonlarında yazılmış Ermenice haçkar girişten kaldırılmış ve sonrasında ortadan kaybolmuştur.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi (ortada) ve Eski Tiflis'teki iki Ermeni Kilisesinin görünümü: Stephanos Kilisesi (en sağda) ve Yorgi Kilisesi (merkez solda) -
Aziz Bethlehem Kilisesi (merkezin üstünde) ile Ermeni Mahallesi'nin bir başka görünümü -
.jpg)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Tbilisi Explorer: Upper Bethlehem". City of Tbilisi, Georgia. 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
- ^ "Бетхем Сурб Аствацатин". 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2019.