Bilhorod-Dnistrovski

Bilhorod Dnistrovskyi
Şehir
Білгород-Дністровський
Bayrak Arma
Bilhorod Dnistrovskyi
Ülke	Ukrayna
Oblast	Odessa Oblastı
Rayon (yönetim)	Bilhorod-Dnistrovskyi
İdare
• Belediye Başkanı	Mikola Mikolajovics Dacenko
Yüzölçümü
• Toplam	31 km²
Nüfus  (2025)
• Toplam	46.751
• Yoğunluk	1.622/km²
Zaman dilimi	UTCUTC+2 (EET)
Resmî site http://www.bilgorod-d.org.ua/

Bilhorod-Dnistrovski (tarihi Akkirman), Ukrayna'nın güneybatısında, tarihi Basarabya bölgesinde (bugünkü Odessa Oblastı)'nda bulunan Belgorod-Dnestrovsky Rayonunun merkez şehridir. Dinyester nehrinin Karadeniz'e ulaştığı noktada oluşan haliçin sağ kıyısında yer almaktadır.

Adları

Bilhorod-Dnistrovskyi Ukraynaca Bilhorod-Dnistrovsky veya Bilhorod-Dnistrovskyy olarak da anılır. Dnistrovsky daha sonraları, Sloboda Ukrayna'da bulunan ve benzer bir isim taşıyan Bilhorod'dan ayırt etmek için eklenmiştir.

Şu anki yerleşim alanında daha önce kurulan yerleşimler Antik Yunanlar tarafından Ophiusa (Οφιούσα) ya da Tyras (Τύρας) (aynı zamanda Dinyester nehrinin de adıydı) olarak anılmıştı. Romalılar ise Album Castrum ("ak kale") dediler.

Bizans kalesi ilk başta Asperon olarak adlanmıştır. Bu ad, beyaz deniz kabukları dolu dik kıyısı nedeniyle, yerel Türk dillerinden Peçenekce "ak" sözcüğüne dayanır. "Ak" sözcüğü bugüne dek şehrin adının temel anlamı olagelmiştir. Şehrin adı çeşitli dillerde "ak şehir" ya da "ak kaya"nın tercümesi şeklindedir: Bulgarca Белгород Днестровски (Belgorod-Dnestrovski), Gagauzca Akerman, Lehçe Białogród nad Dniestrem, Macarca Dnyeszterfehérvár, İbranice עיר לבנה (Ir Levana) ve Almanca konuşan yerliler tarafından genellikle Akkerman kısmen de Walachisch Weißenburg.

Şehrin isminin Yunanca biçimleri Leukopolis (Λευκόπολις, "ak şehir"), Asprokastron (Ασπρόκαστρον, Asperondan) ve Maurokastron (Μαυρόκαστρον, ironik olarak "kara kale") olmuş, bu sonuncusu Latinceye Maurocastrum ve Moncastrum olarak geçmiş ve daha sonra, İtalyanca Moncastro ya da Maurocastroya dönüşmüştür.

1503-1918 ve 1940-1941 arasında şehir Akkerman (Rusça: Аккерман, Türkçe "Ak Kale") olarak anıldı. 1918-1944 arasında (1940-1941'deki kısa değişiklik hariç), şehir Romanca adıyla Cetatea Albă ("white citadel") ya da Bolgrad olarak adlandırıldı. 1944-1991 arasında şehir en çok Rusça adıyla Belgorod-Dnestrovskiy (Бе́лгород-Днестро́вский, "Dinyester'in beyaz şehri") olarak bilindi. Şu anda şehrin en yaygın kullanılan adı Ukraynaca ile aynı olarak Bilhorod-Dnistrovs’kyidir.

Tarihçe

MÖ 6. yüzyılda Miletli koloniciler bugünkü Bilhorod-Dnistrovski'nin bulunduğu yerde Tyras yerleşimini kurdular.

14. yüzyılda şehir kısa bir süre için Cenevizliler ve Macar kralı Louis I tarafından kontrol edildi. Sfântul Ioan cel Nou (yeni Saint John), Moldova'nın azizi, 1330'daki bir Nogay saldırısında şehit düştü. 1391'de Cetatea Albă yeni kurulan Moldova'nın Dinyester üzerindeki son şehriydi ve sonraki yüzyılda ikinci büyük kenti, en önemli limanı ve önemli bir kalesi olarak kaldı.

II. Bayezid' in "Boğdan Seferi" sırasında 11 Ağustos 1484 yılında Osmanlı topraklarına katıldı. Fetihten sonraki dönemde yerleşim sancakbeyliği haline getirildi. Osmanlı döneminde Akkirman Kalesi stratejik olarak büyük bir öneme sahipti. 1789 yılında Rus kuvvetlerince ele geçirildi ancak 1792 yılında imzalanan Yaş Antlaşması ile Osmanlı' ya iade edildi. 1806'da yeniden Rus işgaline uğradı. Bükreş Antlaşması (1812) ile Rus İmparatorluğu topraklarında kaldı.

1918'de Romanya Krallığı'nın idaresine geçen ve Cetatea Albă adını alan Akkirman 1940 tarihinde Sovyetler Birliği tarafından ilhak edildi. Ancak 1941-1944 arasında yeniden Romanya'nın egemenliğinde kaldı. 1944 yılında Kızıl Ordu tarafından ele geçirildi. 1946 yılında ismi "Belgorod-Dnestrovskiy" olarak değiştirildi. Akkirman 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Ukrayna topraklarında katıldı.

Yetiştirdiği kişiler

• Elena Cernei, Romanyalı opera şarkıcısı
• Nicolae Văcăroiu, Romanya eski başbakanı ve başkanı
• Porfiriy Stamatov (1840–1925), Bulgaristan Adalet Bakanı (1881)