Bitki ikincil metabolizması
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mayıs 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2016) |
Bitki ikincil metabolizması bitkinin büyümesine ve gelişmesine destek olmayan fakat bitkinin yaşam alanından yaşam mücadelesi için gerek duyduğu büyük miktarda özelleşmiş bileşik üretir. İkincil metabolizma birincil metabolizmadan devşirilmiş biyosentetik enzimleri ve yapı taşlarını kullanmasından dolayı birincil metabolizma ile bağlantılıdır. Birincil metabolizma genetik kodu proteinlere, karbonhidratlara ve aminoasitlere dönüştürerek bitkinin büyümesini ve tohum üretmesini sağlayan bütün ana fizyolojik işlemleri yönetir. Diğer canlılarla mutalist ilişki açısından ikincil metabolizmadan gelen özelleşmiş bileşikler önem taşır. Yükseleln UV-radyasyonu gibi abiyotik şiddetlerle başa çıkmakta da yardım ederler. İkincil metabolizmanın geniş işlevsel görünümü hala tam olarak anlaşılamamıştır. Her halükarda, birincil ve ikincil metabolizma arasındaki iyi denge bitkinin en iyi şekilde büyümesi, gelişmesi ve değişen çevre koşulları ile başedebilmesini sağlar. Bahsi geçen özelleşmiş bileşikler arasında alkaloidler, flavonoidleri de içeren polifenoller ve terpenoidler iyi bilinenleridir. İnsanlar bu bileşikleri veya kökenlerinin geldiği bitkileri tıp ve eğlence (uyuşturucu) amaçlı oldukça sık kullanırlar.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]İkincil metabolizma ile ilgili araştırmalara ilk defa 19. yüzyılın sonlarında başlanmıştır fakat hala bu bileşiklerin tam olarak işlevleri ve kullanılışları üzerinde bir netlik yoktur.