Bobisgeri
Bobisgeri (Gürcüce: ბობისგერი), tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesinde ortadan kalkmış bir köydür. Yerleşim alanı Zümrüt (Pertusi) köyünün sınırları içinde bulunmaktadır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Bobisgeri köyünün bulunduğu Tao bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan yerlerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılda, 1549 tarihli Gürcistan seferinin ardından Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde varlığı bilinen ve Gürcüce yazıtları tespit edilmiş olan Bobisgeri Kilisesi de bu dönemden kalmıştı.[2]
Bobisgeri köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Oltu sancağının Kop (Kvabi) nahiyesine bağlı köylerden biriydi. “Bobizger” olarak kaydedilmiş olan köy bu tarihte tamamen boşalmıştı.[3] Osmanlı-Gürcü savaşı sırasında köy terk edilmiş veya sonradan boşaltılmış olabilir.
Bobisgeri köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Ancak, 1886 Rus nüfus tespitinde Pertusi Oltu sancağının Oltu kazasına (uçastok) bağlı Nusungi nahiyesinin köylerinden biri olarak kaydedildiği halde, Bobisgeri ayrı bir köy olarak yer almamıştır.[4]
Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1907 yılında, Bobisgeri köyünde Ermenilerin yaşadığını yazmıştır. Rus idaresinin, tıpkı Pertusi köyünde olduğu gibi, Bobisgeri köyüne geç dönemde Ermenileri yerleştirilmiş olduğu bu tespitten anlaşılmaktadır. Bobisgeri Kilisesi'ndeki Gürcüce yazıtlar ise, Osmanlı dönemi öncesinde buranın bir Gürcü köyü olduğunu göstermektedir. Takaişvili'nin verdiği bilgiye göre, Bobisgeri köyü Pertusi köyünün aşağısında, alçak bir alanda yer alıyor ve yazın burada kimse yaşamıyordu. Nitekim Bobisgeri Kilisesi de Pertusi köyünün 4 kilometre kuzeyinde bulunuyordu.[1][2]
Bobisgeri köyü tamamen ortadan kalkmış, geriye sadece buradaki kiliseden kalıntılar kalmıştır. Bu eski yerleşimin bulunduğu yer günümüzde “Bobuzgir” olarak adlandırılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 10. ISBN 978-9941-9470-9-4
- ^ a b Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli’de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (არქეოლოგიური ექსპედიცია კოლა-ოთისში და ჩანგლში 1907 წელს), Paris, 1938, s. 43-45.
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 78/ 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı": 711-722.