Bolivya devlet başkanı
| Bolivya Devlet Başkanı | |
|---|---|
| Presidente del Estado Plurinacional de Bolivia | |
 Bolivya arması | |
| Görev süresi | 5 yıl, bir kez tekrar seçilebilir |
| İlk sahibi | Simón Bolívar |
| Oluşum | 11 Ağustos 1825 |
Bolivya devlet başkanı (İspanyolca: Presidente de Bolivia ) ya da resmî olarak Çokuluslu Bolivya Devleti Başkanı (İspanyolca: Presidente del Estado Plurinacional de Bolivia ), Güney Amerika ülkesi Bolivya'nın devlet başkanı, hükûmet başkanı ve Bolivya Silahlı Kuvvetleri'nin generalidir.
Bolivya Anayasası'na göre, başkan halk oyu ile beş yıllık bir süre için seçilir ve başkanın görev yapabileceği dönem sayısında herhangi bir sınırlama yoktur.[1] Hiçbir aday çoğunluğu sağlayamazsa (bu, %50'den fazla veya alternatif olarak en az %40 ve ikinci sıradaki adaydan en az %10 fazla olarak tanımlanır), en çok oy alan iki aday ikinci tura kalır.
Rodrigo Paz Pereira, Bolivya'nın 68. ve görevdeki devlet başkanı olup, 8 Kasım 2025 tarihinde göreve başlamıştır.
Anayasal tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuruluş
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Ağustos 1825'te Bolivya Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etti ve Simón Bolívar'ı devlet başkanı ilan etti. Bolívar'ın 12 Ağustos'ta ülkeye gelişinden itibaren ülkenin resmî yöneticisi olduğu kesinlikle doğru olsa da, onun cumhuriyetin ilk başkanı olarak kabul edilip edilmemesi gerektiği konusunda akademisyenler arasında bir fikir ayrılığı bulunmaktadır.[2] Bolivyalı tarihçi Isaac Sandoval'ın "Bolivya'nın Toplumsal Oluşumunda Siyasal Gelişme" adlı kitabında yaptığı araştırmalara göre, Bolivya'nın ilk devlet başkanının Bolivar değil, Antonio José de Sucre olduğu belirtilmektedir. Bunun nedeni, Bolívar'ın yasal belgelerde hiçbir zaman devlet başkanı olarak anılmaması ve 29 Aralık 1825'te Sucre lehine unvanından vazgeçerek hiçbir zaman yemin etmemiş olmasıdır. Öte yandan Sucre, ülkenin ilk anayasası 19 Kasım 1826'da ilan edildiğinde devlet başkanıydı.[3]
Tarihçi ve "Bolivya Başkanları: Vazolar ve Tüfekler Arasında" adlı kitabın yazarı Carlos Mesa, Bolívar'ın gerçekten de ilk başkan olduğunu ve kendisinden bu unvanla birlikte bahsedilmemesinin, o dönemde yasal belgelerde "başkan" teriminin yaygın olarak kullanılmamasından kaynaklandığını ileri sürmektedir. Mesa, Bolívar'ı "kurtarıcı" ilan eden ve ona "Cumhuriyetin Yüce Yürütme Gücü" veren 11 Ağustos 1825 tarihli kongre kararnamesine işaret ediyor. Durum ne olursa olsun, Simón Bolívar'ın ilk başkan olarak konumu en genel kabul gören duruştur.
1826 Siyasi Anayasası, aynı zamanda Bolivarcı Anayasa olarak da bilinir, Simón Bolívar tarafından hazırlanan, 6 Kasım 1826'da Genel Kurucu Kongre tarafından onaylanan ve 19 Kasım 1826'da Antonio José de Sucre tarafından ilan edilen ilk anayasal metindi.[4] Bu ilk örnekte başkanlık, bir halefi seçme ve atama yetkisine sahip, ömür boyu süren bir pozisyondu. Ömür boyu görev, 1831 Siyasi Anayasasını yürürlüğe koyan Andrés de Santa Cruz'un başkanlığı sırasında kaldırıldı [5] Bunun yerine, başkan dört yıllık bir dönem için görev yapacak ve sınırsız olarak yeniden seçilme yetkisine sahip olacak.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The World Factbook – Central Intelligence Agency". cia.gov (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2017.
- ^ Mendoza, Luz. "¿Quién fue el primer presidente de Bolivia?; se enciende el debate por el cargo de Simón Bolívar". eju.tv (İspanyolca). 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020.
- ^ "Primera Constitucion Política de Bolivia o Constitución Bolivariana". APUNTES JURIDICOS™. 15 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020.
- ^ "Bolivia: Constitución política de 1826, 19 de noviembre de 1826". lexivox.org. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020.
- ^ "Bolivia: Constitución política de 1831, 14 de agosto de 1831". lexivox.org. 14 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- (İspanyolca) Gallery of Presidents of Bolivia
.svg)