Bromobenzil siyanür

Bromobenzil siyanür (BBC), askeri dilde camite (CA) olarak da bilinir, eski bir göz yaşartıcı maddedir^[1] ve İtilaf Devletleri tarafından I. Dünya Savaşı'nda kullanıma sunulmuş olup, kloroasetofenon ile birlikte Kimyasal Savaş Servisi tarafından benimsenen standart bir maddedir.^[2] 1930'larda kullanımdan kaldırıldığı düşünülse de, Gürcistan hükümeti tarafından protestoları bastırmak için 2024 yılında kullanıldığı tespit edilmiştir.^[3]

I. Dünya Savaşı'nda uygulandığında, aşırı gücü ve kalıcılığı nedeniyle göz yaşartıcı maddelerin kullanımında devrim yaratmıştır.^[4] BBC, camite gazı, klor gazı gibi toksiktir.^[5]

2024'te protestoculara karşı kullanılması

Eski bir yöntem olarak tanımlanmasına rağmen, Gürcistan polisinin Kasım 2024'te Tiflis'teki sivil protestoculara karşı camite kullandığı ve bunu protestoculara sıkılan tazyikli sauya katıldığı tespit edilmiştir. Dr. Konstantine Çahunaşvili'nin camitenin bu kullanımıyla ilgili bir makalesi, Toxicology Reports dergisince kabul edilmiş ve yayımlanmıştır.^[6]^[7]

Kaynakça

^ Davies, W; MacLaren, J. A (1951). "330. The reaction of α-bromobenzyl cyanide with ethyl xanthamidate (thioncarbamate)". J. Chem. Soc. ss. 1434-1437. doi:10.1039/JR9510001434.
^ "Physical properties of Brombenzyl(sic) cyanide (C.A.)". Chemical Warfare Bulletin. 12 (312). 1926. s. 8 – babel.hathitrust.org vasıtasıyla.
^ Max Hudson, Oana Marocico, Sarah Buckley "BBC'nin ulaştığı kanıtlara göre Gürcistan'da protestoculara 1. Dünya Savaşı'nda kullanılan kimyasal sıkıldı" (1 Aralık 2025) - BBC Türkçe
^ Sartori, Mario (1939). The War Gases. D. Van Nostrand. s. 196 – archive.org vasıtasıyla.
^ Fries, Amos A.; West, Clarence J. (1921). Chemical Warfare. First. McGraw-Hill. ss. 142-143.
^ Max Hudson, Oana Marocico, Sarah Buckley "BBC'nin ulaştığı kanıtlara göre Gürcistan'da protestoculara 1. Dünya Savaşı'nda kullanılan kimyasal sıkıldı" (1 Aralık 2025) - BBC Türkçe
^ Hudson, Max; Marocico, Oana; Buckley, Sarah (30 Kasım 2025). "WW1 toxic compound sprayed on Georgian protesters, BBC evidence suggests". BBC. Erişim tarihi: 30 Kasım 2025. Georgia's authorities used a World War One-era chemical weapon to quell anti-government protesters last year, evidence gathered by the BBC suggests.

[1] Davies, W; MacLaren, J. A (1951). "330. The reaction of α-bromobenzyl cyanide with ethyl xanthamidate (thioncarbamate)". J. Chem. Soc. ss. 1434-1437. doi:10.1039/JR9510001434.

[2] "Physical properties of Brombenzyl(sic) cyanide (C.A.)". Chemical Warfare Bulletin. 12 (312). 1926. s. 8 – babel.hathitrust.org vasıtasıyla.

[3] Max Hudson, Oana Marocico, Sarah Buckley "BBC'nin ulaştığı kanıtlara göre Gürcistan'da protestoculara 1. Dünya Savaşı'nda kullanılan kimyasal sıkıldı" (1 Aralık 2025) - BBC Türkçe

[4] Sartori, Mario (1939). The War Gases. D. Van Nostrand. s. 196 – archive.org vasıtasıyla.

[5] Fries, Amos A.; West, Clarence J. (1921). Chemical Warfare. First. McGraw-Hill. ss. 142-143.

[6] Max Hudson, Oana Marocico, Sarah Buckley "BBC'nin ulaştığı kanıtlara göre Gürcistan'da protestoculara 1. Dünya Savaşı'nda kullanılan kimyasal sıkıldı" (1 Aralık 2025) - BBC Türkçe

[HudsonBBC2025-7] Hudson, Max; Marocico, Oana; Buckley, Sarah (30 Kasım 2025). "WW1 toxic compound sprayed on Georgian protesters, BBC evidence suggests". BBC. Erişim tarihi: 30 Kasım 2025. Georgia's authorities used a World War One-era chemical weapon to quell anti-government protesters last year, evidence gathered by the BBC suggests.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]