Filippo Brunelleschi

Filippo Brunelleschi
Genel bilgiler
Doğum adı	Filippo di ser Brunellesco di Lippo Lapi
Doğum	1377 Floransa, İtalya
Ölüm	15 Nisan 1446 (68-69 yaşlarında) Bilinmiyor
Uyruk	İtalyan
Alanı	Mimarlık, Heykel, Makine Mühendisliği
Katıldığı akımlar	Early Renaissance İtalyan Rönesansı
Ünlü yapıtları	Dome of Santa Maria del Fiore

Filippo Brunelleschi (1377 - 15 Nisan 1446), Floransalı sanatçı ve İtalyan rönesans temsilcilerindendir.

Yaşamı

İyi bir heykel sanatçısı ve kuyumcu da olan Brunelleschi, 15. yüzyılın başlarında Rönesans'ın ilklerinden sayılmaktadır. İtalyan stili mimarinin değişimine önemli katkıları olmuştur. Rönesans sanatının en gözde kişilerinden olan F. Brunelleschi, iyi bir eğitim ile geniş bir kültürel gelişim edindi. Kuyumculuk öğrenmesinin nedenlerinden biri de, o dönemde sanatçı olmak isteyen herkesin mutlaka bu mesleği öğrenmesinin gerekli oluşudur. Sonraları ise heykel sanatına eğildi. Lakin 1401 senesinde katıldığı Floransa vaftiz yerinin üçüncü kapısının tasarımı için açılan yarışmayı kazanamaması üzerine, mimarlığa yönelmeye karar verdi. Sonrasında, Donatello ile Roma'ya gidip Eski Çağ'ın anıtlarını izledi. İki yıl kadar sonra Floransa'ya döndüğünde, gotik bir üslup ile başlanılmış olan Santa Maria del Fiore kilisesinin yapımını tamamladıktan sonra, önemli bir yenilikçi olduğunu herkese kabul ettirdi: Kilisenin sekizgen bir kubbe kasnağı üstüne oturan kubbesini yaparken, Eski Çağ'ın mimarlığından ve kendi belirlediği noktalardan yararlanmıştı.

Mimar, eserlerinde Eski Çağ'a ait ilkeleri olduğu gibi kopya etmemiş, adeta yeniden yaratmıştır. Santa Maria del Fiore'den sonrasında yaptığı, yeni tip kilise örneği oluşturan yapının tamamında aynı özellikler, aynı ışıksal ve öz düzenleme ve düzlemlerin, kütlelerin aynı dengesel dağılımı ve birbiriyle boğumlanan aynı miktarlar gözlenmektedir. Tüm bu yapıtlarında ise, uzamın düzenlenmesi, sanatçının, birtakım mimari ögeleri ile yapının toplamı arasındaki orantılara uyumlu bir ritim vermiş olmak için gerekli olan matematiksel bağıntıların kendi mantığı üzerine kurulmuş kişisel tarz anlayışına bağlıdır.

Estetik olgusunun yasalarını bir bilim insanı anlayışı ile denetleyen bir sanat kişisi olan Brunelleschi, Rönesans sanatçılarının üzerinde çalıştıkları yapıtların ve manzaraların perspektifindeki dengeyi onaylamakta kullandıkları optik aygıtı bulmuştur. Günümüzde ise, Onbeşinci yüzyıl dönemi Floransa mimarisinin, hatta Rönesans döneminin tamamın mimarisinin Brunelleschi ilk birkaç yapıtıyla başladığı kabul edilir. (Bunlar, Ospedale degli İnnocenti; Floransa katedralinin çifte kubbesi isimli eserdir.)

Yapılarında Roma mimarisinde görülen kubbe, kemer, sütun gibi mimari öğeleri kullanmıştır. Yapımında çalıştığı Floransa Katedrali'nin kubbesi, Roma'daki Pantheon tapınağının kubbesinden sonra en anıtsal ve büyük kubbedir. Floransa'da San Lorenzo Kilisesi, Pitti Sarayı, Pazzi Şapeli ve Öksüzler Yurdu mimarın diğer eserlerindendir.

Duomo Santa Maria del Fiore yakınlarındaki Filippo Brunelleschi heykeli