Bucaş Antlaşması
 Antlaşmadan sonra Osmanlı Devleti sınırları | |
| Tür | Barış Antlaşması |
|---|---|
| İmzalanma | 18 Ekim 1672 |
| Yer | Bucaş |
Bucaş Antlaşması, 18 Ekim 1672 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan-Litvanya Birliği (Polonya) arasında imzalanmış bir barış antlaşmasıdır. Bu antlaşma Osmanlı Devleti'nin Batı'da toprak kazandığı son antlaşmadır. Ayrıca Osmanlı Devleti, Bucaş Antlaşması ile batıda en geniş sınırlarına ulaşmıştır.[1]
Hotin Antlaşması'ndan (1621) sonra, Lehistan-Litvanya Birliği ve Osmanlı İmparatorluğu arasında 50 yıl süren bir barış süreci yaşanmıştı. Osmanlı himayesindeki Ukrayna Kazaklarına saldıran Lehler, barışı bozdular. Sultan IV. Mehmet ve Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Ukrayna kazaklarının yardım istemesi üzerine, Lehistan seferine çıktılar. Kamaniçe Seferi olarak da adlandırılan seferde Türk ordusunun art arda kazandığı başarılardan sonra, Kırım Hanı'nın da aracılığıyla Lehistan barış istedi.[2]
İmzalanan Bucaş (Buczacs) Antlaşması'na (18 Ekim 1672) göre, Podolya Osmanlılara geçti, Ukrayna da Osmanlı himayesindeki Kazaklara bırakılıyordu. Lehistan Kırım Hanına vergi ödemeye devam ettiği gibi pişkeş adı altında her yıl Osmanlı İmparatorluğu'ne 22.000 de altın vergi ödemeye mecbur bırakılıyordu. Antlaşmanın diğer maddelerine göre, Lehistan'daki Lipka Tatarlarından Türk ordusuna katılanların mallarına ve ailelerine zarar verilmeyecekti. Antlaşma Kırım Tatarlarının ve Ukrayna Kazaklarının Lehistan'a yaptıkları akınları da yasaklıyordu.[3][2]
Lehistan meclisinin, bu antlaşmadaki vergi (pişkeş) maddesini kabul etmemesi üzerine, dört yıl sürecek olan 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı başladı. 27 Ekim 1676'da bugünkü Zorawno (Ukrayna) kentinde imzalanan İzvança Antlaşması ile 22.000 altından vazgeçilmek şartıyla, daha önce Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından imzalanan Bucaş Antlaşmasının maddeleri aynen kabul edildi.[4]
Bucaş Antlaşması'nın Başlıca Maddeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1-Leh kralı her sene Kasımdan Kasıma Osmanlı hazinesine yirmi iki bin altın pişkeş (vergi) verecek.[5]
- 2-Podolya ülkesi eski sınırıyla ve kalelerindeki cephane ve mühimmatıyla Osmanlılara teslim edilerek Leh kuvvetleri tarafından tahliye olacak.[5]
- 3-Ukrayna ülkesi eski sınırıyla Kazak hetmanı Doroşenko'ya verilecek ve bu ülkedeki Leh kuvvetleri tamamıyla Ukrayna'yı terk edecek.[5]
- 4-Lehistan Krallığı'nın İslâm Giray Han zamanından beri Kırım hanlarına vermeyi taahhüt eyledikleri vergi yine her sene Kırım hazinesine teslik edilecek ve buna mukabil Kırım hanı hiç bir suretle Lehistan'a taarruz etmeyecek.[3]
- 5-Osmanlı Devleti Avrupa Kıtası'nda herhangi bir devletle muharebe ettiği sırada Leh Devleti, Osmanlılara savaş yapan devlete herhangi bir vesile ile yardımda bulunmayacak.[6]
- 6-İlbav (Lemberg) şehrinin zaptedilmeyip muhasarasının kaldırılmasından dolayı Lehisan hükûmeti bir defaya mahsus olmak üzere seksen bin kuruş verecek.[6]
- 7-Podolya Eyaleti'nde zaptedilen ve edilmeyen kırk sekiz parça palanka Osmanlılara teslim edilecek.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Bucaş Antlaşması Kısaca Özeti". milliyet.com.tr. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Bucaş Antlaşması". anlatmaslar.com. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Uzunçarşılı 1995, ss. 424-425.
- ^ "Bucaş Antlaşması". TDV İslam Ansiklopedisi. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Uzunçarşılı 1995, s. 424.
- ^ a b c Uzunçarşılı 1995, s. 425.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1995) [1954]. II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar. Osmanlı Tarihi. III (6 bas.). Ankara: Türk Tarih Kurumu. ISBN 975-16-0013-8.
 Polonya antlaşmaları | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Krallık dönemi | |||||||||||
 Polonya-Litvanya Birliği |
| ||||||||||
| Cumhuriyet | |||||||||||
 | Polonya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
.svg){kind=small} | Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Antlaşma ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |