Córdoba Antlaşması
Córdoba Antlaşması, Meksika Bağımsızlık Savaşı'nın ardından Meksika'nın İspanya'dan bağımsızlığını ilan ettiği antlaşmadır. 24 Ağustos 1821'de Córdoba, Veracruz, Meksika'da imzalandı. Antlaşma Üç Garanti Ordusu'nun lideri Agustín de Iturbide ve İspanya Hükûmeti'nin temsilcisi olan Juan O'Donojú tarafından imzalandı. Antlaşmanın 17 maddesi vardı.[1] Her ne kadar antlaşma İspanyol ve Meksikalı yetkililerin Birinci Meksika İmparatorluğu'nun bağımsızlığını kabul ettikleri ilk belge olsa da, Meksika bağımsızlığı için dönüm noktası bu antlaşma değil, bağımsızlık savaşını başlatan Grito de Dolores olayı olarak kabul edilmiştir (16 Eylül 1810).
Antlaşma sonra İspanyol hükümeti tarafından hükümsüz ilan edilmiştir.[2] İspanya Meksika'nın bağımsızlığını ancak 28 Aralık 1836 tarihinde imzalanan Santa Maria-Calatrava Antlaşması ile kabul edecektir.
Antlaşmanın Hedefleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Antlaşmada Yeni İspanya (New Spain), " monarşik ve anayasal" olarak tanımlanan bağımsız bir imparatorluk olarak kabul edilmiştir. Meksika İmparatorluğu'nun tacı ilk olarak VII. Ferdinand'a sunuldu. Meksika parlamentosu tarafından belirlenecek süre içinde yemin etmek üzere Meksika'ya gelmezse taç daha sonra kardeşlerine, kuzenlerine veya parlamentonun belirlediği bir soyluya sunulacaktı.[3]
Bu isimlerden hiçbirinin kabul etmemesi durumunda, antlaşma tacın daha sonra parlamentonun seçtiği herhangi bir kişiye -bir Avrupa soylusu olsun veya olmasın- sunulabileceğini kabul ediyordu.
Bu son madde antlaşmaya Iturbide tarafından eklenmişti, çünkü tacı ileride kendisi için istiyordu. Aynı zamanda, antlaşmayı imzalayan İspanyol temsilci O'Donojú, böyle bir antlaşmayı imzalayacak yetkiye sahip değildi ve muhtemelen antlaşmanın olası sonuçlarını kavrayamadığı için imza atmıştı.[4]
İmzalama ve Sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Eylül 1821'de Üç Garanti Ordusu muzaffer bir şekilde Mexico City'ye girdi ve zaferin ertesi günü Meksika İmpratorluğu'nun Bağımsızlık Bildirgesi herkese duyurulmuştu. İspanya parlamentosu, Córdoba Antlaşması'nı reddederek hükümsüz kabul etti. İspanya, Aralık 1836'ya kadar Meksika'nın bağımsızlığını tanımadı.[5] Bu antlaşmaya dayanarak Meksika Kongresi ertesi yıl Meksikalı bir hükümdar seçti. Böylece Iturbide, 18 Mayıs 1822'de Meksika imparatoru ilan edildi.[6] Bu monarşik yönetim üç yıl sürdü ve cumhuriyetçi devrimden sonra, yeni kongre artık Córdoba Antlaşması'nı yürürlükte saymaktan vazgeçti.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ México Independiente: el despertar de una nación [Independent Mexico: the awakening of a nation] (İspanyolca). 1. Mexico City: Televisa. 2009. ss. 140-141. ISBN 978-968-5963-25-1.
- ^ México a través de los siglos [Mexico Through the Centuries] (İspanyolca). 4. Ballescá y Comp. s. 94, footnote 1.
- ^ "Tratados de Córdoba" [Treaty of Córdoba] (PDF) (İspanyolca). Instituto de Investigaciones Jurídicas de la UNAM. 14 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2009.
- ^ México a través de los siglos: La guerra de independencia [Mexico Through the Centuries: The War of Independence] (İspanyolca). 3. 1880. s. 740.
- ^ Fechas históricas de México [Historical Dates of Mexico] (İspanyolca). Panorama Editorial. 1996. s. 128. ISBN 9789683802958. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2018.
- ^ Visiones y revisiones de la independencia americana: México, Centroamérica y Haití [Visions and Revisions of American Independence: Mexico, Central America, and Haiti]. Aquilafuente (İspanyolca). 84. Ediciones Universidad de Salamanca. 2005. s. 266. ISBN 978-84-7800-535-2.
- ^ Muñoz Saldaña, Rafael (2009), p. 162